Aşık Edebiyatı Nazım Biçimleri/

…Destan…
(Nazım Biçimleri)

Destan milletlerin hayatında büyük yankılar uyandırmış (savaş, göç, istilâ gibi) tarihî olayların (yangın, salgın hastalık, sel, deprem gibi) toplumsal ve doğal olayların çağdan çağa aktarılmış, aktarılırken de hayal unsurlarıyla oluşmuş, süslenmiş, değiştirilmiş manzum söylenceleridir

Destanlar, Araplar’da “esatir”, Batı’da “myth” olarak adlandırılır Destanlar ikiye ayrılır; Yapay ve Doğal Destanlar Yapay Destanlar: yazarı belli olan,daha yakın zamanda YAZILAN ve olağanüstü durumlara az yer veren bir destan türü iken, Doğal Destanlar: anonim( yazarı belli olmayan),ilkel dönemde yaşanmış olayları konu alan ve SÖZLÜ destan türüdür Destanlar İslamiyet’in kabulünden önceki Türk Edebiyatı kategorisine aittirler Ayrıca da çok uzun yazılardırlar Destanlar 3 safhadan oluşur:

1 Halkın benliğinde iz bırakan olaylar ve bunda rol oynayan kahramanlar, 2 Olayın ağızdan ağıza aktarılması, 3 Yazıya daha sonradan geçirilmesidir


Milletlerin toplumu derinden etkileyen, tarihi önem arz eden önemli olaylarını (doğal afetler, savaşlar, göç, yangın vb) konu edinirler Çoğu kez manzum olurlar Tarih, etnografya, folklor gibi bilimler destanlardaki bilgilerden yararlanırÖzellikleri: 1 Nazım şekli bakımından koşmaya benzer
2 Nazım birimi dörtlüktür Dörtlük sayısı sınırlı değildir
3 Hece ölçüsünün 11’li kalıbı kullanılır
4 Son dörtlükte şairin mahlası geçer
5 Destanda konu olarak toplumu ilgilendiren, heyecana getiren savaş, kahramanlık, isyan, yangın gibi konular, ayrıca; dalkavukluk, gülünç olaylar, parasızlık vb işlenir
6 Bu türe en güzel örneklerden biri; Kayıkçı Kul Mustafa’nın Genç Osman Destanı’dır
Not 1: Halk Edebiyatındaki en uzun nazım şeklidir Bazı destanlarda dörtlük sayısının yüzü geçtiği görülür
Not 2: Koşmadan farkı; uzun oluşudur
Not 3: Âşık Edebiyatı nazım şekillerinden olan destan, milletlerin tarihine ait kahramanlıkları konu edinen halkın ortak malı olan destanlarla karıştırılmamalıdır
Dinle, sana bir nasihat edeyim
Hatırdan, gönülden geçici olma
Yiğidin başına bir iş gelince,
Anı yâd ellere açıcı olma
Karacaoğlan