İletişim Öğeleri

İletişim öğeleri

Kaynak (Gönderici): Duygu, düşünce ve isteğin aktarılmasında sözü söyleyen kişi ya da topluluk

Alıcı: Vericinin gönderdiği iletiyi alan ve anlamlandıran kişi veya topluluktur

İleti (Mesaj): Gönderici ile alıcı arasında aktarılmakta olan duygu, düşünce ya da istek

Kanal (Oluk): Bildirişimde kullanılan yoldur Alıcı ile verici arasındaki iletiler sözlü veya yazılı olabilir

Dönüt (Geri Bildirim): Alıcının iletiye verdiği her türlü yanıt, geri bildirim İletişimin başarılı olduğuna işarettir

Bağlam (Çevre): İletişimin gerçekleştiği ortam ve bu çevrenin uygunluğudur

Dilin özelliklerini ve iletişim sürecinin öğelerini kısaca belirttikten sonra, dilin işlevleri üzerinde durabiliriz Dilin 6 tane işlevi bulunmaktadır Bu işlevleri Roman Jakobson adında bir Rus dil bilimci ortaya koymuştur Bunlar şöyledir:

1 GÖNDERGESEL İŞLEV: Bir ileti dilin göndergeyi olduğu gibi ifade etmesi için düzenlenerek oluşturulmuşsa dil göndergesel işlevde kullanılmıştır Bu başka bir ifadeyle dilin bilgi verme işlevidir Herhangi bir konunun açıklığa kavuşmasını sağlayacak bilgilerin ortaya konulması, dilin göndergesel işlevine işaret eder Burada amaç, gönderge konusunda doğru, nesnel, gözlemlenebilir bilgi vermektir Bu işlev daha çok kullanma kılavuzlarında, nesnel anlatılarda, bilimsel bildirilerde, kısa not ve özetlerde karşımıza çıkar

ÖRNEK: ” Hegel’in felsefesinin çıkış noktası bilim değil, tarihtir”

2 HEYECANA BAĞLI İŞLEV: Bir ileti, göndericinin iletinin konusu karşısındaki duygu ve heyecanlarını dile getirme amacıyla oluşturulmuşsa dil heyecana bağlı işlevde kullanılmıştır Bu işlev, göndericinin kendi iletisine karşı tutum ve davranışını belirtir Bu işlevde çoğunlukla duygular, heyecanlar, korkular, sevinç ve üzüntüler dile getirilir

Dilin göndergesel işlevinde nesnellik, heyecana bağlı işlevinde öznellik hâkimdir Özel mektuplarda, öznel betimlemeler ve anlatılarda, lirik şiirlerde, eleştiri yazılarında dilin heyecana bağlı işlevinden sıkça yararlanılır

ÖRNEK: “Ben bu davranışınızı etik bulmuyorum, siz yanlış davranıyorsunuz”

3 ALICIYI HAREKETE GEÇİRME İŞLEVİ: Bu işlevde ileti alıcıyı harekete geçirmek üzere düzenlenmiştir İletinin bir çeşit çağrı işlevi gördüğü bu işlevde amaç, alıcıda bir tepki ve davranış değişikliği yaratmaktır Propaganda amaçlı siyasi söylevler, reklâm metinleri, genelgeler, el ilanları genellikle dilin bu işleviyle oluşturulur Dilin alıcıyı harekete geçirme işleviyle hazırlanan metinlerde gönderici, iletiyi alanı işin içine sokmayı, onu sorgulamayı ister

ÖRNEK: “Sınıfı hemen terk et”

4 KANALI KONTROL İŞLEVİ: Bir ileti, kanalın iletiyi iletmeye uygun olup olmadığını öğrenmek amacıyla düzenlenmişse dil, kanalı kontrol işlevinde kullanılmıştır Gönderici ile alıcı arasında iletişimin kurulmasını, sürdürülmesini ya da kesilmesini sağlayan bu işlevde iletinin içeriğinden çok iletişimin devam ettirilmesi olgusu ağır basar Törenlerde, uzun söylevlerde, aile yakınları ya da sevgililer arasındaki konuşmalarda; dilin kanalı kontrol işlevini yansıtan iletiler sıkça kullanılır

ÖRNEK: “Beni anladınız değil mi?”

5 DİL ÖTESİ (ÜST DİL)İŞLEVİ: Bir ileti dille ilgili bilgi vermek üzere düzenlenmişse o iletide dil, dil ötesi işlevde kullanılmıştır Dilin dil ötesi işlevinde iletiler, dili açıklamak, dille ilgili bilgi vermek için düzenlenir Daha çok bilimsel metinlerde ve öğretme amaçlı konuşmalarda karşımıza çıkan ve “yani, demek istiyorum ki, bir başka deyişle” gibi sözcüklerde kendini gösteren dil ötesi işleve, günlük yaşamda da sıkça başvurulur

ÖRNEK: “Beni yanlış anlamayın, ben bu sözcüğü mecaz anlamda kullandım”cümlesinde ileti, dille ilgili bilgi vermek, başka bir iletiyi açıklamak üzere düzenlenmiştir

iletişim öğeşeriyle ilgili karışık örnekler