Hafta Hafta Gebelik Gelişimi

Hafta hafta gebelik gelişimi

Hafta hafta gebelik gelişimi

Hafta hafta Hamilelik

hafta hafta gebelik

1 Hafta

GEBELİĞİN İLK HAFTASI

Çoğu insan için şaşırtıcı olmakla birlikte gebeliğin başlangıcı olarak, gebe kalınan ilişkinin olduğu gün değil, bundan yaklaşık 14 gün öncesi yani son adet kanamasının ilk günü (SAT) kabul edilir Bu durumda kanamanızın başladığı gün istatistiksel anlamda gebeliğiniz başlar Bu şekilde hesaplandığında insanlarda gebelik 280 gün yani 40 hafta sürer Ay hesabı yapmak karışıklığa neden olabileceğinden gebeliğinizi takip ederken hafta olarak ifade etmeyi öğrenmelisiniz

28 günde bir adet gören kadın için yumurtlama zamanı kanamanın başlangıcından itibaren 14 gün civarıdır Bu günler zararlı alışkanlıklardan vaz geçmek için en uygun dönemdir Örneğin sigara içmeye son verilip, alkol ve ilaç alımını kısıtlayın Uygun ve sağlıklı beslenme alışkanlığı elde etmeye çalışın Bu alışkanlıklar rahat bir gebelik süreci için önemli Bol miktarda taze meyve ve sebze tüketmeniz, yapay maddeler içeren besinlerden uzak durmanız ve olabildiğince fazla su içmeniz gerekiyor Daha önceden başlanmadı ise bu zaman içinde folik asit alımına başlanabilir Folik asit sayesinde nöral tüp defekterinin yaklaşık %50’lik bir kısmı önlenebilir Eğer mümkünse egzersiz yapmak yine oldukça yarar sağlar Bu gebelik öncesi dönemde pozitif düşünmek ve mümkün olduğunca dinlenerek stresden uzak durmak dünyaya getirmeye çalıştığınız bebeğiniz için oldukça iyi bir başlangıç olur

2 Hafta

HORMONLAR İŞ BAŞINDA

Anne adayının yumurtalıklarında yumurta hücresi gelişimi devam eder Bu esnada endometrium adı verilen rahim zarı da kalınlaşmaya başlar Bu kalınlaşmanın amacı döllenme meydana geldikten sonra oluşacak embryonun rahim içinde rahatlıkla tutunmasını sağlamaktır Yeni gelişecek olan canlının ihtiyaçlarını karşılamak üzere vücudun bu kısmında kanlanma artar Bu haftanın sonunda gelişen yumurta çatlayarak yumurtalıktan atılır Yani yumurtlama meydana gelir Bir adet döneminde kadında sadece 1 yumurta üretilir ve çatlar

Çift yumurta ikizlerinde ve üçüzlerinde farklı olarak tek bir yumurta değil birden fazla yumurta atılır Bu yumurtaların hepsi döllenir ise çoğul gebelik olur

3 Hafta

HAYATIN BAŞLADIĞI ANDASINIZ

Yumurtalıklardan atılan yumurta hücresi ile erkekden gelen sperm fallop tüplerinde karşılaşır Pekçok sperm, yumurta etrafında kümelenmesine rağmen bunlardan sadece 1 tanesi yumurtanın zarını geçerek içine girer ve kendi genetik materyali ile yumurtanın genetik materyali birleşir Yani döllenir Döllenme ile birlikte adına yaşam denilen mucize başlar Fertilizasyon yani döllenme tek bir spermin yumurta hücresinin içine girmesi ile başlar ve zigot adı verilen oluşumun ortaya çıkması ile sonlanır Fertilizasyon süreci yaklaşık 24 saat kadardır Bir sperm yaklaşık 48 saat canlı kalabilir İlişki esnasında vajina içine yaklaşık 300 milyon sperm bırakılır Spermlerin sadece %1’i yani 3 milyon kadarı rahim içine girebilir Rahim içine giren spermler kadının üreme organları içinde ilerleyerek tüplere kadar ulaşırlar 10 saat süren bu seyahat sonunda yumurta hücresine kadar gelen spermleri başka bir görev bekler; yumurta hücresinin kabuğunu kırarak içine girmek Yumurta hücresi zona pellucida adı verilen bir zar ile çevrilidir Spermlerden sadece 1 tanesi bu zarı delerek yumurtanın içine girebilir Penetrasyon adı verilen bu işlem 20 dakika kadar sürer ve bir sperm penetre olduktan sonra zona pellucida tamamen kapanarak başka bir spermin girişine izin vermez Sperm ve yumurta hücrelerinin çekirdeklerinin birleşmesi ile zigot ortaya çıkar ve döllenme sona erer

Zona pellucida’nın içindeki tek hücreli zigot döllenmeden 15-3 gün sonra bölünmeye başlar Bu ilk bölünmeye klivaj adı verilir Ortaya çıkan hücrelere ise blastomerdir Klivajı takiben hızlı bir bölünme süreci başlar Yaklaşık her 20 saatte bir hücre sayısı ikiye katlanır ve her bölünme ile birlikte zona pellucida içinde bulunan blastomerlerin çapı küçülür Hücre sayısı 16’ya ulaştığında artık zigot morula adını alırTüm bu olaylar gerçekleşirken zigot tüp içinde rahim boşluğuna doğru olan seyahatini devam ettirmektedir 4 güne gelindiğinde morula uterus içine ulaşmıştır Bu aşamada hücre bölünmesi hızla devam etmektedir ve morulanın merkezinde bir boşluk oluşmaya başlar Bu aşamadaki oluşuma blastokist adı verilir Zona pellucida boyutları sabit olmakla birlikte içindeki hücreler düzleşir ve yoğunlaşır Blastokist aşamasında artık hücre faklılaşmasıda balşamaktadır Hücrelerin bir kısmı embryoyu oluşturacak olan embryobalastlar iken geri kalan hücreler plasentayı yapmak üzere trofoblast olarak farklılaşır

Döllenmeden 5-6 gün sonra implantasyon yani rahim içine yerleşme başlar Blastokist zona pellucida’yı yırtarak çıkar Buna Hatching adı verilir Bu esnada trafoblastlar bir enzim salgılayarak rahim içindeki hücre yapısını değiştirir ve blastokist için bir implantasyon alanı sağlar Aynı anda trofoblastlardan hCG hormonu da salgılanmaya başlar Bu hormon gebelik testlerinin pozitif olmasını sağlayan hormondur İmplantasyonu takiben endometriumun (rahim iç zarı) o bölümünde kanlanma artar ve gebeliğin devamı için gerekli olan kan dolaşımı başlar

Döllenme anında bebeğin cinsiyeti bellidir Eğer dölleyen sperm X kromozomu taşıyor ise bebek kız, Y kromozomu taşıyor ise erkek olacaktır Dolayısı ile bebeğin cinsiyetini belirleyen erkek, yani babasıdır Kadının bebek cinsiyetinde en ufak bir rolü yoktur Bu devrede cinsiyeti saptamak ancak genetik inceleme ile mümkündür Bu aşamada belli olan sadece cinsiyet değildir 38 hafta sonra dünyaya merhaba diyecek olan bireyin göz renginden kan grubuna kadar bütün genetik yapısı bellidir ve değiştirilemez

Annedeki değişiklikler

Bu aşamada anne adayında herhangi bir fiziksel ya da ruhsal değişiklik yoktur Yanlız implantasyon esnasında hafif bir lekelenme şeklinde kanama olabilir

4 Hafta

ANNE OLACAĞIM

Bu haftanın sonunda tüm dünyaya anne olacağınızı ilan edebilirsiniz Normalde adet görmeniz gerekirken adetiniz gecikti Zaman zaman bu tür gecikmeler olabileceğini biliyorsunuz ama yine de heyecanlısınız O halde neden daha fazla merakta kalacaksınız Hemen eczaneden bir gebelik testi alıp evde yapın Sonuç negatif çıkarsa hemen ümitsizliğe kapılmayın çünkü zaman zaman gebelik testleri negatif olabilir Bu durumda yapılması gereken en akıllıca iş hemen doktorunuzdan randevu almakdır Henüz bir doktorunuz yoksa hemen arkadaşlarınıza sormaya başlayın Günümüzde bilinçli bir kadının düzenli görüştüğü ve aklına takılanları sorabildiği bir jinekoloğunun olmaması çok yazık Doktorunuz sizi muayene edecektir Bu dönemde yapılan ultrasonografide gebelik kesesini görmek genelde mümkün değildir Ancak kanda yapılan gebelik testi %100’e yakın doğrulukla gebeliğin olup olmadığını tespit edebilir Eğer gebelik varsa doktorunuz size önerilerde bulunacaktır

Gebelik yoksa ya da adet görürseniz fazla üzülmemeye çalışın İlk denemede gebe kalma oranının sadece %25 olduğunu aklınızdan çıkarmayın Denemeye devam edin Eğer adet gecikmesine rağmen gebe değilseniz doktorunuz size adet gördürecek bir tedavi verecektir

Gebe bir kadında bazı fizyolojik ve ruhsal değişiklikler olur Bu aşamadaki belirtiler adet öncesi belirtilerle hemen hemen aynıdır Halsizlik, yorgunluk ve göğüslerde hassasiyet bulunur

Bu arada içerilerde neler olduğuna bir göz atalım Döllenmeden yaklaşık 1 hafta sonra impalantasyon gerçekleşmiştir ve trofoblast adı verilen hücreler endometrium hücrelerini hasarlayarak minik kan göllenmelerine neden olmaktadırlar Bu göllenmeler yeni damar oluşumunu tetikler ve oluşacak olan plasentanın dolaşımı başlar Embryoblast adı verilen hücre grubu ise hızla çoğalarak 2 tabakalı bir disk oluşturur Bu tabakalardan üstte olanı amniyon zarı ve embryo olarak gelişimine devam ederken alt tabaka ise yolk sac adı verilen oluşumu meydana getirir

4 haftanın sonunda koriyonik villus adı verilen doku rahmin içine doğru ilerler ve embryoda kan damarları teşekkül etmeye başlar Yolk sac ise kan sistemini meydana getiren hücreleri üretmeye başlamıştır Bu haftanın sonunda embryo ile plasenta arasında connecting stalk adı verilen bir oluşum bulunur ve bu daha sonra göbek kordonunu meydana getirir

Yine embryonik disk üzerinde ince bir hücre tabakasının ortaya çıkması gastrulasyon adı verilen devreye gelindiğini belirler Bu işlemin sonunda embryonun 3 katmanı; ektoderm, endoderm ve mesoderm oluşur

5 Hafta

ŞU GEBELİĞE BİR GÖZ ATALIM

Salgılanan hormonların etkisi ile erken gebelik belirtilerini hissedeceksiniz Memelerde dolgunluk ve hassasiyet bu haftada en sık karşılaşılan yakınmadırSürekli uyku hali ve halsizlik genelde görülen bulgulardandır Uterusunuzdaki büyüme mesanenizin kapasitesini azalltığı için sık sık tuvalete gitme ihtiyacı duyabilirsiniz Eğer hala daha doktorunuza gitmediyseniz biran önce gidin çünkü içinizdeki canlı ile tanışma zamanı geldiDoktorunuz vajinal ultrasonografi ile gebelik kesesini uterus içinde size gösterecektir Eğer ultrasonda kese görülemez ise bu bir dış gebelik olabilirDış gebelik hayati tehlike yaratabilen ciddi bir durumdur, bu nedenle ilk kontrolünüzü geciktirmemeniz kendi menfaatiniz icabıdır

Döllenmeden sonraki 16 günde gelişim iyice hızlanır Endoderm tabakasından akciğerleri çevreleyen zarlar, dil, bademcikler, ürethra, mesane ve sindirim sistemi gelişirken, mesodermden kaslar, kemikler, lenf sistemi, dalak, kan hücreleri, kalp, akciğerler ile üreme ve boşaltım sistemleri farklılaşırCilt, tırnaklar, saç, gözün lens tabakası, işitme sistemi, burun, sinüsler, ağız, anus, diş mineleri, hipofiz bezi, meme dokusu ve sinir sitemi ise ektoderm tabakasından farklılaşır Döllenmeden 17-19 gün sonra embryonik alan bir armuta benzer Kafa kısmı kuyruk kısmına oranla daha geniştir Ektoderm tabakası nöral plakayı oluşturmak üzere kalınlaşır Bu plakanın kenarları kıvrılır ve nöral oluk adını alır Bu embryonun sinir sisteminin taslağıdır ve ilk gelişen organ sistemlerinden birisidir

Bu haftanın sonunda bebeğin kan hücreleri oluşmuştur ve epitel hücreler arasında kanallar oluşturmaya başlamıştır 21 güne ulaşıldığında mesodermden köken alan somitler nöral oluğun her iki yanında ve kuyruk kısmından başlayarak belirmeye başlar Endokardial hücreler ise erken embryodaki ilkel kalp tüplerini meydana getirmiştir

6 Hafta

DİKKAT ÇALIŞMA VAR!

Belki de hala daha gebe olduğunuzu size fark ettirecek şikayetleriniz yok Gebelik öncesi yaşantınız ile hiçbir fark göremiyorsunuz Bilmelisiniz ki içinizde bir fabrika var ve hayal bile edemeyeceğiniz kadar hızlı çalışıyor Embryonun tek tek her hücresi sürekli faaliyet halinde Bu faliyetin sonucu olarak bazı şikayetlerde yavaş yavaş ortaya çıkmaya başlıyor Pek çok kadın gibi sizde özelikle sabahları uyandığınızda midenizin bulandığını fark edebilir hatta kusabilirsiniz Eskiden sizi cezbeden yemek kokuları artık size tiksinti veriyor ya da eşinizin o çok sevdiğiniz parfümünün birden bire aslında hiç de güzel olmadığını fark ettiniz İş arkadaşınızın sigarası hiç sizi bu kadar rahatsız etmemişti Aslında tüm bu kokular yine eskisi gibi Değişen sizsiniz Gebelik hormonlarının beyninizdeki bulantı merkezini uyarması neticesinde olan bu durum emesis gravidarum olarak adlandırılır Eğer bulantı ve kusmalar sizin yaşantınızı ve beslenmenizi etkileyecek kadar şiddetli olur ise hiperemesis gravidarum tablosu gelişti demektirBu durumda ilaç kullanmanız gerekebilir

Bu dönem bebeğin organ gelişimi için kritik olduğundan alkol, sigara gibi bebeğe zararlı olabilecek maddelerden uzak durulmalıdır Pek çok anne adayı bu dönemde gebe olduğunu sevdikleri ve dostları ile paylaşmak ister ve aileye yeni bir bireyin katılacağı müjdesi bu haftada verilir Bazı anne adayları ise mutlu haberi paylaşmak için düşük riski olan dönemin geçmesini ve gebeliğin normal seyrettiğinden emin olmayı beklerler Her iki davranış şekli de normaldir

Döllenmeden sonra 21-23 günlerde embryonun boyu 15-3 mm kadar olmuştur Bu dönemde çok hızlı birbüyüme ve değişim söz konusudur Somitlerin sayısı 4-12 çift kadardır Göz ve kulak taslakları meydana gelmiştir Nöral tüp yavaş yavaş kapanmaya başlar Nöral taç adı verilen kısım ise kafatası ve kafayı oluşturmaya başlarOluşan 2 endokardial tüp birleşir ve S şeklinde tek bir tüp meydana getiriler Bu asimetrik oluşum ilkel kalpdir ve bu dönemde kasılmaya başlar Yani embryonun kalbi atmaya başlamıştır Ancak damarlar tam anlamı ile gelişmediğinden tam bir dolaşım olmaz

Embryo connecting stalk ile gelişen plasentaya bağlıdır En gelişmiş sistem merkezi sinir sistemidir ve önbeyin tamamen kapanmıştır27 Günün sonunda embryo C şeklini almıştır Yüz ve boyunu oluşturacak olan kıvrımlar belirgindir Kalpde karıncık ve kulakcıkları ayıracak olan septalar belirirKapakçıklar gelişmeye başlar Sindirim sitemini oluşturacak olan hücreler karaciğer, mide ve pankreas üretmek üzere farklılaşmaya başlar Sindirim siteminde ilk farklılaşan hücre grubu karaciğer yapacak olan hücrelerdir Embryo boyu 5 mm kadar olmuştur

7 Hafta

TOMURCUKLAR AÇIYOR

Siz hala dışarıdan birşey fark etmesenizde embryonuzda hummalı faliyet devam etmektedir Bu haftanın sonunda bebeğinizin boyu bir fasülye tanesi kadar olacaktır Eğer rahimin içine direk olarak bakma ya da bir kamera yerleştirme şansınız olsa idi göreceğiniz tıpkı bir fasülye tanesi gibi bir cisim olacaktıBu fasülyenin tepe kısmına dikkat ettiğinizde iki küçük siyah noktacığı fark edebilecektiniz İşte bu iki küçük nokta bebeğinizin gözleri olacaktır, hatta gözün ağ tabakası olan retina oluşmaya başlarBiraz daha kenarda yer alan topluiğne başından küçük çukurluklar da kulaklar olarak gelişecektirBu organlar hem denge hem de işitmede görev alır İlkel bir ağız ve dil fark edilebilirYine bu haftada kol ve bacak tomurcukları oluşmaya başlar İnce bir tabaka halinde deri belirir 30-40 somite ulaşılırBeyin 3 ana kısmına ayrılır Tiroid bezi gelişimini sürdürür, lenfatik sistem ilk defa oluşmaya başlarKalp kısımları plasma ve kan hücreleri ile dolarKan dolaşımı başlamıştırŞimdilik iki bölümden oluşan kalp dakikada 150 defa atmaktadır Doppler ultrason ile bebeğinizin kalp atımını doktorunuz size dinletebilirAkciğer gelişimi devam etmektedirSafra kesesi, mide, barsaklar ve pankreas gelişimini sürdürür Plasentadan gelen kan karaciğere ulaşır Amniyon connecting stalk’ı çevreler ve içine alır Connecting stalk daha sonra erişkinde umbilikal vesicle adı verilen bir oluşum olarak kalırKol tomurcukları artık oldukça belirgindir buna karşılık bacak tomurcukları yeni oluşmaya başlar Embryo artık tamamen amniyon kesesi içinde yerleşmiştirSomitler kas ve kemikleri oluşturmak üzere farklılaşmaya başlar

Dışarıdan gebe olduğunuzu fark ettirecek hiçbir değişim yoktur Bu dönemde 1-2 kilo alınabilir ya da verilebilir Her iki durum da normaldir Gebeliğin erken belirtileri yavaş yavaş azalmaya başlar, buna karşın bulantı ve kusmalar artabilir Bu şikayetler özellikle sabah erken saatlerde daha fazla olur

8 hafta

EL FALI BAKILIR !

Terminolojik açıdan bebeğiniz hala daha embryo olarak adlandırılmaktadır Bunun nedeni alt kısmında kuyruğa benzer bir çıkıntının olmasıdır Gelişmekte olan bebeğinizde küçülen tek bölüm bu çıkıntıdır Diğer bölümler ise süratle büyümeye devam etmektedirÖzellikle beyin ve kafa hızla büyümeye devam ederGöz kapakları kıvrım şeklinde ayırd edilebilir Alt çene belirginleşmeye başlarOmurilik gelişimini sürdürürÜst damak farklılaşır Burnun ucu oluşur Dişetlerinin altında dişler gelişimini başlatırYemek borusu farklılaşır ve nefes borusundan ayrılırKalp içinde kapakçıklar fark edilmeye başlarKalbin 4 odacığı ayırdedilebilir Akciğerler yemek borusunun iki yanında yer alırlar Böbrek oluşmaya başlarKollar silindirik şekilde uzamaya başlarken uçlarında el ayaları belirmeye başlar Kollarda sinir iletimi başlarYine kollar kıvrımlanır Bu kıvrım gelecekdeki dirsekdir

Hala daha kendinizi gebe gibi hissetmiyor musunuz? Önemli değil Önünüzde daha çok zaman ve yaşanacak şey var Örneğin gebelik öncesinde kapalı bir yumruk kadar olan rahiminiz artkı neredeyse portakal kadar oldu bile Rahimdeki bu büyümeler sizde zaman zaman hissedeceğiniz karın kramplarına neden olabilir Bu arada kendinizi ergenlik döneminde gibi hissedebilirsiniz Çünkü hormonal değişimlere bağlı olarak cilt değişiklikleri baş göstermeye başlayacaktır Yağlı bir cilt ve sivilcelenme bunun en tipik göstergeleridir Psikolojik durumunuz yavaş yavaş düzelmeye başlar ve gebelik kabullenilir Artık gebeliğe alışmaya başlıyorsunuz

9 hafta

ÇİŞİM GELDİ!

Embryonik kuyruk iyice kaybolmuştur Kıkırdak ve kemik dokuları oluşmaya başlamıştır Barsaklar göbek kordonu içinden karın boşluğuna doğru göç etmeye başlarlarBeyin hala daha en büyük organdır Yutak belli olmaya başlarAğız boşluğu oluşumu görülebilir Kulak kepçesi farklılaşır Gözde retina iyice belli olabilir Göz kapakları fark edilebilirBurun delikleri belirirKoku almaya yarayan sinir oluşurYemek borusu uzar ve kalpden çıkan kan iki ayrı yönde pompalanmaya başlarMeme uçları belirgindirİnce barsaklar uzar, böbrek oluşumu tamamlanır ve ilk kez idrar üretmeye başlarİlkel cinsiyet hücreleri oluşmaya başlar Dış genital organların farklılaşması başlamıştırAncak hala daha kız yada erkek olduğu bellli değildir El ve dirsek belirginleşir Bacaklarda sinir iletimi başlarBebek içinde yüzdüğü suyun içinde hafif hafif hareket etmeye başlar

Sizde ise ikinci adet dönemi de gecikmiştir Belirgin bir kilo artışı olmasa da memeler büyürler ve dolgunluk ve hassasiyet olur Bu dönemde destekleyici sütyen giymeye başlamak gerekebilir Mide içeriğinin yemek borusuna kaçması sonucu yanma hissi olabilir Bu dönemde günlük kalori gereksiniminiz yaklaşık 300 kalori artmıştır Yeterli kalsiyum alabilmek için bol bol süt içmelisiniz Eğer süt içmeyi sevmiyor iseniz özel ilaçlar ya da daha iyisi yağsız peynir gibi süt ürünleri tüketebilirsiniz

10 hafta

HAREKET ZAMANI

Fertilizasyondan 47-48 gün sonra ilk kez beyin dalgaları üretilmeye başlarKafa dik durumdadır ve iç kulakda denge sağlayan kısımlar gelişir Dudakların gelişimi tamamlanır Gözler kapalıdırGonadlar gelişir ve testis ya da over olarak farklılaşır Kalp gelişimini büyük ölçüde tamamlar Gövdenin dışında gelişmiş olan barsaklar karın boşluğu içine doğru iyice hareket ederlerDiz ve ayak belirginleşir Ayak parmakları ve tırnakları belli olur Kaslar güç kazanmaya başlarKız bebeklerde klitoris erkek bebeklerde ise penis gelişirHemen hemen bütün eklemler ve kasların oluşumu tamamlandığı için bebek artık su kesesi içinde hareket etmeye başlar, ancak bu hareketler sizin hissetmeniz için yeterli değildirBu haftanın sonunda bebeğinizin organogenez adı verilen organ gelişimi dönemi tamamlanmıştır Gebeliğin geri kalan kısmında bu organların olgunlaşması olacaktır

Bu dönemlerde anne adayının duygu durumunda dalgalanmalar çok sık görülür Kendinizi zaman zaman melankolik zaman zaman da çok mutlu hissedebilirsiniz Bu çok normal bir durumdur hem gelişen bebeğinizin dişleri hem de kendi diş etlerinizin sağlığı için yeteri kadar flor aldığınızdan emin olmalısınız Kan hacminiz arttığı için cildinize yakın toplardamarlarda koyulaşmalar fark edebilirsiniz Bu durum özellikle bacaklar ve memelerde belirgindir Kilonuz da artık artmaya başladıBulantı ve kusmalarınızın azalmaya başlaması bu dönemlerde beklenebilir