Miyofasial Ağrı Sendromları

MİYOFASİAL AĞRI SENDROMLARI

Bir veya birkaç kas grubunda görülen ağrı, hassasiyet ve tutuklukla karakterize bir hastalıktır Halkımız tarafından kulunç, kas romatizması ve yel vurması gibi isimlerle adlandırılır Fibromiyalji sendromu ile çoğunlukla karıştırılır Halbuki fibromiyalji sendromunda ağrı daha yaygındır, myofasial ağrı sendromu ise daha az kas grubunu ilgilendirir Fibromiyalji daha çok kadınlarda, miyofasial ağrı ise her iki cinste eşit sıklıkta görülür Fibromiyalji de ağrı tutukluk ve hassasiyet vücudun her tarafında yaygındır, miyofasial ağrıda ise bir veya birkaç bölgededir Myofasial ağrıda yorgunluk ve uykusuzluk yoktur ya da daha hafiftir Myofasial ağrının tedavisi fibromiyaljiye göre daha kolaydır

Miyofasial ağrıların sebepleri nelerdir ?

Genetik faktörler, aşırı yorgunluk, tekrarlayan hareketler, iş kazaları, boyun ve bel fıtıkları, mesleki ve ailevi tatminsizlikler, kötü çalışma koşulları miyofasial ağrıların en önemli sebepleridir
Bacaklardan birinde kısalık, kötü duruş, uzun süre hareketsiz kalma, uzun süren yatak istirahatları, B vitamini eksiklikleri, potasyum, kalsiyum, demir, magnezyum ve selenyum gibi mineral eksiklikleri, hipoglisemi, hipotiroidi, östrojen eksikliği, viral enfeksiyonlar, psikolojik ve sosyal problemler miyofasial ağrıların diğer sebepleridir

Miyofasial ağrılarda hastanın şikayetleri nelerdir ?

Miyofasial ağrı sendromlu hastalarda kaslarda ağrı, tutukluk ve hassasiyetin yanında, sıkışma ve yanma hissi vardır Eklem hareket açıklığında hafif bir kısıtlanma ve yorgunluk vardır Çoğu zaman hastalar kas tutukluğundan değil baş ağrısı, sırt ağrısı, boyun ağrısı, göğüs ağrısı, bel ağrısı, siyatik ve omuz ağrısı gibi değişik ağrılardan yakınırlar Ağrılar hafif veya bazen çok şiddetli olabilir Ağrı hayatı tehdit etmemekle birlikte hayat kalitesini oldukça düşürür Ağrılar, ilgili kas ve tetik noktalar ile ilgili olmayan yerlere yayılım gösterirler

Miyofasial ağrı sendromları nasıl teşhis edilir ?

Miyofasial ağrı sendromlarında öykü ve fizik muayene tanı koydurucudur Sebepleri ortaya koymak ve ayırıcı teşhis için laboratuvar ve radyolojik tetkikler gerekebilir

Miyofasial ağrı sendromları nasıl tedavi edilir ?

Germe egzersizleri miyofasial ağrılardaki tetik noktaları kısmen inaktive edebilir Etilklorür spreyleri ile spreyleme ve germe egzersizlerinin birlikte uygulanması daha iyi sonuç verir
Tetik nokta enjeksiyonları en etkili tedavidir Tetik nokta enjeksiyonlarının birkaç kez tekrarlanması gerekebilir
Ayrıca masaj, aktif ve pasif hareketler, analjezikler, kas gevşeticiler, antidepresanlar kullanılabilir
Ayrıca biofeedback, akupunktur, TENS ve diğer fizik tedavi uygulamaları oldukça faydalıdır

DURUŞ VE DURUŞ BOZUKLUKLARI

Duruş (postür) vücut kısımlarının diziliş ve düzenidir Postür statik veya dinamik olarak ikiye ayrılır Oturma, ayakta durma, yatma sırasında vücudun duruş şekline statik postür (sabit duruş), hareket esnasında vücudun duruş şekline ise dinamik postür (hareketli duruş) denilir Normal postür (duruş) nedir ?
Kas iskelet sisteminde bir zorlanmaya sebep olmayan, vücudun normal eğriliklerinin korunduğu, eklemlere uygulanan kuvvetlerin dengeli dağıldığı duruşa normal postür yada normal duruş denilir
İyi bir postür eğitimi çocukluk yaşından itibaren başlar Kötü postür hayatın ileri dönemlerinde karşılaşılabilecek birçok romatizmal hastalığın, organ bozukluklarının ve ruhsal bozuklukların sebebi olabilir İdeal ayakta durma pozisyonu
Baş dik ileri ve geri eğiklik yapmaksızın yanlardan bakıldığında kulaklar tam omuzlar hizasında olmalıdır Göğüs dik durmalı bel ve boyundaki çukurluklar normalden fazla veya az olmamalıdır Karın düz olmalıdır Omuzlar dik olmalı, çökmüş gibi olmamalıdır İdeal yatış pozisyonu
Yatak sert ve düz olmalı, vücut ağırlığı ile yaylanmamalıdır Baş ve gövde uyum içinde olmalıdır Yastık çok alçak veya çok yüksek olmamalı, boyundaki çukurluğu destekleyecek kadar olmalıdır Çok yumuşak yastıklar zararlıdır Ayrıca çok sert ve yüksek yastıklar başın askıda kalmasına ve boynun zorlanmasına sebep olur İdeal oturma pozisyonu
Oturma postürü ayakta durma postürüne göre daha gevşek bir postürdür İdeal bir oturmada yük her iki kalça üzerine eşit olarak dağılmalı, bel ve sırt dik olmalıdır Oturulan yer yeterli yükseklikte olmalı, her iki ayak yere eşit olarak temas etmelidir Çalışma esnasında öne eğilmeyi önlemek için masaya yakın oturulmalı, araba kullanılıyorsa direksiyona yakın olunmalıdır Sırt ve mümkünse baş, eğimi hafif arkaya bakan bir destekle desteklenmelidir Otururken kolların bir destekle desteklenmesi omuz ve boyuna binen yükü azaltır Sık rastlanan duruş bozuklukları ve sebepleri
Kifoz (kamburluk): Sırt omurgasının öne doğru eğik olmasıdır Aşırı kilolular ve gebelerde görülebilir Düz tabanlık gibi deformiteler, ankilozan spondilit gibi romatizmal hastalıklar, bel çukurluğunda artma, karın kaslarında zayıflık, zayıf sırt kasları, desteklenmeyen iri göğüsler vs kifozun en önemli sebepleridir Ayrıca göğüslerin çıkması döneminde kızlar öne eğilerek otururlar bu da dorsal kifoza (kamburluk) sebep olur, bu durum daha sonraki boyun, omuz ve sırt ağrılarına zemin hazırlayabilir Kifoz kürek kemiği hareketlerini etkileyerek düşük omuz, torasik çıkışın daralması (boyundan çıkıp kollara giden damar ve sinirlerin geçtiği dar bir bölge) gibi ilave problemlere yol açabilir Osteoporoza bağlı çökme kırıklarında ilerlemiş kifoz deformiteleri görülür Sırt omurgasının öne doğru eğik olmasıdır Aşırı kilolular ve gebelerde görülebilir Düz tabanlık gibi deformiteler, ankilozan spondilit gibi romatizmal hastalıklar, bel çukurluğunda artma, karın kaslarında zayıflık, zayıf sırt kasları, desteklenmeyen iri göğüsler vs kifozun en önemli sebepleridir Ayrıca göğüslerin çıkması döneminde kızlar öne eğilerek otururlar bu da dorsal kifoza (kamburluk) sebep olur, bu durum daha sonraki boyun, omuz ve sırt ağrılarına zemin hazırlayabilir Kifoz kürek kemiği hareketlerini etkileyerek düşük omuz, torasik çıkışın daralması (boyundan çıkıp kollara giden damar ve sinirlerin geçtiği dar bir bölge) gibi ilave problemlere yol açabilir Osteoporoza bağlı çökme kırıklarında ilerlemiş kifoz deformiteleri görülür

Lordoz (çukur bel) : Beldeki normal çukurluğun artmasıdır Karın, sırt, kalça kasları ve bağlarındaki dengesizlikler ve güç kayıpları bel çukurluğunu artırır Gebelikte bel çukurluğu artar Ayrıca karın kaslarında gevşeklik, aşırı kilo lomber lordozu artırır Lomber lordonun en önemli sonucu bel ve bacak ağrılarıdır Ayrıca omurlarda kayma (spondilolistezis) olan hastalarda lombel lordoz (bel çukurluğu) artmıştır Beldeki normal çukurluğun artmasıdır Karın, sırt, kalça kasları ve bağlarındaki dengesizlikler ve güç kayıpları bel çukurluğunu artırır Gebelikte bel çukurluğu artar Ayrıca karın kaslarında gevşeklik, aşırı kilo lomber lordozu artırır Lomber lordonun en önemli sonucu bel ve bacak ağrılarıdır Ayrıca omurlarda kayma (spondilolistezis) olan hastalarda lombel lordoz (bel çukurluğu) artmıştır

Kifolordoz (kamburluk ve çukur bel) : Bu kişilerde sırtta kamburluk, belde de çukurluk vardır Kalça öne doğru eğiktir Bu hastalarda dizler arkaya eğik, kalçalar ise öne eğiktir Baş öne doğrudur, ancak kamburluktan dolayı boyundaki çukurluk artmıştır Bu hastalarda boyun, omuz, sırt, bel ve bacak ağrıları sık görülür Bu kişilerde sırtta kamburluk, belde de çukurluk vardır Kalça öne doğru eğiktir Bu hastalarda dizler arkaya eğik, kalçalar ise öne eğiktir Baş öne doğrudur, ancak kamburluktan dolayı boyundaki çukurluk artmıştır Bu hastalarda boyun, omuz, sırt, bel ve bacak ağrıları sık görülür

Arkaya eğik bel: Bu duruş bozukluğunda kalçalar önde, dizler geridedir Sırt belirginleşmiş, göğüs kafesi öne çıkmış ve vücudun ağırlık merkezi ayağın ön kısmına kaymıştır Bu duruş bozukluğunda omurga (bel, boyun, sırt) ve omuz ağrıları sık görülür Bu duruş bozukluğunda kalçalar önde, dizler geridedir Sırt belirginleşmiş, göğüs kafesi öne çıkmış ve vücudun ağırlık merkezi ayağın ön kısmına kaymıştır Bu duruş bozukluğunda omurga (bel, boyun, sırt) ve omuz ağrıları sık görülür
Bu tip postürel bozuklukta arka uyluk kasları zayıf ve uzun, tensor fasia lata kası kuvvetli, iliotibial bant gergindir

Düzleşmiş bel: Bu postürde karın kasları kuvvetli, bel ekstansörleri (doğrultucu kaslar) zayıftır Kalça ve diz eklemi hiperekstansiyondadır (aşırı doğrulmuş) Kalça fleksörleri (bükücü kaslar) uzun ve zayıf, arka uyluk kasları kısa ve kuvvetlidir Düzleşmiş belde disklere binen yük arttığı için bel fıtığı riski artar
Bu postürde karın kasları kuvvetli, bel ekstansörleri (doğrultucu kaslar) zayıftır Kalça ve diz eklemi hiperekstansiyondadır (aşırı doğrulmuş) Kalça fleksörleri (bükücü kaslar) uzun ve zayıf, arka uyluk kasları kısa ve kuvvetlidir Düzleşmiş belde disklere binen yük arttığı için bel fıtığı riski artar

Düşük omuz : Uzun süre masa başında çalışanlar, bilgisayar ve daktilo gibi klavyeli cihaz kullananlar, borsa çalışanları gibi sürekli bir ekran izlemek zorunda kalanlar, çok fazla miktarda el işi (ince iş) yapanlarda sırtta kamburluk, omuzlarda çökme ve yuvarlaklaşma ve boynun öne doğru eğim yapması şeklindeki duruş bozuklukları ile çok sık karşılaşırlar Bu kişilerde aynı pozisyona maruz kalmaktan ve tekrarlayan mikrotravmalardan dolayı omuz ağrıları, boyun ağrıları, kürek kemikleri arasında ağrı, kol ve el bileği ağrıları çok sık görülür Bazen ciddi boyun fıtıkları, dejeneratif değişiklikler (boyun kireçlenmeleri), rotator manşon tendinitleri, kümülatif travma hastalığı, karpal tünel sendromu ve torasik çıkış sendromları görülebilir Uzun süreli kötü ve aynı pozisyonda ders çalışan öğrenci ve akademisyenlerde de benzer tablolar görülebilir Uzun süre masa başında çalışanlar, bilgisayar ve daktilo gibi klavyeli cihaz kullananlar, borsa çalışanları gibi sürekli bir ekran izlemek zorunda kalanlar, çok fazla miktarda el işi (ince iş) yapanlarda sırtta kamburluk, omuzlarda çökme ve yuvarlaklaşma ve boynun öne doğru eğim yapması şeklindeki duruş bozuklukları ile çok sık karşılaşırlar Bu kişilerde aynı pozisyona maruz kalmaktan ve tekrarlayan mikrotravmalardan dolayı omuz ağrıları, boyun ağrıları, kürek kemikleri arasında ağrı, kol ve el bileği ağrıları çok sık görülür Bazen ciddi boyun fıtıkları, dejeneratif değişiklikler (boyun kireçlenmeleri), rotator manşon tendinitleri, kümülatif travma hastalığı, karpal tünel sendromu ve torasik çıkış sendromları görülebilir Uzun süreli kötü ve aynı pozisyonda ders çalışan öğrenci ve akademisyenlerde de benzer tablolar görülebilir

Duruş egzersizleri
Ayakta yapılacak egzersizler

Çeneniz geride, başınız dik, kollarınız gövdeye yakın, karın düz olacak şekilde yürümeye çalışınız Kauçuk tabanlı, kaymayan ayakkabıları tercih ediniz Yürürken ayaklarınız dışa doğru değil öne doğru baksın

Bir duvara karşı durup kollarınızı kaldırabildiğiniz kadar yukarı kaldırın Bu esnada karnınızı içeri çekerek belinizi düzleştirmeye çalışın Bu egzersizi yaparken bir kolunuzu kaldırabildiğiniz kadar yukarı kaldırırken, diğer kolunuzu indirebildiğiniz kadar aşağıyı doğru uzatın Daha sonra kollarınızı değiştirin
Ellerinizi arkadan bel ortasına getirin Eğilebildiğiniz kadar arkaya eğilmeye çalışın Bu esnada karın kaslarınızın kasıldığını hissedin
Sırtınızı bir duvara yaslayınız, ayaklarınızı 25 cm kadar duvardan uzağa koyunuz Dizleriniz hafif bükülü durumda iken baş, omuz ve sırtınızı duvarla temas halinde tutunuz Bu pozisyonda, duvarla temas halinde iken aşağı-yukarı kayın Sırt bölgenize plastik bir top koyarak bu egzersizi daha etkili hale getirebilirsiniz

Oturarak yapılacak egzersizler

Başka bölümlerde anlatılan boyun egzersizleri uzun süre oturmaktan kaynaklanan zorlanmaları dengelemek için kullanılabilir

Otururken omuzlarınızı kaldırabildiğiniz kadar kaldırın Sonra omuzlarınızı öne, aşağıya ve arkaya hareket ettirerek daireler çizin Bu hareketi ayakta da yapabilirsiniz
Arkalıklı bir sandalyede yada taburede oturun Kürek kemiklerinizi orta hatta doğru yaklaştırabildiğiniz kadar yaklaştırın
Arkalıklı bir sandalyeye oturun Sandalyenin kollarından tutarak sırt bölgenizi sandalyenin üst destek noktasına getirerek geriye doğru geriniz Yatarak yapılacak egzersizler
Dizleriniz bükülüyken sırt üstü uzanın Başınız ve omuzlarınızı yere koyun Bu esnada kalça, uyluk ve gövdenizi kaldırarak köprü kurun Bu egzersizi daha sonra sağ ve sol bacağınızdan ayrı ayrı destek alarak tekrarlayın
Dizleriniz bükülü iken sırt üstü yatın Kalçanız çok hafif kalkarken, karnınızı içe çekin ve bel çukurluğunu yere bastırmaya çalışın
Sırt üstü dizleriniz bükülü iken yatın, kürek kemiklerinizin arasına rulo haline getirilmiş büyükçe bir havlu koyun Omuzlarınızı aynı anda yere doğru yaklaştırmaya çalışın
Yüzüstü uzanın önce sağ sonra sol kolunuzu havaya kaldırmaya çalışın Aynı hareketi karnınızın altına bir yastık koyarak kollarınız yanda iken tekrar ediniz Bu hareketi yaparken sağ ve sola doğru gövdenizi esnetin

BEL AĞRILARINDA RİSK FAKTÖRLERİ ve KORUNMA PRENSİPLERİ

• Hareketsiz iş ve hayat düzeni olanlar (Büro işi vb)
• Ağır kaldıranlar, eğilme-bükülme ve dönme hareketini yanlış yapanlar
• Uzun süreli araç kullananlar (Şoförler vb)
• Doğuştan belinde kayma olanlar
• Fazla kilolular, oburlar
• Zayıf bel ve karın kasları olanlar
• Çok ve sık doğum yapmış kadınlar
• Vücut mekaniği ve duruşu bozuk olanlar
• Ortası çukurlaşmış yataklarda uyuyanlar
• Hamileliğin son aylarında olanlar
• Yüksek riskli sporlarla uğraşanlar (Halter, kürek vb)
• Sigara içenler (Sigara disklerin beslenmesini bozar, sürekli öksürme)
• Ruhsal ve duygusal gerginlik yaşayanlar (Stres, Depresyon)
• Kronik akciğer hastaları
• Uzun süreli kortikosteroid kullananlar
• Daha önce bel ağrısı geçirenler
• Daha önce bele yönelik operasyon geçirenler
• Boyun ve sırt ağrısı olanlar

BEL AĞRILARINDAN KORUNMA PRENSİPLERİ

Bel ağrılarını önlemek için öneriler:
1 Egsersiz ve beslenme:

• Bel ağrısı yapmayan aerobik egzersizler yapın
• Aşırı kilolardan kaçının, eğer varsa aşırı kilolarınızı verin

2 Uyurken:

• Yatınca şeklini değiştirmeyen bir yatak seçin
• Yan yatarken sırtınıza binen baskıyı azaltmak için dizinizi bükün (diz probleminiz varsa bu şekilde yatmak dizinizde kontraktürlere sebep olabilir)
• Sırtüstü yatarken dizlerin altına küçük bir yastık koyun (şayet bir diz hastalığınız yoksa)

3 Otururken:

• Sandalyenizin arkalığında belinizdeki normal kavsi koruyabilecek bir destek bulundurun
• Masaya yakın oturun ayağınızı yerle temas ettirin
• Araba kullanırken pedallara kolay ulaşabilecek şekilde oturun
• Kalçanız ile dizlerinizi aynı seviyede tutun

4 Ayakta Dururken ve Yürürken:

• Uzun süre ayakta duracaksanız, sık sık ağırlığı bir bacaktan diğerine aktarın
• Mutfakta uzun süre ayakta duracaksanız bir ayağınızın altına bir yükseklik koyun
• İşinizi kendinizi zorlamayacak bir yükseklik seviyesinde yapın
• Dik durun
• Ayaklardan birini alçak bir yere koyun
• Bastığınız yerin sert zemin olmasına dikkat edin
• Sportif, alçak topuklu ayakkabı giyin
• Üç doğal kavsinizin hizasını bozmayın
• Yürürken yük taşıyorsanız yükün hep aynı elinizde durmamasına dikkat edin Her iki elde de yük varsa yükleri eşit olarak her iki ele verin

5-Eğilirken, Yük Kaldırırken

• Profesyonel haltercilerin yaptığı gibi başınızı dik tutun, bel kavsinizi koruyun
• Dizler ve kalçalarınızı kırarak eğilirseniz üç doğal kavsinizin hizasını korumuş olursunuz
• Zeminin dengeli olmasına dikkat edin ve kaldıracağınız yüke yakın olun
• Çömelin derin bir nefes alın ve nefesinizi tutarak (karın kaslarını bele destek olması için) yüke yapışın
• Dönerken belinizi değil ayaklarınızı döndürün
• Yükü göğsünüze yapıştırarak beldeki yükünüzü azaltın
• Eğilerek değil çömelerek yükü yere koyun parmaklarınıza dikkat edin
• Ayaklarınızın arasını biraz açın ve yükü her iki ayağa eşit dağıtın Kaldıracağınız ağır yük omuz hizasından daha yüksek ise sağlam bir taburenin üzerine çıkarak yükü alın

LOMBER SPONDİLOZ

Bel bölgesinde 5 adet omur ve omurlar arasında 5 adet disk vardır Bel bölgesi vücudun esnekliğini ve hareketliliğini sağlar Ayrıca beyinden çıkıp omurilik yoluyla taşınan ve buradan bacaklara uzanan sinirlerin geçiş yeridir Bel bölgesinde iki adet önemli sinir vardır Arkada siyatik sinir, bacağın ön tarafında ise femoral sinir Siyatik sinir ayak ucuna kadar uzanır ve vücudun en uzun ve en kalın siniridir
Belin en hareketli bölgesi (L4-5 ve L5-S1 ) bölgeleridir Bu nedenle bel fıtığı, kireçlenme gibi yaşlanma ve yıpranmaya bağlı hastalıkların çoğu bu aralıkta görülür




Bel kireçlenmesi denince başlıca 3 değişiklikten bahsedilir

• Disklerde yaşlanma ve yıpranmalar, fıtıklar
• Omur gövdesinde kemiksi çıkıntılar(osteofitler) ve yaşlanmalar
• Arka tarafta omur çıkıntıları arasında iki adet faset eklemi arasında yozlaşmalar, yıpranmalar, kemiksi çıkıntılar ( osteofitler )

Kimlerde görülür?
Bel kireçlenmeleri daha çok orta ve ileri yaşlarda görülen hastalıklardır Her iki cinste de görülür Genetik faktörlerin önemli bir rolü vardır Ayrıca, ağır bedeni işler yapanlar, trafik kazası geçirenler, daha önce bel fıtığı geçirenler, bele yönelik operasyon geçirenler, ve sporcularda daha sık görülür
Belirtileri nelerdir?
Hastalığın şiddetine, kireçlenen bölgenin yerine göre bulgu ve belirti verir Bel ağrıları, bel tutukluğu, bel hareketlerinde sertlik ve kısıtlılık olabilir Ayrıca belden bacağa vuran siyatalji (siyatik) ve femoral nevralji şeklinde ağrılar olur Ayrıca ağrılar kalça bölgesine yayılabilir
Lomber spondiloz genellikle vücudun başka bölgelerindeki kireçlenmelerle birlikte olduğunda bu bölgelere ait belirtiler görülür
Bu hastalarda boyun fıtığı, kireçlenme gibi boyun omurgası hastalıkları oldukça sık görülür Eğer kireçlenmeye bağlı olarak omurilik kanalında daralma (stenoz ) oluşmuşsa bacaklarda uyuşmalar, yürüme mesafesinin azalması, özellikle yokuş aşağı ve merdiven inerken uyuşma ve ağrılar olur Ayrıca, bu hastalarda, bacaklarda kramplar, yanmalar ve karıncalanmalar olur

Bel kireçlenmelerinin tedavisi

Ağrılı dönemlerde istirahat, bele sıcak ve soğuk uygulamalar:

• Kas gevşetici, ağrı kesici ve antiromatizmal ilaçlar denenebilir
• Bel kaslarını kuvvetlendirici egzersizler, karın kaslarına yönelik egzersizler
• Beli zorlayıcı hareketlerden kaçınmak
• Yüzeysel ısıtıcı, derin ısıtıcı, elektroterapi ve traksiyon gibi fizik tedavi uygulamaları, kaplıcalar
• İyi seçilmiş vakalarda cerrahi olarak sinirlere baskı yapan lezyonların çıkarılması

SPINAL STENOZ

Spinal stenoz ; doğuştan ya da sonradan olma nedenlerle omurilik kanalının ve/veya omurilikten çıkan sinirlerin geçtiği sinir kanallarının daralmasıdır Spinal stenoz boyun ve bel omurgasında görülür Boyun bölgesindeki Spinal stenoz servikal miyelopati olarak adlandırılır Bu sebeple Spinal stenoz den bahsedilince genellikle bel bölgesindeki stenoz anlaşılır Spinal stenoz bel ve bacaklarda ağrıya yolaçan sık rastlanan bir hastalıktır




Spinal stenozun sebepleri

• Yaş : Yaş ilerledikçe omurgadaki kemikleri birbirine bağlayan bağlar kalınlaşır, yine yaşlanmaya bağlı olarak osteofitler oluşur ve omurilik kanalını daraltır Diskteki yozlaşma sonucu disk yüksekliği azalır ve disk genişleyerek kanalı daraltır Faset eklemlerdeki yaşlanma ve kireçlenmeye bağlı yozlaşmalar omurilik kanalını ve sinir kanalını daraltarak Spinal stenoz belirtilerine yolaçar
• Kalıtım : Omurilik kanalı doğuştan dar olanlarda çok daha erken yaşlarda Spinal stenoz belirtileri görülebilir - Geçirilmiş omurga ameliyatları ve travmaları daha sonra yıpranma ve yozlaşmalara sebep olarak omurilik kanalını daraltabilir
• Bel omurlarındaki kan akımı değişiklikleri

Spinal stenozun belirtileri

• Hareketle artan, dinlenmekle azalan ağrı, ağrı öne doğru eğilmekle kısmen azalır, geriye doğru kaykılmakla artar Hasta yokuş ya da merdiven inerken daha çok rahatsız olur
• Bacaklarda uyuşma, karıncalanma, üşüme, sıcak hissetme, güçsüzlük, yorgunluk
• Beceriksizlik, sık düşme, yürürken ayakucunun takılması

Spinal stenozda teşhis
Spinal stenozun kesin teşhisi için MR ve TOMOGRAFİ gibi ileri tetkik metodları gereklidir

Tedavi

Spinal stenoz tedavisi zor bir hastalıktır

• Lomber fleksiyon egzersizleri spinal kanalın çapını kısmen genişletir
• Anti-romatizmal ilaçlar
• Kilo verilmesi
• İstirahat
• Fizik tedavi
• Epidural steroid uygulamaları
• Cerrahi : Spinal stenoz hastaların çoğunda cerrahi dışı tedaviler sonuç vermez İyi seçilmiş hastalarda cerrahi müdahale sinirlere olan baskıyı ortadan kaldırarak hastanın normal bir hayat sürmesine yardımcı olur

BEL FITIĞI

Beş omur ve omurlar arası diskler ile birlikte sakrum (sağrı kemiği) üzerinde yerleşen bel bölgesi, omurganın boyundan sonraki en hareketli bölgesidir Beldeki hareketin büyük çoğunluğunu 4 ve 5 bel omurları ile 5 bel omuru ile sakrum kemiği arasındaki eklemler oluşturur Omurlar arasındaki diskler içi jelatinimsi kıvamlı bir sıvı dış kısmı ise fibrotik bantlardan oluşan liflerden oluşur Tekrarlayan hareketler, aşırı zorlanmalar, duruş bozuklukları, ve uygun olmayan pozisyonlarda yapılan fiziksel aktiviteler dış kısımdaki anulus fibrozis adı verilen kuşakta yırtılmalara yol açar, yırtılma anulusun iç liflerinden başlayarak dışarıya doğru uzanır Bunun sonucunda jelatinöz sıvı madde dışarıya doğru fıtıklaşır ve o bölgedeki bağları zorlar etraftaki dokulara baskı yapar Hastalık daha da ilerleyince bacağa giden siyatik sinirini sıkıştırır, daha çok genç ve orta yaşlarda görülür İleri yaşlarda ise bel kireçlenmesi ile birlikte görülür




Belirtileri nelerdir?




Bel fıtığının en önemli belirtisi bel ve bacak ağrısıdır Başlangıçta belde yerleşik olan ağrı daha sonra bacağa yayılır Genellikle tek taraflıdır Taraf değiştirebilir veya iki taraflı olabilir Bazen hastalar yalnızca bacak ağrısı ile gelir Ani bir zorlanma yada ters hareket yoksa ağrı daha önce birkaç defa tekrarlamıştır, tedaviyle yada tedavisiz düzelmiştir Hastada ayrıca bacakta uyuşma, bel hareketlerinde kısıtlanma görülür Öksürme, hapşırma, uzun süreli oturma, otomobil kullanma, öne doğru eğilme, ağrıyı arttırır Skolyoz adı verilen belin bir tarafa doğru eğilmesi sık rastlanan bir bulgudur
Ağrı hafif, orta veya şiddetli olabilir İleri vakalarda bacak kaslarında erime, incelme, bacakta üşüme olabilir Çok nadiren bacaklarda özellikle iç taraflarda (iki taraf) his kusuru ve idrar yapamama veya idrar kaçırma görülür Bu durumda hasta acilen ameliyata sevk edilmelidir

Teşhis nasıl konur?

Çoğu vakada hastanın görünümü, hastanın ifadesi, basit bir muayene kesin teşhis koydurur Ancak hastalığın şeklini belirlemek ve diğer hastalıklardan ayırt etmek için laboratuvar tetkikleri, düz röntgen, tomografi, MR gerekebilir



Bel fıtığından korunmak mümkün müdür ?

İyi bir kas yapısı, kaslar arasında denge duruş eğitimi ve riskli hareketlerden kaçınma bel fıtığından korunmada kısmen yardımcıdır Esas önemli olan bir kez bel ağrısı olan kişide bunun tekrarlarının önlenmesidir

Bel fıtığının tedavisi nasıldır ?

Kısa süreli yatak istirahati, hastanın en rahat ettiği pozisyonda ve iyi bir yatakta olmalıdır Yatak sert ve düzgün olmalı vücut ağırlığı ile çökmemelidir Sırtüstü uzanıp bacakların altına yastık koymak en iyi dinlenme şeklidir Ayrıca baldır bir koltuk üzerine konur ve sırt üstü yatarak dinlenmek mümkündür

Ağrı kesici, kas gevşetici, ilaçlar faydalıdır Kronikleşmiş hastalarda antidepresan ilaç kullanılmalıdır Ani başlayan bel ve bacak ağrısında en iyi tedavi epidural yoldan yapılacak lokal anestezik ve steroid karışımı ilaçların verilmesidir Bu tedavi ilk iki hafta içindeki hastalarda çok etkilidir Fonksiyonel skolyoz (omurganın yana eğriliği) varsa korseleme gerekebilir Korse kullanımı uzun süreli olmamalıdır

Yüzeysel ve derin ısıtıcılar, düşük frekanslı akımlar ve traksiyonla uygulanan fizik tedavi ve rehabilitasyon hastaların büyük çoğunluğunda şikayetlerin geçmesine yardımcı olur
Bütün hastalara bel koruma prensipleri ve hastalığın aşamasına göre egzersizler gösterilmelidir Birkaç kür yapılan tıbbi ve fizik tedaviye rağmen geçmeyen ağrılar, kuvvet kaybı ilerleyici olanlar, görüntüleme yöntemleri ile çok büyük fıtığı olanlar cerrahi olarak tedavi edilmelidir Hastaların büyük çoğunluğunda 4-6 hafta içinde iyileşme sağlanır Yapılan bütün tedavilere rağmen kronik ağrılı hasta oranı oldukça yüksektir

BEL OMURLARINDA KAYMA

Omurganın başlıca iki kısmı vardır Omur gövdesi ( vertebral korpus ) ve arka elemanlar Arka elemanlar omur korpusunun arka tarafında bir kanal oluşturur Bu kanallar birleşerek omurilik kanalını (spinal kanal ) oluşturur Ayrıca arka elemanlar alttaki ve üsteki omurlarla da faset eklemler adı verilen eklemlerle bağlantı kurarlar Omur gövdeleri arasında diskler vardır Bu yapı omurganın esnekliliğini sağlar





Bazen doğuştan yada sonradan olma sebeplerle omurganın arka tarafını gövdeye bağlayan kısımlarda (pedikül ) bir defekt olur Bu defekte spondilolizis adı verilir Spondiloliz sonucunda omurlara uygulanan kuvvetler üstteki omurun alttaki omur üzerinde öne doğru kaymasına sebep olur Bu olaya spondilolistezis ( omur kayması ) adı verilir
Spondiloliz ve spondilolistezis toplumun % 5-6 sında görülür En çok belin en alt iki omurunda görülür Çünkü bu bölge en fazla makaslama kuvvetine maruz kalan bölgedir

Belirtileri nelerdir ?

Hastaların bir kısmında hiçbir şikayet ve belirti yoktur Büyük çoğunluğunda belde ağrı, bacaklarda uyuşma, karıncalanma gibi diğer benzeri sebeplerle aynı şekilde ağrı ve şikayetlere yol açar

Teşhis
Röntgen filmleri, tomografi, MR kaymanın derecesini gösterir Çoğu hastada röntgen filmleri yeterlidir Bel kayması olan hastalarda bel fıtığı, bel kireçlenmesi, omurilik kanal daralması, gibi diğer bel ağrısı sebepleri de olabilir

Tedavi

Bel ve karın kaslarını kuvvetlendirmeye yönelik egzersizler tedavinin en önemli unsurudur Ancak egzersizlerden sonuç alınamaması durumunda sabırlı olmak gerekir
Ağrı kesiciler kas gevşeticiler, antidepresan ilaçlar kullanılabilir Paravertebrel ve epidural enjeksiyonlar geçici iyilik sağlayarak hastaya rahatlık sağlar ve rehabilitasyon için zaman kazandırır Bel korseleri ve breysler ağrıyı azaltabilir Hastaların çok azında laminektomi ve füzyon gibi cerrahi yaklaşımlar gerekir Bel fıtığı ve bele yönelik cerrahi müdahalelerden sonra birçok hastada çeşitli sebeplere bağlı olarak ağrılar oluşmaktadır Bu duruma başarısız bel cerrahisi sendromu yada yetersiz bel cerrahisi sendromu adı verilir