Polimerleşme Ve Hidroliz

POLİMERLEŞME VE HİDROLİZ

Polimerleşme: Küçük yapı birimlerinin (moleküllerin) birbiri ardına tekrarlanarak çok büyük moleküller oluşturmasına polimerleşme, bu tepkimelere de polimerleşme tepkimesi denir

Hidroliz: Büyük moleküllerin su etkisi ile küçük moleküllere bölünmesine hidroliz, bu tepkimelere de hidroliz tepkimesi denir

Polimerleşme tepkimelerinde tekrar edilen en küçük birime monomer, iki monomerinin birleşmesinden oluşan moleküllere dimer, üç monomerinin birleşmesinden oluşan moleküllere trimer, dört monomerinin birleşmesinden oluşan moleküllere tetramer… denir

Çok sayıda monomerinin birleşmesinden oluşan dev moleküllere de polimer denir

Önemli polimerleşme tepkimelerinden bazıları şöyledir:

etilen polietilen (PE)

Monoklor eten Polivinil klorür

(Vinil klorür) (PVC)

Fenileten Polistiren

(stiren) (PS)

Tetraflor eten Politetraflor etilen

(Teflon veya PTFE)

Naylon oluşumu tepkimesi :

Hekzametilen diamin Adipik asit

Dimer Su

Dimer

Poliamit (Naylon 6,6)

PET oluşumu tepkimesi :

Teraftalik asit Glikol

Polietilen teraftalat (PET)

Kondenzasyon Polimerleşmesi : İki farklı monomerin birleşmesinde, küçük bir molekül ayrılıyorsa bu tür polimerleşme tepkimelerine kondenzasyon polimerleşmesi denirProteinlerin oluşması bir kondenzasyon polimerleşmesidir

Amino asit-1 Amino asit-2

Dipeptit

Yukarıdaki tepkimede görüldüğü gibi iki birim amino asit bir molekül su çıkararak dipeptit oluşturur İki amino asit birimi arasındaki bağa peptit bağı denirÜç birim amino asidin birleşmesinde iki peptit bağı oluşur ve ürüne tripeptit denir Çok sayıda amino asit birleşerek polipeptit oluşturur Canlıların yapısına katılan 20 çeşit amino asit vardırBu amino asitler kendi aralarında peptitleşerek proteinleri oluştururlar Proteinler canlılarda yapım ve onarımda görevlidirler Ayrıca proteinler enzimlerin de temel taşıdır

Hidroliz Tepkimeleri:
İki monomer birleşirken bir su molekülü ayrılır Bu tür tepkimelere dehidratasyon (su ayrılması) tepkimesi denirBir monomerin ucunda bulunan OH grubu ile diğer monomerin ucunda bulunan H atomu birleşerek H2O oluştururlar Bu tepkimeler birçok kez tekrarlanarak monomerler birer birer zincire eklenir ve polimerler oluşur:

n tane monomerden n-1 tane su ayrılarak polimer oluşturur
n (monomer) → polimer +(n-1) H2O
Bu olayın tersine yani büyük moleküllerin su etkisi ile küçük moleküllere bölünmesine hidroliz, bu tür tepkimelere de hidroliz tepkimesi denirAşağıdaki tepkimede bir polimerin su etkisi ile daha küçük moleküllere parçalanması (bir hidroliz tepkimesi) görülmektedir

Polimer

trimer dimer
Etil asetatın su etkisi ile asetik asit ve etil alkole dönüşümü tepkimesi de hidroliz tepkimelerine güzel bir örnektir:

Etil asetat Su Asetik asit Etil alkol