Anlama Gücünün Geliştirilmesi

Öğrenmek anlamak demektir Anlama gücünün geliştirilmesi için konunun dikkatle okunması öğrenilenlerin eski bilgiler ile benzerlik ve bağıntısının kurulması örneklere dikkat edilmesi okunulan konunun ana fikrinin ortaya çıkarılması hususları üzerinde durulması gerekir Not : Aşağıdaki başlıklar ayrıca sayfanın yanında kutu içinde yer alsın Bütün Parça-Bütün Yöntemi A İnceleme B Sorular oluşturma C Okuma E Tekrarlama Bütün Parça-Bütün Yöntemi A İnceleme B Sorular oluşturma C Okuma E Tekrarlama
A İnceleme:

Bir kitabın veya yazının incelenmesi o kitap hakkında genel bir bilgi sahibi olmak demektir Bu da kitabın adının yazarının basıldığı yılın kapağındaki tanıtıcı yazıların önsözü ile içindekilerin ve ana başlıkların genel olarak gözden geçirilmesi ile mümkün olur Eğer kitabın devamından yararlanılmak isteniyor ise o zaman daha ayrıntılı bir inceleme yapılmalıdır
B Sorular oluşturma:

Her kitabı veya yazıyı bir takım sorulara cevap bulmak için okumak gerekir Bu nedenle okumaya geçmeden önce yapılan incelemeden de yararlanılarak söz konusu kaynaktan cevaplan bulunabilecek sorular belirlenmelidir Bu sorular okuyucuyu daha dikkatli okumaya yöneltecektir
C Okuma:

Bir ders kitabını ya da düşündürücü bir eseri okurken beyin güçlerini konuya yöneltmek gerekir Okuduğunu anlamadaki başarı iyi ve hızlı okuyabilmeye bağlıdır Okuma sırasında niçin nasıl nerede ne zaman kim gibi sorular okuyanın kafasında merak uyandırmalıdır Özelden genele doğru gitmede kitabın her bölümünün ve sonuçta tümünün ana düşüncesini bulmak gerekir Ele alınan konunun veya yazının en az iki defa okunması anlamanın ön şartıdır

İlk okumada kitap ya da yazıdaki ana ve yan düşünceleri tespit etmek gerekir Bu sırada not çıkarma ve satırların altını çizme gibi işlemler yapılmamalıdır İkinci okumada ise; ana ve yan düşünceler kesin olarak belirlenmeli ve satır altlan çizilmelidir

a İyi okumak: Bütün parça-bütün yöntemindeki çalışmaları yerine getirmek iyi okumak demektir

b Hızlı okumak: İyi ve etkili okuma deyince okuduğunu anlamak ve hızlı okumak akla gelir Ancak hızlı okumayı engelleyen faktörler vardır

1 Kavrama uzaklığının ve kesintilerinin kısa oluşu; bazı kişiler bir yazıyı okurken bir veya daha çok kelimeyi kavrayabilirken bazıları tüm satırı kavrayabilmektedir Buna kavrama uzaklığı denir
2 Sık sık geriye dönüş; kavrama uzaklığı ne kadar uzak olursa geriye dönüşler o oranda çoğalır ve zaman kaybına neden olur
3 Sessiz okuma alışkanlığının kazanılmış olmasıdır

Okuma hızının geliştirilmesi için; gözlerin kusursuz olması ya da göz kusurlarının giderilmiş olması sözcük dağarcığını zenginleştirmek çok okumak sözlük ve ansiklopedi gibi kaynak kitaplardan yararlanmayı alışkanlık haline getirmek yeni yabancı ve teknik sözcükleri not etmek ve bunları günlük konuşmalarda ve yazılarda kullanmaya çalışmak gereklidir

Okumayı geliştirmede ön şart iyi ve sürekli okuma alışkanlığı edinmek günde en az 15-20 dakikalık bir zamanı okumaya ayırmaktır Okumayı daha iyiye götürmek için okuldaki Türkçe ve Edebiyat öğretmenleri ile işbirliği yapılabilir
öğrendiklerinin yarısını kitabı bıraktıktan bir süre sonra unutmaktadırlar Bu nedenle öğrendiklerimizi unutmamak için düzenli bir çaba göstermek zorundayız

Gözden geçirme ve hatırlama çalışmalarınızı parça parça yürütmelisiniz Her başlık altındaki parçayı dikkatle okuduktan sonra durunuz okuduklarınızı hatırlamaya çalışınız Eğer zamanınız sınırlı ise konunun ana çizgilerini belirlemekle yetinebilirsiniz

Okuduğunuz yere bakmadan o parçayı başarı ile özetleyebilirseniz o parçayı anlamışsınız demektir

Özetleme: Bu konuda dikkat edilmesi gereken en önemli nokta okunulan yazının özünü yakalamak ve bunu okunan yazıya bakmadan kendi sözcükleriniz ile oluşturacağınız cümleler ile okunaklı ve kısaca yazabilmektir

En kolay özetleme paragraf paragraf yapılan özetlemedir İkincisi paragraf kümelerinin özetlenmesidir Üçüncüsü bölümlerin özetlenmesidir En son aşama ise yazının tümünün özetlenmesidir

Özet çıkarırken yazıdaki planı bozmamaya yazının amacını yitirmemeye ana düşüncesini ve onu destekleyen yardımcı düşünceleri belirtmeye ve yazıdaki anlamı korumaya çalışılmalıdır
E Tekrarlama:

Bu aşamada okuyup öğrendiklerinizin doğru olup olmadığını denetlemiş ve doğru olanları pekiştirmiş olacaksınız Doğrulama amacı ile yapacağınız ilk iş okuduğunuz kitap ya da yazının genel yapısını incelemektir İkinci işiniz kitap ya da yazı ile ilgili olarak oluşturduğunuz soruların tümünü cevaplayıp cevaplayamadığınızı yoklamaktır Cevaplanması gereken yeni sorular ortaya çıkmışsa onları da cevaplamış olmalısınız Üçüncü işiniz ise kitap ya da yazıyı yeniden okumak ve notlarımızdaki eksiklikleri tamamlamaktır
Not alma:

a Öğretmenin anlattıklarından özellikle ders kitabında bulunmayan açıklamanın

b Bir konferansçının anlamlı bulunan düşüncelerinin

c Okunan kitap ya da yazıda ilginç bulunan düşüncelerin

d Bir gezide ilginizi çeken özelliklerin

e Herhangi bir anda akla gelen ilginç görüşlerin kısa sözlerle yazılması not alma olarak tanımlanabilir
Yararları:
noktada

a Konuyu kısaltarak not tuttuğunuz için ifade yeteneğiniz gelişir

b Öğrenilenler zamanla unutulsa bile bu konu ile ilgili notları okumakla konuyu hemen hatırlarsınız

c Not tutma anında dikkat devamlı olarak bir toplandığından bilgi ve fikirler kolayca zihninize yerleşir

d Tertip ve düzenleme yeteneklerinizi arttırır e Sizi sürekli olarak etkin uyanık ve gelişmeye açık tutar
Not almada dikkat edilecek noktalar:

1 Not almaya başlarken tarih koyunuz
2 Not tutarken belli bir plana göre hareket edilmelidir Plan ve taslak notların düzenli olarak yazılmasına yardım eder Bir konuyu bölüm ve kısımlara ayırarak not alınız
3 Notlar kısa ve özlü fikirleri kapsamalıdır
4 Notlar kendi ifadelerinizle yazılmalıdır
5 Notları yazarken düzenli ve okunaklı bir ifade kullanılmalıdır