Yaban - Yakup Kadri Karaosmanoglu

YABAN

Romanin Kisa Tanitimi
Yaban, Yakup Kadri Karaosmanoglu’ nun en taninmis romanidirRomanda, Ahmet Celal adindaki bir karakterin bir köyde yasadiklarindan ve yasadiklari sonucunda Türk köylüsü hakkinda edindigi izlenimlerden bahsedilirRoman bir ani kitabindan yola çikilarak ve bu kitaptan alintilar yapilarak yazilmistirRomanda, Milli Mücadele Dönemi’nde köylü ile aydin arasindaki kopukluk ve fark anlatilir
Kitap Hakkinda Bilgiler
Yazar adi: Yakup Kadri Karaosmanoglu
Kitap adi: Yaban
Yayinevi:Iletisim Yayinlari
Yayimlandigi il:Istanbul
Baski numarasi: Otuz sekiz
Sayfa sayisi:Iki yüz yirmi bir
Türü: Roman
Roman, ilk defa 1932’ de basilmistirO tarihten beri 43 baski yapmistir
Kapak resmi Ferit Erkman’ a aittir
Roman, 1942 yilinda Cumhuriyet Halk Partisi’ nin yarismasinda ikinci olmustur
Yakup Kadri Karaosmanoglu’ nun Hayati ve Edebi Kisiligi
Yirminci yüzyil edebiyatinin büyük romancisi 27 Mart 1889’ da Kahire’ de dogdu Ortaokul ikinci sinifa kadar Manisa’da okudu1903’te Izmir Lisesi’ne girdiSonra ailesiyle Misir’a giderek Fransiz Kolejine devam etti(1906-1908)Sonra Istanbul’a gelerek Fecr-i Ati Toplulugu’na katildiKurtulus Savasi yillarinda Anadolu’ya geçtiAylik fikir dergisi “Kadro”yu çikardiSirasiyla Tiran,Prag,Lahey ve Bern elçiliklerinde bulunduEmekliye ayrilinca verimli bir yazi hayatina basladiAnadolu Ajansi Yönetim Kurulu Baskanligi görevinde bulundu(1961-1965)Yazarligini sürdürürken 13 Aralik 1974’te Ankara’da öldü
Yazar, eserlerinde Türk toplumunun, Tanzimat’tan Atatürk Türkiye’si
dönemine kadar olan yasantisini anlatan hikaye,makale ve romanlar yazmistirAnlatiminda kendine özgüdürYapitlarinda genellikle toplumun sorunlari üzerine egilirAnadolucu,Atatürkçü,Devletçi ve laik bir dünya görüsü vardirRomanlarinda genellikle iç dünyalari zengin,kötümser,törelere bagli karakterler vardir
Yazarin Diger Eserleri
ROMANLARI: Kiralik Konak(1922), Nur Baba(1922),Hüküm Gecesi(1927),Sodom ve Gomore(1928),Yaban(1932),Ankara(1934),Bir Sürgün(1937),Panorama(1954)
HIKAYELERI: Bir Serencam(1913),Rahmet(1922),Milli Savas Hikayeleri(1947)
ÇESITLI MAKALELERI: Izmir’den Bursa’ya(HEdip, FRifki, MAsim ile,1922), Kadinlik ve Kadinlarimiz(1923), Seçme Yazilar(1928), Ergenekon(2 cilt,1929)
OYUNLARI: Nirvana(1909), Veda(1909), Saganak(1929), Magara(1934)
MENSUR SIIRLERI: Erenlerin Bagindan(1922), Okun Ucundan(1940)
“YABAN” ROMANININ ÖZETI
Romanda ana konu,bir Türk aydininin Kurtulus Savasi dönemindeki köy gerçegiyle karsi karsiya gelmesidir
Romanin kahramani Ahmet Celal’dirÇanakkale’de savasta bir kolunu kaybetmis ve savastan gazi olarak kurtulmusturAma savas sonrasi yapayalniz kalmistirBunlara bir de Istanbul’un isgali eklenince, hizmet eri olan Mehmet Ali’nin köyüne gitmeye karar verirIstanbul’un isgali sonrasinda gerçeklesen olaylari takip ederek, köylülere durumun önemini ve ciddiyetini anlatmaya çalisirAncak köylüler Salih aga’ya çok baglidir ve onun etkisinde kalarak Ahmet Celal’i ciddiye almazlarBu nedenle Ahmet Celal, köyde aradigi ilgiyi ve yakinligi bulamaz
Olaylar Ahmet Celal’in cephesinden böyle görünürken, köylüler için daha farklidirOnlar savasin ciddiyetini anlayamamistirOnlara göre Ahmet Celal bir yabandirOnlarin dünyasindan uzak biridirZaten ilk bakista konusmasi, davranislari,giyimi, düsünceleri ve olaylara yaklasimi köylülerden çok farklidirÖrnegin her gün tras olmasi, devamli dislerini firçalamasi,geceleri kitap okumasi ve buna benzer davranislari köylülere garip gelmektedirBu nedenle, acilarini unutmak için geldigi bu köyde, olaylar umdugu gibi gelismemistir
Ahmet Celal bir aydin konumundadir ve ilk defa Türk köylüsüyle karsilasmistirAncak köyde karsilastigi manzara onu çok sasirtmistirÖncelikle yoksulluk ve cahillik vardirBunlarin bir sonucu olarak da bazi insanlarin emellerine alet olmaktadirlarHerkes Salih Aga’nin etkisindedirOnun her dedigi yapilmaktadirHatta yillarca emek verdigi hizmet eri Mehmet Ali bile gelisen bazi olaylarda subayi Ahmat Celal’e degil,Salih Aga’ya inanmistir
Bütün bunlarla beraber, Ahmet Celal köyde yapayalniz da degildirMehmet Ali’nin annesi Zeynep Kadin ile kardesi Ismail, Ahmet Celal’in güvendigi dostlaridir
Olaylarin böyle gelismesi Ahmet Celal’i kaçinilmaz bir bunalima sürüklerBir gün rahatlayip sikintilarini unutmak için dolasmaya çikar ve komsu köyün kizi Emine’ye asik olurAncak Ismail Emine’yi Ahmet Celal’in elinden alinca Ahmet Celal iyice umutsuzluga sürüklenir
Ahmet Celal,Kurtulus Savasi’nin önemini köylüye anlatmaya devam eder; ancak köylüler baskalarinin etkisindedir ve ona inanmamaya devam ederlerBunlari bir aydin gözüyle görüp yorumlayan Ahmat Celal, aydin ile cahil arasindaki uçurumu farkederAnadolu halkinin asirlar boyunca ne kadar ihmal edildigini kendi gözleriyle görürTabii bütün gözlemlerini ani defterine yazmayi da ihmal etmez
Köyde bu olaylar olurken, Kurtulus Savasi da iyiden iyiye alevlenmis ve köylüler Ahmet Celal’in anlatmaya çalistigi gerçekleri yasamak zorunda kalmistirYunanlilar onlarin köyünü de basmistirKöylüler dereye kaçarak gizlenmeye çalismistirAncak düsman onlari yakalar ve köy meydanina getirirAhmet Celal, bir anlik kargasadan yararlanip Emine’nin elini tutar ve ikisi kosmaya baslarlarDüsman arkalarindan ates açar ve onlari yaralarAyrica tüm köy halki düsman tarafindan öldürülürKöyün mezarligina kadar ancak gelirlerOrada sabaha kadar bekleyip sonra yola çikmaya karar verirler;ancak Emine’nin yarasi agirdir ve devam edemezAhmet Celal ani defterini Emine’ye verir ve herseyini birakarak yeni ve bilinmeyen bir hayata adim atar
Roman Karakterleri ve Özellikleri
AHMET CELAL:Çanakkale’de kolunu kaybettikten sonra Mehmet Ali’nin köyüne yerlesirKöyde yasadigi sorunlari yenmeyi basaran güçlü bir karakterdirAydin bir karakterdirKöylüler onu dislamistirKurtulus Savasi’ni yakindan takip etmistirRomanda karamsarligi dikkat çekerRomanda Kurtulus Savasi’na karsi duyarli olusu dünya görüsüne bagli olarak verilirBireysel durumlari, yalnizligi, içine kapanisi ruhsal çözümlemelerle anlatilir
SALIH AGA :Köyün agasidir ve oldukça zengindirKilik kiyafeti oldukça kötüdürÇok kurnaz biridirTüm köyü etkisi altina almistirÇikarlari ugruna düsmanla isbirligi yaparKöylüyü düsman karsisinda çaresiz birakir
MEHMET ALI: Dört yil Ahmet Celal’in yaninda kalmistir;ama köye geldiginde yine eskisi gibi davranmaya, Ahmet Celal’den uzaklasmaya ve köylü gibi davranmaya baslamistirSert tavirlari vardirÖnce Ahmet Celal’in yaninda hizmet erligi yapmis, ona alismistirDaha sonra ise köye gidip köylü gibi davranmistirKisacasi gittigi yere uyum göstermektedir
BEKIR ÇAVUS: Aslinda tipik bir köylüdürO da digerleri gibi cahildirDüsünce yapisi diger köylülerle aynidirAncak daha önce askerlik yapmis olmasi,Ahmet Celal’e biraz daha yakin olmasini saglamistir
EMINE: Romanda Türk kizini simgelerAhmet Celal’e yakinlik göstermistirIsmail ile evlenmistirAhmet Celal ile evlenmemistir; çünkü köylülerin etkisinde kalarak Ahmet Celal’i yaban olarak benimsemistir
SEYH YUSUF: Her yil belirli zamanlarda köye gelerek köylüleri düsünceleriyle etkilemistirZehirli düsünceleriyle köylünün Ahmet Celal’e inanmasini engellemistir
Romanda Yer ve Zaman
Roman, Birinci Dünya Savasi yillarindan baslayarak Sakarya Zaferi’ne kadar olan zamani kapsar(1918-1922)Yani Kurtulus savasi yillarini içerir(Milli Mücadele Dönemi)
Roman, Iç Anadolu Bölgesi’nde Porsuk Çayi civarinda bulunan bir köyde yasanan olaylarla ilgilidir
Romanin Konusu ve Iletisi
Romanin konusu, Kurtulus Savasi sirasinda köylü ile aydin arasindaki derin uçurumdur
Romanin iletisi, Anadolu halkinin asirlarca unutuldugu, cahil kaldigi,inkilaplara karsi çikan gericilerin yarattigi düzensizligin artik görülmesi gerektigi gerçekleridir
Romanda Dil Özellikleri
Roman daha çok o zamanlarin aydin diliyle yazilmistirBir ani defterinden yararlanilarak yazilmasi bu sonuçta etkili olmustur
Romanda birçok yabanci kökenli sözcük vardirAncak sonradan sadelestirilerek, anlasilir hale getirilmistir
Uzun,tasvirli ve bol virgül kullanilmis cümleler vardirBuna su cümle örnek verilebilir: “Zeynep Kadin,bir gün,bir komsu kavgasinda,paylasilmayan bir kocaman dibek tasini,husunetle teperek bir hamlede yere devirmisti”
Romanda kisiler anlatilirken ayrintilar titizlikle seçilmistirKisilerin dis görünümüyle ilgili ayrintilardan çok,kisiliklerin disa vurumu sonucu olusan davranislardan bahsedilir
Ayrica yer yer benzetme sanatini da kullanmistirBuna su örnek verilebilir: “Askerlerin hepsi,toza topraga bulanmis,derileri günesten pasli bakira dönmüs,sakallari diken diken uzamis,üst bas perisan bir haldeydiTam bir bozgun askeri!”
Son olarak, romanda kullanilan dil realizm akimina uygun ve yakin bir dildir