Deniz Dibi

Deniz Dibi


Okyanusbilimciler sonar denen bir aygıt kullanarak deniz tabanının haritalarını çıkarırlar Bu aygıt suya bir ses gönderir ve bu sesin deniz yüzeyinden dibine kadar gitmesi ve yansıdığı yerden geri gelmesinin ne kadar zaman aldığını bildirir Sesin gidişdönüş zamanı ile saniyede 1500 metre olan su içindeki hızından yararlanarak denizin derinliği hesaplanır Sonar bu hesaplamayı otomatik olarak yapar ve birkaç saniyelik aralarla yeni sonuçları verir Bu aygıtın geliştirilmiş bir modeliyle, deniz dibi fotoğraflarına çok benzeyen gerçekçi görüntüler elde edilmektedir

Haritalar dibi düz olan sığ denizlerin ötesindeki derin sularda, okyanusların tabanında, düz geniş ovalar, yüksek sırtlar ve derin vadiler olduğunu gösteriyor Ovalar, akarsular tarafından denize taşınmış ince taş parçacıkları ve kum taneleri gibi çökeltilerin yavaş yavaş birikmesiyle oluşmuştur Okyanusların tabanında 60000 km boyunca uzanan dağ sıraları kıvrımlı bir yol izler Bunlara okyanus tabanındaki dar yarıklar boyunca rastlanır

Yarıklardan zaman zaman çıkan lavlar sonucu oluşan katmanlardan dağ sıraları oluşur Deniz yatağının kilometrelerce altında bulunan yumuşak bir bölgeden kaynaklanan yeni püskürmelerle, eski lav tabakaları dağ sırtlarından yanlara doğru kayar Bu lav tabakalarından yeni okyanus tabanları oluşur Soğumuş lavlar yanlara doğru yüzlerce hatta binlerce kilometre yol aldıktan sonra ya Atlas Okyanusu'nda olduğu gibi okyanus kıyısındaki kıtaları iterek,

sürüklenmelerine neden olur ya da kıtaların derin denizlerle çevrili olduğu Büyük Okyanus'taki gibi denizlerin derinliklerinde kaybolur Bu olay, Büyük Okyanus'un Asya kıyılarında, örneğin 11034 metre ile yeryüzünün bilinen en derin çukuru olan Mariana Çukuru gibi derin denizlerde görülür (bak DÜNYA) Derin sularla çevrili olmayan Atlas Okyanusu kıyısındaki kıtalarda ise durum farklıdır Bu kıtaların okyanusun dibindeki dağlardan her yıl 12 cm uzaklaştığı sanılmaktadır Böylece Atlas Okyanusu'nun kapladığı alan da her yıl büyümektedir