Zeliş Kitabının Özeti

KİTABIN ADI : ZELİŞ
YAZAR : NECATİ CUMALI
YAYIN EVİ : Cumhuriyet Kitap Kulübü
BASIM YILI : Aralık 1998
KİTABIN KONUSU
Kitapta bir köylü kızının Cemal adlı bir delikanlıya duyduğu aşk ve onları ayırmaya çalışan insanlarla geçen olayları anlatmaktadır
KİTABIN ÖZETİ
Zeliş genç bir köylü kızıdırGeçimlerini tütüncülük ile sağlamaktadır Zeliş bir gün evde otururken keçileri urganını koparır ve biraz uzakta oturan komşularının tarlasının bir bölümüne zarar verir Zeliş keçisinin kaçtığını anlar ve etrafta onu ararKeçisinin girdiği tarlada Cemal isimli bir genç ile tanışır Birbirlerinden etkilenirler Sürekli birbirlerini düşünmekten kendilerini alıkoyamazlar Fakat Zelişin babası Recep ,Zelişi arkadaşı Bekir ile evlendirmeye söz vermiştir Aslında Bekire borçludur ve bu yüzden Zelişi Bekire vermek istemektedir Zeliş ise bu olyların farkında değildir
Bir gün o yöredeki halkın bir araya gelip eğlendikleri bir gece Zeliş le Cemal sürekli gözgöze geldiler ve birbirleri ile konuşabilmek için kendilerinde cesaret aradılarDaha sonra kendilerini toparladılar ve kalabalıktan ayrılıp kimsenin olmadığı bir yerde bir araya geldiler Recep ise Zeliş i bir an önce Bekir ile evlendirmeyi planlamaktadır O yörede yaşayan Yaşar adlı bir genç Zeliş ile Cemalin birbirlerni sevdiğini fark eder ve onları ayırabilmek için ortalığa bir çok dedikodu yayar Bekir ise söylentilere oldukça kızmıştırZeliş in ona karşı davranışları ise söylentileri doğrulamaktadır
Cemal ile Zeliş köydeki dedikodularyüzünden aileleri tarafından sıkıştırılmışlardırBu yüzden de mektuplaşmaya başlarlarBir süre sonra Cemalin Zeliş i kaçıracağı dedikodusu bütün yöreyi sardıBu sırada o yörede sevilmeyen Fehmi Has isimli birisi ve Yaşar ,Bekiri Zeliş i kaçırmak konusunda ikna ettilerZelişim babası kaçırma işinin kendisinin göremeyeceği bir yerde gerçekleşirse bu olaya göz yumacağını söylediBöylece babası da kızının kaçırılmasına izin verdi dedirtmeyecekti
Bekir ve arkadaşları bu planı kurarak araba bile bulmuşlardıZelişi kaçırmak için evden uzaklaşmasını bekliyorlardıZelişin kardeşi Rabiya ise arabayı görmüş,koşturarak kaçırılacağını ablasına haber vermiştiZeliş ise evden çıkıp doğruca Cemalin evine koşmaya başladıCemali bir an önce bulup kaçmaları gerekiyorduCemal ,Zeliş in koşturarak geldiğini görmüş ve durumu anlamıştıCemal Zeliş in kolundan tutup dağlara doğru kaçmaya başladılarGözden kaybolduklarında akşam olmuştuCemal geceyi geçirebilmek için bir tanıdık bulması gerektiğine karar verdiGeceyi askerde olan çocukluk arkadaşının evinde geçirmeye karar verdilerBekir ve arkadaşları Cemal hakkında suç duyurusunda bulundularCemalin bu işi babası ile planladığını ve Cemal ile babasının kızı birlikte kaçırdıklarını söyledilerBöylece Cemalin babasını hapse attırıp Cemali ortaya çıkarmayı planlıyorlardıFakat olylar onların istediği gibi gitmediCemalin babası onu çok seven bir arkadaşı sayesinde hapisten çıkarıldı
Zeliş ile Cemal ise zengin bir çiftçinin yanında çalışmaya başladılarOnlara işveren bu adam bir süre sonra onların evden kaçtıklarını anlar ve onları jandarmaya ihbar ederJandarma Cemali tutuklar ve hapse atar
Cemalin duruşmasında Zeliş ,Bekir ve arkadaşlarının bütün yaptıklarını anlatırBu olaylara seyirci olan iki ailenin tanıdıkları Receb i şikayetini geri çekmesi için ikna ederlerBöylece Cemal kurtuldu ve Zeliş ile evlendiler
ANAFİKRİ
İnsanlar çocuklarını istemedikleri biri ile evlendirmeye zorlamamalı ,onların isteklerine kulak vermeli ,birbirlerini seven iki genci ayırmaya çalışmamalıdırlar
KİTAPTAKİ ŞAHISLARIN DEĞERLENDİRİLMESİ
ZELİŞ : 16, 17 yaşlarında oldukça iyi kalpli ,çalışmayı seven ,kimseden korkmayan genç bir kız
CEMAL : Zelişin sevdiği delikanlı
RECEP : Zelişin babası Recep,Zelişi kendi menfaatleri doğrultusunda evlendirmeye çalıştığı için anlayışşız bir baba rolündedir
FEHMİ HAS : O çevrede sevilmeyen içkici ve kumarbaz bir insan
YAŞAR : Zelişe aşık olan bir delikanlı Zeliş ile Cemali birbirinden ayırmaya çalışan kötü bir insan karakterini canlandırmaktadır
ŞAHSİ GÖRÜŞ
Kitapta aşık olan iki gencin birbirlerine duydukları sevgi çok güzel bir şekilde anlatılmıştır:Yaşanılan olaylar oldukça sade ve anlaşılır biçimde anlatılmıştır
YAZAR HAKKINDA BİLGİ
Necati Cumalı ,1921 Yunanistan doğumludurŞair,öykücü ve oyun yazarıdırÜrün verdiği türlerin hepsinde başarı göstermiştirOyunları en çok sahnelenen Türk yazarlarından birisidirOrtaöğretimini İzmir Atatürk Lisesi ,yüksek öğretimini Ankara Hukuk Fakültesinde tamamladıMilli Eğitim Bakanlığı Güzel Sanatlar Genel Müdürlüğünde çalıştıİzmir ve Urlada avukatlık ,ardından iki yıl Paris Basın Ataşeliğinde memurluk ve İstanbul Radyosunda redaktörlük yaptı
Sevgi,sevinç,özlem gibi bireyin güncel kaygılarıyla birlikte,çağın toplumsal sorunlarını da ele aldıCumalı roman ve öykülerinde özellikle Ege yöresindeki kasaba ve kırsal kesim insanlarının sorunlarını işlediTütün zamanı,Zeliş,Yağmurlar ve Topraklar,Acı Tütün,Ay Büyürken Uyuyamam,Yağmurlu Deniz,Tufandan Önce önemli yapıtlarıdır