Sebzecilik

Sebzecilik




Sebzelerin büyük bir bölümü çok eskiçağlardan beri yetiştirilmektedir; buna karşın uzunca bir süre sebzeler yalnızca doğal olarak yetiştikleri yörelerle sınırlı kalmış, dünyanın başka yerlerine dağılmamıştır Örneğin Amerika kökenli bitkiler olan patates, domates ve biber 15 yüzyıl sonlarına kadar Eskidünya'da bilinmiyordu Oysa, soğan ve şalgam Ortadoğu ve Asya'da, havuç, lahana ve kereviz ise Avrupa topraklarında binlerce yıldan beri yetiştirilen sebzelerdir Günümüzde yetiştirilen sebzeler, yüzyıllardır sürdürülen seçme ve ayıklama yöntemiyle elde edildikleri yabani atalarına pek benzemezler

Büyük sanayi kentlerinin kurulduğu 19 yüzyıla kadar, insanlar sebzelerini ya kendileri yetiştiriyor ya da yerel pazarlardan satın alıyordu O dönemlerde yörenin iklim koşulları hangi sebzenin yetiştirilmesine uygunsa, pazarlarda yalnızca o çeşitler bulunuyordu Genellikle ilkbahar ve yaz mevsimlerinde bol taze sebze oluyor, kışın ise bozulmadan saklanabilen kök ve yumru sebzeler ile kurutularak, turşu ve salamura yapılarak bekletilebi len sebzelerden yararlanılıyordu Kolayca kurutularak uzun süre saklanabilen fasulye, nohut ve mercimek gibi taneli sebzeler bugün de hâlâ pek çok ülkenin kışlık temel besin kay naklarındandır

Günümüzde ise gelişen seracılık ve ülkeler arasındaki ulaşım ağı sayesinde hemen hemen bütün bir yıl boyunca her çeşit taze sebze bulunabilmektedir Ayrıca, uygun olmayan mevsimlerde konserve ve dondurulmuş sebzelerden de yararlanılmaktadır
Afrika, Asya ve Orta Amerika ülkeleri başta olmak üzere dünyada pek çok ülkede halkın büyük bir bölümü hâlâ kendi bahçesinde yetiştirdiği sebzelerle beslenmekte, artanları da yerel pazarlarda satmaktadır Sanayileşmiş ülkelerde ise evlerin bahçelerinde sebze yetiştirmek ekonomik nedenlerden çok, zevk için yapılan bir uğraşa dönüşmüştür

Yetiştirilen sebzelerin bir bölümü taze olarak tüketilmek üzere satışa sunulurken bir bölümü de fabrikalarda işlenerek çeşitli gıda ürünlerine (turşu, salça, konserve gibi) dönüştürülür Taze sebzelerin yaralı bereli olmaması, görüntüsünün iyi olması istenir Oysa fabrikalar için yetiştirilenler işlenerek başka bir ürüne dönüştürüleceğinden bunun pek fazla önemi yoktur