Preveze Deniz Savaşı

Türk tarihinin en büyük deniz savaşı (1538)

Kanunî Sultan Süleyman zamanında, Mohaç Zaferi'nden 12 yıl sonra kazanılan Preveze Deniz Savaşı, Türk ordusunun denizlerde de gücünün doruğuna ulaştığını kanıtlayan bir savaştır Türk ordusu Mohaç'ta bütün birleşik Avrupa ordularını yendiği gibi, Türk donanması da birleşik Avrupa donanmasını Preveze'de yenilgiye uğratmıştır SAVAŞ HAZIRLIĞI Akdeniz'in bir Türk gölü haline gelmesi Avrupa devletlerini telâşa düşürmüştü Karl



Türk tarihinin en büyük deniz savaşı ( 1538)

Kanunî Sultan SüleymanMohaç Zaferi'nden 12 yıl sonra kazanılan Preveze zamanında, Deniz Savaşı, Türk ordusunun denizlerde de gücünün doruğuna ulaştığını kanıtlayan bir savaştır Türk ordusu Mohaç'ta bütün birleşik Avrupa ordularını yendiği gibi, Türk donanması da birleşik Avrupa donanmasını Preveze'de yenilgiye uğratmıştırSavaş Hazırlığı

Akdeniz'in bir Türk gölü haline gelmesi Avrupa devletlerini telâşa düşürmüştü Karl V çok büyük bir donanma hazırladı Bütün Avrupa devletleri hazırlanan Haçlı donanmasına gemi ve askerle katıldı Donanmanın başına da Venedikli kumandan Andrea Doria getirildi Haçlı donanmasında 600 gemi, 3000 kadar top, 60000 asker vardı

Türk donanması 122 parça gemiden oluşuyordu Donanmaya kaptanı-derya (büyük amiral) Barbaros Hayrettin Paşa komuta ediyordu Yanında oğlu Hasan Reis, sağ kanatta Salih Reis, sol kanatta Şeydi Ali Reis, yedekte Turgut Reis bulunuyordu Türk donanması Haçlı donanmasından beş kat daha az olmasına karşılık manevra ve ateş üstünlüğü vardı

İki donanma Yunan Denizi'nde, Preveze açıklarında karşılaştığı zaman amiral Andrea Doria, sayıca az olan Türk donanmasının hemen saldırıya geçeceğini aklına bile getirmedi Çünkü orada Barbaros'un emrinde bulunan donanma Akdeniz'deki Türk donanmasının tamamı değildi Onun bütün donanmayı biraraya getirdikten sonra savaşa girebileceğini düşündü Ama yanılmıştı Barbaros düşman donanmasını görür görmez saldırıya geçti

Yarma ve çevirme hareketleriyle düşmanı şaşkına döndürerek birkaç saat içinde düşman donanmasının yarısından çoğunu top ateşiyle batırdı Öteki yarısı gece karanlığından yararlanarak fenerlerini söndürüp kaçtı Böylece Akdeniz'de Türk egemenliği perçinlenmiş ve Barbaros'un en büyük deniz komutanı olduğu bir kere daha kabul edilmişti

Büyük zafer, o sırada seferde bulunan Kanunî'ye, Barbaros'un oğlu Hasan Reis tarafından müjdelendi ve savaşın ayrıntıları anlatıldı Kanunî, bütün imparatorlukta şenlik yapılmasını emretti Preveze Zaferi bugün de Türk denizcilik günü olarak kutlanır

PREVEZE DENİZ SAVAŞi (27-28 Eylül 1538)

Barbaros Hayreddin Paşa komutasındaki Osmanlı donanması ile Cenevizli amiral Andrea Doria komutasındaki Haçlı donanması arasında geçen Preveze Deniz Savaşı, Osmanlı Devleti'nin Akdeniz'deki egemenliğini pekiştirmiş ve bu egemenlik 1570'lere kadar sürmüştür


Osmanlı donanması Barbaros Hayreddin Paşa'nın kaptan-ı derya olmasına (1533) kadar varlığını Ege Denizi'nde duyurmuş, Akdeniz'de daha çok bağımsız Türk korsanları etkinlik göstermişti Bu korsanların önderi olan Barbaros Hayreddin Paşa'nın Osmanlı Devleti'nin hizmetine girmesinden sonra donanma Akdeniz kıyılarını vurmaya, Akdeniz' deki ticareti ellerinde tutan İspanya, Portekiz, Venedik, Ceneviz, Malta gibi denizci devletlerin çıkarlarını engellemeye başladı

Osmanlı Devleti'nin Akdeniz'de gittikçe büyüyen bir tehlike oluşturmaya başlaması üzerine, Venedik'in çağrısı ve papalığın desteğiyle İspanya Kralı ve Kutsal Roma-Germen İmparatoru Şarlken'in önderlik ettiği büyük bir Haçlı donanmasının kurulmasına karar verildi 1538'de hazır duruma gelen 600 parçalık bu donanmanın komutanlığına da Amiral Andrea Doria getirildi


1538 yazında Ege Denizi'ne açılan Osmanlı donanması Girit Adası'nı yağmaladıktan sonra Eğriboz Adası açıklarına demirlemişti Bu sırada Andrea Doria da Yunanistan'ın batısındaki Arta Körfezi'nin girişinde yer alan Preveze Kalesi'ni kuşatmıştı Durumu öğrenen Barbaros Hayreddin Paşa hemen harekete geçince Andrea Doria kuşatmayı kaldırarak kuzeydeki Korfu Adası'na çekildi

Osmanlı donanması Arta Körfezi'ne demir atınca, 25 EylüFde Preveze önlerine gelen Haçlı donanması körfezin girişini kapattı 27 Eylül' de ani bir hareketle körfezin dışına çıkmayı başaran Osmanlı donanması Haçlı donanmasıyla karşı karşıya geldi Andrea Doria yanlış manevralarla donanmasını güç duruma düşürünce Barbaros Hayreddin Paşa bu durumdan yararlanmak istedi 40 gemiden oluşan bir filoyu ileri sürerek Haçlı donanmasını bölmeye çalıştı Durumun daha da kötüleştiğini gören Andrea Doria donanmasına geri çekilme buyruğunu verdi Bir süre Haçlı donanmasını izleyen Osmanlı gemileri havanın kararması üzerine Preveze'ye döndüler


28 Eylül sabahı Haçlı donanması yeniden Preveze önlerinde görüldü Bu kez 122 gemiden oluşan Osmanlı donanması daha da hazırlıklıydı ve düşmanı hilal (ayça) biçimindeki savaş düzeni içinde karşıladı Buna göre merkezde Barbaros Hayreddin Paşa bulunuyor, sağ kola Salih Reis, sol kola da Şeydi Ali Reis komuta ediyordu Turgut Reis'in 20 gemilik filosu ise geride yer alıyordu Haçlı donanması birbiri ardınca üç sıra biçiminde dizilmişti

Önde ağır toplarıyla kalyonlar, ortada kadırgalar, en arkada da çekdiri türü hafif gemiler vardı Andrea Doria önce ağır toplarla Osmanlı donanmasını dağıtmayı, ardından da hafif gemilerle yanaşarak son darbeyi indirmeyi amaçlıyordu Ama yeterli rüzgâr olmadığından ağır gemiler hareketsiz kalınca, saldırıya geçen Osmanlı donanması kalyonları ateş altına aldı Bunun üzerine Andrea Doria ikinci sıradaki kadırgaları ileri sürerek Osmanlı donanmasını çevirmek istedi Turgut Reis'in filosu buna aynı biçimde karşılık vererek Haçlı donanmasının arkasına sarkmaya başla