Afiş | Afiş Asma | Sokak Ressamları << Sokağın Dili Ve Süsü >>

Belçika'dan 1905 yılına ait bir afiş



Afiş;Reklam amacıyla herkesin görebileceği yerlere atılan resimli ve yazılı kâğıt

Büyük caddelerde, ara sokaklarda, yol boylarında, trende, vapurda, otobüste, kısası her yerde, her gün gördüğümüz afişler farkında olmadan yaşantımızın bir parçası olmuştur Asıl görevi zevklerimize yön vermek, gideceğimiz eğlence yerlerini, veya satın alacağımız eşyayı seçerken bizi etkilemek olan afişler, aynı zamanda sokaklarımızın süsüdür Bu renk renk süsler olmasa şehirlerin duvarları pek sıkıntılı ve tekdüze kalacaktı, denebilir

Tarihçiler afişin XV yüzyılda matbaanın icadıyla birlikte doğduğunu söyler Kâğıt afişlerden önce, parşömen üstüne yazılan «bildiri»leı vardı Yabancı kaynaklı tarihî filimler-de hepiniz görmüşsünüzdür: miinadî denilen haberciler bu parşömen bildirileri önce köy meydanlarında yüksek sesle okur, sonra duvarlara asarlardı Sonra kâğıt afişler ve bildiriler duvarlara asılmağa ve yapıştırılmağa başladı XVIII yy yazarlarından biri, tıpkı bugün söyleyeceğimiz gibi, «Afişler Paris'i örter, renklendirir ve giydirir» diye yazıyordu

Afiş asma
Afiş asma hakkı, her ülkede belli kurallara ve yasalara bağlanmıştır İsteyen, istediği yere, istediği afişi a-samaz Afiş asma her şeyden önce bir ticarî iştir, kentlerde bu iş için ayrılan yerler belediyeninse belediye tarafından, özel kişilerinse sahipleri tarafından isteyenlere kiralanır Çok işlek yerlerde çok pahalı fiyatlar ödenir, bunun için yapılan gizleyen tahta perdelerden bile yararlanılır Siyasî özdeyişler, veya eylemci grupların sloganları da afiş sayılır

Ustalıkla kullandıktan çok Uzun saplı fırçalarıyla afiş yapıştıncılar zaman zaman süresi biten afişlerin yerine yenilerini asarlar Bu sürekli değişim sokakların dekorunu canlandırır, yeniler

Afişler
En çekici afişler, kuşkusuz, ilân niteliğinde olan bildiriler değildir Genellikle beyaz üstüne siyah basılan bu bildiriler bize sadece basit metinler sunar: «Burada park etmek yasaktır» veya «sola dönüş yoktur» gibi Seçim dönemlerinde duvarlar çeşitli ' partilerin veya bağımsız adayların bildirileriyle dolar Savaş çıkması ihtimali varsa, genel seferberlik kararnameleri en küçük köylere kadar duvarlara asılır

Ama, asıl afişler, amacı herhangi bir şeyi tanıtmak, haber vermek, sattırmak olan reklam afişleridir Yeni bir filim, çamaşırınızı «bembeyaz» yapabilecek bir çamaşır tozu veya biriktirdiğiniz parayla ilgilenen bir bankanın adını duyuran afişler, kendi konusuna uygun desenler veya fotoğraflarla resimlenir Bir de, son yıllarda gençlerin, odalarının duvarına «raptiyeledikleri» sadece süsleyici amaç güden afişler vardır Gençler arasında çok moda olan bu afişler İngilizce adıyla tanınır: poster

Sokak ressamları
Afiş yaratıcıları çoğu zaman gerçek birer sanatçıdır Sırf kendi zevkleri için, veya hayatlarını kazanmak için, ya da sergilerini haber vermek için, afişçilerin ustası ünlü ressam Tou-louse-Lautrec'i (1864-1901) örnek alarak afişler çizerler
Cumhuriyet döneminde türk afiş sanatının ilk ustaları jthap Hulusi ve Kenan Temizan'dır Yurdaer Altıntaş, Mesut Manioğlu, Mengü Ertel, Selçuk Önal ise günümüzün ünlü afişçileridir


Kaynak: BilgeNesilcom | Meydan Larouse Gençlik Ansiklopedisi s23

Afiş

Vikipedi, özgür ansiklopedi



Rusya'dan bir Sovyet dönemi afişi




Belçika'dan 1905 yılına ait bir afiş




İhap Hulusi'nin bir çalışması




Bugünlerden bir afiş




Bir film afişi


Afiş, Türk Dil Kurumu'nun tanımına göre; "bir şeyi duyurmak veya tanıtmak için hazırlanan, kalabalığın görebileceği yere asılmış, genellikle resimli duvar ilanı, ası"[1]şeklinde tanımlanmaktadır

Afiş, reklam ya da propaganda yapmak, bir oyun, sergi, ürün ve benzerlerinin duyurulmasında kullanılır Aynı zamanda güzel sanatlarda bir daldır Afiş sanatı 19 yy başında iki ana unsurun bir araya gelmesiyle ortaya çıktı; bir yandan taşbaskımodern sanat anlayışıyla beraber kendi estetiğini oluşturdu Kısa ve çarpıcı bir metnin, sade ve resimle beraberliği afişin temel kavramıdır

Manet, Gavarni, Daumier, Toulouse Lautrec gibi sanatçılar, afişin gelişmesine önemli katkılarda bulundular Avrupa'nın çeşitli ülkelerinde ve Amerika'da afiş sanatına farklı bakış açıları doğdu Cheret, William Bradley, Beggarstaff kardeşler gibi isimler, kendi yöntem ve bakış açılarını geliştirdiler I Dünya Savaşı süreciyle birlikte, Sovyetler Birliği'nde Ekim Devrimi'nin ardından El Lisitskiy gibi isimler, "soyut afiş" kavramını oluşturdular

Almanya'da tipografi ve fotoğrafçılığın ilerlemesi afiş anlayışına katkıda bulundu İki savaş arası kübizmin, fotomontaj ve kompozisyon uygulamanın, ve II Dünya Savaşınındizayn atakları, estetik tasarımı ortaya çıkardı 1950'lerde gerçeküstücü ve didaktik akımların etkisinde kalan afiş sanatı, yeni isimlerin sivrilmesine yol açtı 2000'li yıllara gelinirken "pop - art" kültürü, afişin tarihinde belirleyici rol oynadı
sayesinde metin ve resmin birleşmesi, çoğaltılabilir olması (yüzyılın ikinci yarısında renkli baskı olanağı doğdu), diğer yandan afişin gelişmesi, tüketim mallarının toplu üretiminin ve rekabete dayalı ekonominin ilerlemesine bağlı kaldı Başlarda küçük boyutlu olup, kitap resimlerini, basın bültenlerini andıran afiş, etkileri, afişin ilerlemesine yol açmadı Savaş sonrasında fotoğrafçılıkta yapılan büyük atılımlarla birlikte afiş de bir devrim sürecine girdi

Konu başlıkları

• 1 Türkiye'de afiş
• 2 Bazı Türk afiş sanatçıları
• 3 Ayrıca bakınız
• 4 Kaynaklar
• 5 Dış bağlantılar

Türkiye'de afiş

• Türkiye'de ilk örnekler Osmanlıların son dönemi ve Cumhuriyetin ilk yıllarında görülmeye başlandı Ağırlığı metne dayanan tiyatro, sinema, yardım dernekleri ve Türkiye'de üretilmeyen ürünlerin reklamları afiş yapılıyordu İlk dönem büyük çoğunluğu yurtdışından gelen afişler, yarı - kapalı ortamlarda (tiyatro girişi, dükkân vitrinleri vb) sergilendi İlk Türk afiş sanatçısı, yurt dışında eğitim görüp, 1925 yılında Türkiye'ye dönen İhap Hulusi Görey olmuştur 1927'de Güzel Sanatlar Akademisi'nded ilk afiş atölyesi açıldı Hulusi, Alman afiş sanatından etkilenmelerini yapıtlarına yansıttı Aynı dönemin sanatçılarında Mithat Özar, Paris'te eğitim alarak Akademi'deki atölyenin başına getirildi

Özar'ın etkisiyle 1930 - 1945 yıllarında Fransız estetik akımı Türk afişinde yönlendirici oldu 1950'lerin sonunda konu ve içeriğin önem kazanmasıyla, Türk afiş sanatı ulusallaşmanın yanısıra uluslararasılaşmayı da birlikte götürdü Basım endüstrisinin gelişmesi, reklam ajanslarının çoğalması, Türkiye'de afişe büyük boyutta hız kazandırdı Televizyon ve diğer medya reklamlarının darbesine karşın; gerek billboard

yaygınlaşması, gerek maliyetler açısından afiş gelişimini sürdürdü, Türk afiş sanatçıları uluslararası bienallere katılıp bir çok ödül aldı Afiş sergileri açıldı Geçmiş yıllara ait bazı zor bulunan afişler, açık artırmalarda çok yüksek bedellere satılarak koleksiyoncular arasında alıcı bulmaktadır

Bazı Türk afiş sanatçıları

• İhap Hulusi
• Kenan Temizan
• Mazhar Resmor
• Tarık Uzmen
• Faruk Morel
• Vedat Sargın
• Yurdaer Altıntaş
• Sungu Çapan
• Bülent Erkmen
• Sait Maden
• Mengü Ertel
• Leyla Uçansu
• Atilla Bayraktar