Sıfatlar-önadlar,sıfatların özellikleri

SIFATLAR – ÖNADLAR, SIFATLARIN ÖZELLİKLERİ VE ÇEŞİTLERİ İLE İLGİLİ KONU ANLATIM Adları türlü yönlerden niteleyen, belirten sözcükler
Örn:
Bu kitap (kitabı bu olduğu belirtilmiş)
Sarı araba (araba renk yönünden nitelendirilmiş)
Adın önüne gelirler(önad)
Adları benzerlerinden ayırmak için adların önüne getirilen ve onların özelliklerini veren sözcüklerdir
Sarı ev, mavi ev, beyiz ev (evler benzerlerinden ayırmak için özellikler almış)
Önadla ad arasına virgül konmaz
Örn:
Yabancı insanlar toplumda sevilmez
Yabancı, insanlardan kaçar

SIFATLARDA KÜÇÜLTME:


-cik, -ce; -msı, mtırak
gerçek küçültme eki –cik’tir, diğerleri adı anlamca daraltır
Örn:
Küçücük ev
Büyükçe kutu (büyüğe yakın)
Yeşilimsi ağaç (tam yeşil değil, yeşile yakın)
Ekşimsi elma (ekşiye yakın)

SIFATLARDA PEKİŞTİRME:


Anlamın güçlendirilmesi
a) ilk hecenin ünlüye kadar olan kısmı + m, p, r,s +önad=pekiştirme
örn:
sa-p-sarı, te-r-temiz, be-m-beyaz, ma-s-mavi
b) önadın arka arkaya yinelenmesiyle
örn:
sulu sulu erikler, sıcak sıcak simit
c) yinelemelerin arasına “mı, mi)
örn:
sulu mu sulu erikler
sıcak mı sıcak simit
SIFATLARDA DERECELENDİRME / KARŞILAŞTIRMA:


İki nesneden birinin taşıdığı özelliğin, diğerine göre daha az veya daha çok olduğunu belirtir

EŞİTLİK:
Örn:
Benimki kadar/gibi iyi kalem

ÜSTÜNLÜK:
Örn:
Daha iyi kalem

AŞIRILIK:
Örn:
Çok iyi kalem

EN ÜSTÜNLÜK:

Örn:
En iyi kalem
Uyarı: gerçekte bunlar BELİRTEÇTİR

ADLAŞMIŞ SIFAT:


Sıfatın kendisinden sonra gelen adı kendisine çekerek ortadan kaldırmasıdır
Ad sıfatın içinde gizlenir ve bu gizlilik çeşitli eklerle sağlanır
Örn:
Güzeli (güzel insanı) herkes sever
Sarının (sarı rengin) ne anlama geldiğini bilirdi


BİRLEŞİK SIFAT:


Birleşik sözcüklerin sıfat görevinde kullanılanlarına bileşik sıfat denir
Örn:
Uzun boylu adam, geniş bahçeli ev,
Boyu uzun adam, bahçesi geniş ev,
Açıkgöz, vurdumduymaz, uluslararası …

Karabiberli yemek, ağırbaşlı çocuk, yurtsever insan…