Çıtkuşu-troglodytes Troglodytes

Çıtkuşu-troglodytes troglodytes



Çıtkuşlarının yalnızca bir türü Avrupa ve Asya'da, geri kalan 58 türün hepsiOrta ve Güney Amerika'da yaşar Uzunlukları 1020 cm arasında değişen bu kuşların yuvarlak uçlu kısa kanatları, tünemeye elverişli uzunca bacakları, ince ve sivri gagalan, her zaman yukarıya kalkık duran küçük kuyrukları vardır Genellikle kahverengi olan tüylerinin üzerinde kara ya da beyaz benekler bulunur

Çıtkuşları çalıların ve başka bitkilerin arasında, toprağa yakın yerlerde sıçrayarak dolaşan çok hareketli kuşlardır Otların arasına gizlendikleri için pek ortalıkta görünmezler Ama adlarının kökeni olan "çıtçıtçıt" biçimindeki melodik ve tekdüze ötüşleri kolayca ayırt edilir Çıtkuşu kaya çatlaklarını, ağaçların dallarını, kabuklarını ve yapraklarını inceden inceye gözden geçirir; çünkü başlıca yiyeceği olan böcekler ve örümcekler buralarda yaşar Rahatsız edildiğinde bir sarmaşık ya da çalılıktan ötekine geçen çıtkuşu aynı zamanda çok da meraklıdır Bu yüzden kolayca kaçmaz; kuyruğunu iyice havaya dikip başını aşağı yukarı sallayarak, kendisini rahatsız edeni dikkatle izler Bu arada azarlayıcı seslerle öter

Bazı çıtkuşları yuvalarını oyuklara, kaya çatlaklarına ve başka kuşların yuvalarına yaparlar Bazıları da yosun, kuru ot, yaprak vebaşka bitki parçalarını kullanarak, bir yanında girişi olan kubbeli güzel yuvalar kurarlar Dişi kuş yuvaya 210 yumurta bırakır ve yılda üçdört kez kuluçkaya yatabilir Yavrular genellikle iki haftalık olduklarında yuvadan ayrılırlar

Familyanın Eskidünya'da da bulunan tek türü bayağı çıtkuşudur {Troglodytes troglodytes) Yaklaşık 10 cm uzunluğunda tombul gövdeli bir kuş olan bu tür genellikle orman altı bitki örtüsünce zengin olan ağaçlık bölgelerde yaşar Türkiye'nin yerli kuşlarındandır; Karadeniz ve Marmara bölgelerindeki ormanlarda çok yaygındır Az olmakla birlikte Akdeniz ve Ege bölgelerinde de görülür; İç ve Doğu Anadolu'da ise çok seyrek olarak rastlanır

ABD'de ve Meksika çöllerinde yaşayan kaktüs çıtkuşu {Campylorhynchus brunneicapillus) kaktüs dikenlerinin dibine ince dallar ve otlardan para kesesi biçiminde bir yuva yapar Böylece tehlikelere karşı yavrularının güvenliğini sağlar Kaktüs çıtkuşu 20 santimetreyi bulan uzunluğuyla en iri türlerden biridir Ev çıtkuşu {Troglodytes aedon) ise yaklaşık 12 cm uzunluğundadır Tüyleri bozumsu kahverengi üstüne çizgili olan bu kuş Amerika kıtasının hemen her bölgesinde bulunur

İngiltere ve İrlanda'da, kuşların kralı olabilmek için çıtkuşu ile kartalın yarıştığını anlatan bir efsane vardır Efsaneye göre iki kuş, hangisi daha yükseğe uçarsa yarışı onun kazanacağı konusunda anlaşmışlar Kartal çok yükseklere uçmuş; ama tam yarışı kazanacağı sırada, sırtında oturan çıtkuşu havalanarak kartalın başı üzerinde uçmaya başlamış Böylece yarışı kazanan çıtkuşu bütün kuşların kralı olmuş