Göktürkçede Yapım Ekleri

Eski 12-20-2012   #1
Prof. Dr. Sinsi
Varsayılan

Göktürkçede Yapım Ekleri





Göktürkçede isimden isim Yapma Ekleri

??+çı?: Meslek ve uğraşma isimleri yapar Bu ekin ?c?li ve yuvarlak biçimleri yoktur: ?yir+çi? (kılavuz), ?yagı+çı? (savaşçı), ?sıgıt+çı? (ağlayıcı)
??+lXg?: Sahip olma bildirir: ?baş+lıg? (başlı), ?tiz+lig? (dizli), ?at+lıg? (atlı), ?ton+lug? (elbiseli)
??+sXz?: Sahip olmama bildirir: ?yol+suz?, ?keçig+siz? (geçitsiz), ?buŋ+suz? (kedersiz)
??+GI?: Aitlik bildirir: ?öŋre+ki? (öndeki), ?buluŋda+kı? (köşedeki), ?tagda+kı? (dağdaki)
??(X)nç?: Sayılarda sıralama bildirir: ?üç+ünç? (üçüncü), ?tört+ünç? (dördüncü)

Göktürkçede isimden Fiil Yapma Ekleri

??+lA-?: ?baş+la-?, ?sü+le-? (akın etmek) Bu ekin ?n-, ş-, t-? fiilden fiil yapma ekleriyle genişletilmiş biçimleri de vardır: ?söz+leş-?, ?sü+let-?, ?kan+lan-?
??+(A)d-?: Olma bildiren fiiller yapar: ?kul+ad-? (kul olmak), ?küŋ+ed-? (cariye olmak)
??+Ik-?: ?iç+ik-? (içeri girmek, tâbi olmak), ?taş+ık-? (dışarı çıkmak, tutsaklıktan kurtulmak)
??+sIrA-?: ?+sızlaşmak? anlamında fiiller yapar: ?il+sire-? (devletsizleşmek), ?urug+sırat-?

Göktürkçede Fiilden isim Yapma Ekleri

??-(X)g?: ?bil-ig? (bilgi), ?öl-üg? (ölü), ?tir-ig? (diri), ?biti-g? (yazı)
??-(X)m?: ?öl-üm?, ?ked-im? (giyim), ?bat-ım?
??-(X)ş?: ?ük-üş? (çok), ?teg-iş? (değme)
??-(X)nç?: ?öt-ünç? (rica), ?bulga-nç? (karışıklık)

Göktürkçede Fiilden Fiil Yapma Ekleri

??-d-?: Pekiştirme işlevindedir ?ko-d-? (koymak), ?ı-d-? (göndermek), ?to-d-? (doymak)
??-(X)l-?: Edilgen çatı ekidir: ?ad(ı)r-rıl-? (ayrılmak), ?tir-il-? (dirilmek)
??-(X)n-?: Dönüşlü çatı ekidir: ?kıl-ın-?, ?tut-un-?, ?kubra-n-? (toplanmak), ?seb-in-? (sevinmek)
??-(X)ş-?: İşteş çatı ekidir: ?kab-ış-? (kavuşmak), ?ögle-ş-? (danışmak)
??-Ur-?: Ettirgen çatı ekidir; düz biçimleri yoktur: ?öl-ür-? (öldürmek), ?teg-tir-? (değdirmek)
??-tUr-?: Ettirgen çatı ekidir; düz biçimleri yoktur: ?ag-tur-? (yükseltmek)
??-(X)t-?: Ettirgen çatı ekidir; ünlü ve r ile biten fiillerin dışında da kullanılabilir: ?yorı-t-? (yürütmek), ?süle-t-? (akın etmek), ?yagu-t-? (yaklaştırmak)


Alıntı Yaparak Cevapla
 
Üye olmanıza kesinlikle gerek yok !

Konuya yorum yazmak için sadece buraya tıklayınız.

Bu sitede 1 günde 10.000 kişiye sesinizi duyurma fırsatınız var.

IP adresleri kayıt altında tutulmaktadır. Aşağılama, hakaret, küfür vb. kötü içerikli mesaj yazan şahıslar IP adreslerinden tespit edilerek haklarında suç duyurusunda bulunulabilir.

« Önceki Konu   |   Sonraki Konu »
Konu Araçları Bu Konuda Ara
Bu Konuda Ara:

Gelişmiş Arama
Görünüm Modları


forumsinsi.com
Powered by vBulletin®
Copyright ©2000 - 2024, Jelsoft Enterprises Ltd.
ForumSinsi.com hakkında yapılacak tüm şikayetlerde ilgili adresimizle iletişime geçilmesi halinde kanunlar ve yönetmelikler çerçevesinde en geç 1 (Bir) Hafta içerisinde gereken işlemler yapılacaktır. İletişime geçmek için buraya tıklayınız.