Türkiye'nin Oluşumunda Erojenez Mi, Orojenez Mi Daha Etkili Detaylı Konu Anlatımı

Türkiye, Pangea adlı büyük kıtanın parçalanmasını izleyerek oluşan kuzey kıtası (Laurasia) ile güney kıtası (Gondvana) arasında kalan Tethys (Tetis) denizinin yer aldığı geniş tortulanma alanında oluşmuştur

Gelelim "orojenez" ve "erojenez" kavramlarına Akarsu, rüzgar ya da buzullar, aşındırdıkları malzemeyi taşıdıktan sonra deniz ve okyanus tabanlarında biriktirirler Tortullanmanın gerçekleştiği bu geniş alanlara jeosenklinal denir Orojenez, dağ beşiği olarak da bilinen bu jeosenklinallerde biriken kalın tortul tabakaların yan basınçlarla kıvrılmasıyla dağların oluşumunu sağlayan tektonik olaydır Kısaca "dağ oluşumu" demektir Yan basınçla sıkışan yerkabuğu plakaları kıvrılarak ya da kırılarak engebe kazanır ve sonuç olarak dağlar oluşur Türkiyedeki dağlar, Avrupa ile Afrika kıtaları arasındaki Tetis jeosenklinalinde bulunan tortul tabakaların orojenik hareketleri sonucu oluşmuştur Ülkemiz bütünüyle Alp-Himalaya Orojenik Kuşağı içinde bulunmaktadır Erojenez de, orojenez gibi, dağ oluşumu anlamında kullanılmaktadır ancak orojeneze göre çok daha az kullanılan bir terimdir

Jeolojik hareketlerle ilgili, tüm bunların dışında bir de epirojenik hareketlerden söz edilebilir "Epirojenez", orojeneze göre çok daha büyük alanlarda oluşan bir deformasyonu temsil eder Yerkabuğunun geniş alanlarda toptan alçalması ya da yükselmesi olarak tanımlanır Bu hareketlenmeler sırasında yeryüzünde geniş yükseklikler ve büyük çukurlar oluşur Tersiyerden Kuvaterner’e geçiş döneminde Anadolu’nun epirojenik olarak yükselmesi, ortalama yükseltiyi de artırmıştır Bu nedenle Anadolu’da yüksek düzlükler geniş yer kaplar

Sonuç olarak Türkiye’nin bugünkü haline gelmesinde hem orojenez hem de epirojenez etkili olmuştur

TÜBİTAK