Tilki

Tilki





Tilki
En bilinen tilki türü olan kızıl tilki (Vulpes vulpes)



âlem:EukaryotaÂlem:AnimaliaŞube:ChordataSınıf:MammaliaTakım:CarnivoraFamilya:Canidae
İlgili cinslerTerim olarak tilki, Canidae (köpekgiller) familyası içindeki 7 cinste sınıflanmış yaklaşık 24 tür canlıyı kapsar:

• Alopex - Kutup tilkisi
• Cerdocyon - Yengeç yiyen tilki
• Dusicyon - Falkland tilkisi; soyu tükenmiş
• Otocyon - Yarasa kulaklı tilki
• Pseudalopex - Yalancı tilkiler ya da Güney Amerika tilkileri; toplam 6 tür
• Urocyon - 3 tür
• Vulpes - Asıl tilkiler; 11 tür

Tilki, Canidae (köpekgiller) familyası içindeki yedi cinste sınıflanmış ve yaklaşık 24 tür canlının ortak adıdır Buna karşılık, Batı dünyasında "tilki" denilmekle en çok ifade edilen canlı türü Vulpes vulpes, yani kızıl tilkidir Hepçil canlılar olan tilkilerin hemen her kıtada bulunuyor olmaları, çoğu halkların popüler kültüründe ve folklorunda da yer almalarına yol açmıştır

Sınıflandırma

"Tilki" denildiğinde, aşağıda sunulmuş cins ve türler ifade edilebilir:

• Cins : Alopex
  • Tür : Alopex lagopus - Kutup tilkisi
• Cins : Cerdocyon
  • Tür : Cerdocyon thous - Yengeç yiyen tilki
• Cins : Dusicyon
  • Tür : Dusicyon australis - Falkland tilkisi; soyu tükenmiş
• Cins : Otocyon
  • Tür : Otocyon megalotis - İri kulaklı tilki
• Cins : Pseudalopex - Yalancı tilkiler ya da Güney Amerika tilkileri; toplam 6 tür
  • Tür : Pseudalopex culpaeus - And tilkisi
  • Tür : Pseudalopex fulvipes - Darwin tilkisi
  • Tür : Pseudalopex griseus - Arjantin gri tilkisi
  • Tür : Pseudalopex gymnocercus - Pampa tilkisi
  • Tür : Pseudalopex sechurae - Peru çöl tilkisi
  • Tür : Pseudalopex vetulus - Brezilya dövüş tilkisi
• Cins : Urocyon - 3 tür
  • Tür : Urocyon cinereoargenteus - Boz tilki
  • Tür : Urocyon littoralis - Ada boz tilkisi
  • Tür : Urocyon sp - Cozumel tilkisi (yeni bulunmuş)
• Cins : Vulpes
  • Tür : Vulpes bengalensis - Bengal tilkisi
  • Tür : Vulpes cana - Afgan tilkisi
  • Tür : Vulpes chama - Güney Afrika tilkisi
  • Tür : Vulpes corsac - Korsak tilkisi
  • Tür : Vulpes ferrilata - Tibet tilkisi
  • Tür : Vulpes macrotis - Cüce tilki
  • Tür : Vulpes pallida - Soluk tilki
  • Tür : Vulpes rueppelli - Kum tilkisi
  • Tür : Vulpes velox - Ova tilkisi
  • Tür : Vulpes vulpes - Kızıl tilki
  • Tür : Vulpes zerda - Çöl tilkisi

En zeki hayvanlardan biri olan tilkinin kurnazlığı üzerine yüzlerce öykü anlatılmıştır Av köpekleri tarafından kovalandığında derelerden geçerek ya da kaçışan koyunların sırtına atlayarak izini yok etmeye çalışır Bazen çok sıkıştığında, izleyenleri yanıltmak için ölü taklidi yapar Ölü gibi yatarken, fırsatını bulduğunda kaçabilmek için düşmanlarının kendisine dokunmasına izin verebilir Gözleri parlak, burnu ve kulakları sivri, kuyruğu kabarık tüylüdür Tilkilerin tür sayısı 20'yi aşar Köpekgillerin (Canidae familyası) üyesi olan bu yırtıcı memeliler renkleri dışında hem görünüşleri, hem de davranışları bakımından birbirlerine çok benzer

Genellikle yerdeki oyuklarda barınır, geceleri kuşları, fareleri, tavşanları, kümes hayvanlarıETveTuTbağaları avlamak için dışarı çıkarlar Ayrıca yumuşak meyveleri, solucan ve böcekleri, kısacası bulabildikleri hemen her şeyi yerler, Dişiler genellikle ilkbaharda, bir batında 4-6 yavru doğurur Yavruların gözleri yaklaşık ilk iki hafta boyunca kapalıdır Tilkiler yeryüzünün hemen her yerinde bulunur Günümüzde her kıtada yaşamaktadırlar Avustralya'ya ilk Avrupalı göçmenler tarafından tavşanların sayılarını azaltmak için götürülmüşlerdir Bayağı tilki ya da kızıl tilki (Vulpes vulpes) Avrasya ve Kuzey Amerika'da çok yaygındır

Burnundan kuyruğunun ucuna kadar uzunluğu 1 metre dolayında, yalnız kuyruğu 30-40 cm, omuz yüksekliği yaklaşık 30 santimetredir Uzun tüyleri genellikle üstte kızıl kahverengi, altta beyaz, kuyruğunda siyah ve beyaz karışımıdır Amerika'da yaşayanları biraz daha iri yapılı ve uzun tüylüdür Kanada gümüş tilkisi gibi değişik post renkleriyle dikkat çeken birçok çeşidi vardır Türkiye'de yaygın biçimde rastlanan bayağı tilkinin Kuzeydoğu Anadolu'da boz ve gümüş renkli çeşitlerine rastlanır Kuzey Kutbu çevresindeki ülkelerde yaşayan kutup tilkisi (Alopex lagopus) bayağı tilkiye göre daha kısa ve kalın yapılıdır




Yazın postunun üst bölümleri kahverengi, kışın postu tümüyle beyazdır Kutup tilkisınırı farklı renkte bir çeşidi olan mavi tilki ise yaz kış mavimsi gri tüylüdür Gümüş ve mavi tilkiler çok değerli kış postlarından ötürü özel olarak yetiştirilmektedir Kuzey Amerika'nın soğuk kesimlerinde ve Avrupa'nın uygun bölgelerinde kurulmuş gümüş tilki üretme çiftlikleri vardır Buralarda başlangıçta serbestçe dolaşmalarına izin verilmiş, ama zamanla barınaklarda da üreye-bilecekleri anlaşılmıştır

Mavi tilkiler ise Alaska kıyılarına yakın adalarda yarı yabanıl olarak yetiştirilmektedir En dikkat çekici tilki türlerinden biri, adını yaşadığı ortamdan alan çöl tilkisidir {Vulpes zer da) Kuzey Afrika'da, Sina ve Arabistan yarımadalarında bulunan bu türün uzunluğu 30 santimetreyi pek aşmaz; ama kulakları çok uzundur Fare ve böcekleri yiyerek beslenir Afrika'nın doğu ve güney kesimlerinde yaşayan iri kulaklı tilki ya da yarasa kulaklı tilkinin (Otocyon megalotis) ise temel besin kaynağını termitler ve öbür böcekler oluşturur