08-15-2009
|
#1
|
Şengül Şirin
|
Locke John- İngiliz Düşünürü
Locke John- İngiliz Düşünürü
John Locke (16321704) Bilgi kuramı ve siyaset felsefesi alanındaki düşünceleriyle tanınan İngiliz düşünürü John Locke, Somerset' deki Wrington'da doğdu Felsefe öğrenimi gördüğü Oxford Üniversitesi'nde lisansüstü eğitimini 1658'de tamamladı Daha sonra aynı okula öğretmen olarak atandı Bu arada, başta tıp olmak üzere deneysel bilimlerle ilgilendi ve yurtdışında diplomatik görevde bulundu
1667'den başlayarak, daha sonra Shaftesbury kontu olan Lord Ashley'in doktorluğunu ve genel danışmanlığım yaptı Siyaset ve din alanında reform taraflısı olan Lord Ashley ile aynı düşünceleri paylaşıyordu
Bir ara Fransa'da da bulunan Locke, geri döndüğünde İngiltere'de oldukça karışık bir siyasal ortamla karşılaştı Yakın ilişkide olduğu Shaftesbury kontu, Kral II James'e karşı yürütülen muhalefetin başında yer alıyordu Shaftesbury ile ilişkisi nedeniyle izlenen Locke, 1683'te Hollanda'ya sürgüne gitmek zorunda kaldı II James'in tahttan indirilmesi ve yerine III William'ın geçmesiyle sonuçlanan 1688 Devrimi'ne kadar beş yıl burada yaşadı 1689'da ülkesine döndükten sonra doğrudan siyasete katılmadı, ama parlamentodaki dostlarına danışmanlık yapmayı sürdürdü
Aydınlanma Çağı'nın öncülerinden olan John Locke, bilginin kaynağının deneyde ve duyumda olduğunu öne sürer Bilgi alanındaki düşüncelerini topladığı An Essay Concerning Human önderstanding (1690; "İnsanın Anlama Yetisi Üzerine Bir Deneme") adlı yapıtında, insanın zihninde hazır kavram ve düşüncelerle doğmadığını, tersine yeni doğan bir çocuğun zihninin boş bir kâğıda benzediğini söyler Doğuştan insanda var olan, yalnızca anlama (öğrenme ve anımsama) yetişidir
İnsan beş duyusu aracılığıyla edindiği deneyimlerle anlar ve bu deneyimler belleğine yerleştikçe yavaş yavaş öğrenir
Locke, siyaset ve yönetime ilişkin düşüncelerini Two Treatises of Government (1690; "Yönetim Üzerine İki İnceleme") adlı yapıtında anlatmıştır Toplum yapısı ve siyaset konusundaki düşünceleri liberalizm ve bireycilikten temellenir Mutlak krallığa karşı anayasal krallığı savunan Locke, yönetimin bireyin hak ve özgürlüklerini korumak için var olduğunu ileri sürer Yönetimin görevi hükmetmek değil, insanın yaşama ve özgürlük haklarından başka, doğal bir hak olarak gördüğü mülkiyet hakkını güvenceye almak; yasalar, yargıçlar ve kolluk kuvvetleriyle korumaktır
Locke, yakın dostu Edvvard Clarke'a Hollanda'dan, çocuklarının eğitimi konusundaki önerilerini içeren mektuplar yazmıştı 1893'te yayımlanan Some Thoughts Concerning Education'm ("Eğitim Üzerine Bazı Düşünceler") temelini bu mektuplarda öne sürülen düşünceler oluşturur Locke'a göre küçük çocukların duygularını açıklamalarına engel olunmaman, kişiliklerinin geliştirilmesine, derslerden daha çok önem verilmelidir Ana babalar çocuklara iyi örnek olmalı, onlara ilgi göstermelidir Beden eğitimi, oyun ve uykunun önemi göz ardı edilmemelidir
Laikliğe inanan Locke, dünya ve din işlerinin birbirinden kesinlikle ayrılmasından yanaydı Hoşgörünün dinsel alanda da gerekliliğini savundu
Bu düşünceleriyle özellikle İngilizler ve Amerika kolonicileri üzerinde etkili olan Locke, 1688 İngiliz Devrimi ile ABD Anayasasının hazırlanışına ışık tutan önemli kuramcılar arasındadır
__________________
Arkadaşlar, efendiler ve ey millet, iyi biliniz ki, Türkiye Cumhuriyeti şeyhler, dervişler, müritler, meczuplar memleketi olamaz En doğru, en hakiki tarikat, medeniyet tarikatıdır
|
|
|