Böceklerde Başkalaşma

Böceklerde başkalaşma



Bütün böcekler larva evresinden erişkin duruma gelinceye kadar birkaç kez deri değiştirir Çünkü önceleri çok yumuşak olan ve larvanın büyümesini engellemeyen kitinli kabuk sertleştikten sonra böceğe dar gelmeye başlar Böceğin büyüyebilmesi için, gövdesini bir zırh gibi saran bu sert ve dar kabuğu atıp kendisine yeni ve daha geniş bir kabuk yapması gerekir

Böceklerin bir bölümü yumurtadan çıktığı anda nasılsa, son derisini değiştirdiğinde de aynıdır Oysa birçoğunda, atilan her kabuğun altından tanınmayacak kadar değişik bir böcek çıkar Yalnız böceklere özgü olmayan, amfibyumlar, derisidikenliler, kabuklular ve yumuşakçalar gibi başka hayvan gruplarında da görülen bu köklü değişiklik sürecine başkalaşma (metamorfoz) denir

Böceklerin geçirdiği başkalaşmanın derecesi sınıflarıdırmanın da temel dayanak noktalanndan biridir Nitekim bilim adamları, büyüme sırasında geçirdikleri değişikliklere dayanarak böcekleri üç büyük gruba ayınrlar: Başkalaşmasız, yarıbaşkalaşmalı ve tümbaşkalaşmalı böcekler

Başkalaşmasız böcekler az sayıda örneği kapsayan en küçük ve en ilkel gruptur Bunların larvalan yumurtadan çıktığı anda erişkinin küçük bir kopyası gibidir; anababasınm bütün yapısal özelliklerini taşır, aynı beslenme ve davranış özelliklerini gösterir Deri değiştirirken de bu özelliklerini koruduğu için, cinsel olgunluğa eriştiğinde, yani üreyebilecek 1 duruma geldiğinde yapısında hemen hiçbir değişiklik olmamış, yalnızca boyutları büyümüştür Gümüşçün ve yay kuyruk gibi ilkel, kanatsız böcekler bu gruptandır

Daha kalabalık bir grup olan yarıbaşkalaşmalı böceklerin yavruları da yumurtadan çıktığında anababasına benzer, yalnız kanatları yoktur Ama bir süre sonra deri değiştirerek nemf evresine girdiğinde sırtında küçük kanat torbacıkları belirir ve her deri değişikliğinde biraz daha gelişerek, son derisini attığı anda uçabilen tam bir erişkin görünümünü alır

Hamamböcekleri, çekirgeler, termitler, günsinekleri, kızböcekleri, yaprakbitleri, ağustosböcekleri ve tahtakuruları bu gruptandır

Tümbaşkalaşmalı böcekler'de ise yumurtadan çıkan larva erişkine neredeyse hiç benzemez; kanatları da vücudun dışında değil içinde gelişir Yaşamlarının ilk evresini tırtıl olarak geçiren kelebek, ipekböceği ve güveler, kurtçuk dediğimiz larvalardan gelişen sinekler, ayrıca karınca, arı ve yabanansı gibi zarkanatlılar ile ateşböceği, uğurböceği gibi kınkanatlılar bu grupta yer alır

Bu böceklerde larva evresi ile erişkinlik arasında, öbür böceklerin hiçbirinde olmayan bir gelişme evresi daha vardır Böceğin pupa ya da krizalit adıyla bilindiği bu evre bir dinlenme dönemidir; hayvan pupa halindeyken hiç beslenmez, hareket etmez ve örneğin güvelerde olduğu gibi, çevresine ördüğü kozadan erişkin bir böcek olarak çıkar