Gülhatmi-Bahçe çiçekleri

Gülhatmi-Bahçe çiçekleri




Gülhatmi,2,53 metreye kadar yükselebilen gövdesiyle en uzun boylu bahçe çiçeklerinden biridir Süs bitkisi olarak çok yetiştirilen gülhatminin {Althaea rosea) adındaki "gül" sözcüğü pembe renkli iri çiçeklerinden gelir Gerçekte ne gülle, ne de gülgillerle akrabalığı olan bu otsu bitki ebegümecigiller familyasından bir hatmi türüdür Hatmi türlerinden çoğunun yaprak, kök ve çiçekleri çok eskiçağlardan beri göğüs yumuşatıcı, öksürük kesici, yaraları iyileştirici ve idrar artırıcı etkisi nedeniyle halk hekimliğinde yaygın olarak kullanılmıştır

Nitekim hatmi cinsinin bilimsel adı olan Althaea sözcüğü de "iyileştirici, şifalı" anlamındaki Eski Yunanca bir sözcükten gelir Sulak yerlerde kendiliğinden yetişen tıbbi hatmi {Althaea officinalis) daha az ve gösterişsiz çiçekler açtığı için süs bitkisi olarak yetiştirilmez Oysa gülhatmi, anayurdu olan Çin'den dünyanın birçok yöresine götürülmüş ve kırmızı, mor, beyaz ya da san, hatta katmerli çiçek veren birçok çeşidi geliştirilmiştir Aktarlarda hatmi çiçeği adıyla satılan ve çay gibi demlenerek göğsü yumuşatmak üzere içilen kurutulmuş çiçekler de genellikle tıbbi hatminin değil gülhatminin çiçekleridir


Gülhatminin çan biçimindeki iri ve yuvarlak çiçekleri düz ve dik gövdenin ya da dalların ucunda topluca açar Her çiçeğin, boz yeşil renkli, tüylü bir çanağın ortasından çıkan damarlı, kırışık ve ipeksi görünümlü beş taçyaprağı vardır Bu taçyapraklar üst üste bindiği için, çiçeğin taç bölümü tek parçaymış gibi gözükür Çiçeğin ortasında, dişiorganların tepecikleri ile erkekorganların birleşmesinden oluşan çan tokmağı gibi bir boru bulunur Bu boruya konan böcekler, ayaklarına bulaşan çiçektozlarını başka bir çiçekteki dişiorganların tepeciklerine taşıyarak tozlaşmayı sağlar Ama böcekler olmadığında da erkekorganlar kıvrılıp aşağıya doğru sarkarak aynı çiçeğin dişiorganını kendi kendine dölleyebilir Döllenmiş çiçeklerden gelişen meyve, ebegümecigillerin öbür türlerindeki gibi incecik dilimlere bölünmüş, alttan ve üstten basık bir bohça gibidir Bu dilimlerin her birinde birer tohum bulunur

Gülhatmi çokyıllık bir bitkidir ve tohumdan kolayca yetişir Her kış başında kuruyan bitki ertesi yıl yeniden yeşerip çiçek açar; üstelik, çevresine saçtığı tohumlardan çimlenen yeni bitkilerle bütün bahçeyi kaplayabilir İyi akaçlanmış (fazla su biriktirmeyen), zengin toprakları seven gülhatminin yazın bol bol sulanması ve rüzgârlı havalarda sırıklara bağlanması gerekir

Gülhatminin hem çiçeklenme süresi uzun olduğu, hem de her bitki ayrı zamanlarda çiçek açtığı için, bahçelerde kışa kadar bir renk cümbüşü sürüp gider