Dağkeçisi-Yabankeçileri

Dağkeçisi-Yabankeçileri


Dağkeçileri Afrika �nın kuzeyinde, Asya'nın güneybatısında ve Avrupa' nın güneyindeki yüksek dağlarda başıboş sürüler halinde yaşayan iri yabankeçileridir Genellikle 1015 kadar dişiden ve oğlak denen yavrularından oluşan her sürü yaşlıca bir tekenin (erkek keçinin) önderliğinde dolaşır

Sabahın erken saatlerinde ve akşamüstleri topluca otlamaya çıkan bu küçük sürüler günün sıcak saatlerinde serin ve kuytu yerlere çekilip hep birlikte geviş getirirler Yalnız çok yaşlanan tekeler sürünün önderliğini daha genç bir tekeye bırakarak tek başına yaşamayı seçerler Dağkeçileri son derece çevik hayvanlardır; dağ yamaçlarında ve en sarp kayalıklarda inanılmaz bir ustalıkla dolaşır, bazen uçurumları aşmak için bir sıçrayışta 12 metre öteye atlarlar

Türkiye'den Afganistan'a kadar uzanan bütün dağlık bölgelerde yabanıl sürüler halinde yaşayan Asya dağkeçisi ya da bayağı dağkeçisi {Capra aegagrus) evcil keçinin atasıdır {bak KEÇİ) Asya dışında yalnızca Ege Denizi'ndeki bazı Yunan adalarında evcil keçilerle karışmış küçük topluluklar halinde yaşayan bu hayvana

Türkiye'deki Toroslar'da, Doğu Anadolu ve Doğu Karadeniz dağlarında çok sık rastlanır Ön bacakları arka bacaklarından biraz daha kısa olan bu dağkeçisinin omuz yüksekliği yaklaşık 1 metredir Alından düz çıkıp sonra bir yay gibi geriye doğru bükülen boynuzlarının uzunluğu ise özellikle tekelerde bazen 1 metreyi aşar Boynuzlarının alt yüzü düz, üst yüzü enine kabarık çizgili ve boğumludur; bu boğumların sayısı hayvanın yaşını gösterir Asya dağkeçisinin kışın sarımsı boz renkte olan kalın postu yazın yerini kızıl kahverengiye çalan daha kısa tüylere bırakır Dişiler beş aylık bir gebelikten sonra genellikle tek bir yavru doğurur; yavrular doğumdan hemen biriki gün sonra annelerinin ardından koşup zıplamaya başlayabilir

Alp dağkeçisi {Capra ibex) biraz daha küçük yapılı bir hayvandır Postu kahverengi boz, karnı ak, bacakları koyu renkte olan bu türün boynuzları yarım daire biçimindedir Bir zamanlar Alp Dağları'nın ağaçsız yüksek kesimlerinde adım başı karşılaşılan bu yabankeçileri giderek azalmış, 19 yüzyılın ortalarında İsviçre'deki sürülerden geriye

neredeyse tek bir hayvan kalmamıştı Bugün ülkenin birçok yerinde bu yabanıl hayvanların yeniden yerleşip çoğalması sağlanmıştır İtalya'da da devlet bu konuya el atıncaya kadar özellikle ülkenin kuzeybatısındaki Piemonte vadilerinde Alp dağkeçilerinin soyu tükenmeye yüz tutmuştu Günümüzde bu hayvanlar bir ulusal parkta devletçe koruma altına alınmıştır
Kafkasya'nın dağlık bölgelerinde yaşayan Kafkasya dağkeçisi {Capra caucasica) Alp dağkeçisinden de küçük yapılıdır Soyu tükenmek üzere olan İspanya dağkeçisi {Capra pyrenaica) ise başta Pirene Dağları olmak üzere İspanya'nın birkaç yerinde bulunur Markor {Capra falconeri) adıyla bilinen iri bir dağkeçisi de Keşmir, Türkistan ve Afganistan'da az sayıda yaşar Markorun bir tirbuşon gibi kıvrılan boynuzları geriye doğru bükülürken aynı zamanda iki yana doğru açılır

Hemitragus cinsini oluşturan dağkeçilerine tar denir Hindistan ve Arabistan'ın ağaçlı dağlık bölgelerinde yaşayan bu hayvanların erkeği sakalsızdır Himalaya Dağları'nda yaşayan bir türün erkeğinde boyun ve gövdenin ön bölümlerini bütünüyle örten uzun tüylü bir yele bulunur Tarların kısa boynuzları koç boynuzu gibi geriye ve yanlara doğru açılır Arabistan tan {Hemitragus jayakari) da soyu tükenmek üzere olan dağkeçisi türlerindendir