Nar Bitkisi,Özellikleri

Nar Bitkisi,Özellikleri

Latince ismi : Punica grantum

Bilimsel sınıflandırma

Alem:

Plantae

Bölüm:

Magnoliopsida

Sınıf:

Magnoliopsida

Takım:

Myrtales

Familya:

Lythraceae

Cins:

'''''Punica'''''

Tür:

'''''P granatum'''''

Nar (Punica granatum), Lythraceae familyasından içinde küçük çekirdekler ve meyve gövdesini oluşturan yüzlerce tanecikten oluşmuş, hafif ekşi tadında ılıman iklimlerde yetişen özellikle Anadolu ve İran'da yetiştirilen bir meyve türü

Türkiye'de Ege ve Güneydoğu Anadolu Bölgelerinde yetişir

Haziran-Temmuz aylarında kırmızı renkli çiçekler açan, iki ile beş metre boylarında ağaççıklar Gövdeleri gayri muntazamdır Yapraklar karşılıklı, kısa saplı ve kırmızı kenarlıdır Çiçekler kısmen sapsız, tek tek ve birkaçı bir arada bulunur Çanak yaprakları kırmızı renkli, dökülmeyen ve etlidir Meyveleri küre şeklinde ve portakal büyüklüğünde, önceleri yeşil, olgunlukta kırmızımsı renkte, derimsi kabuklu, çok tohumlu ve etlidir Meyvenin yenen kısmı, tohumlarının etli ve bol usareli olan kabuğudur

Kullanımı

Bitkinin tohumları meyve olarak yenildiği gibi, gövde-kök ve dal kabukları ile meyve kabuğu da tıbbi olarak kullanılır Kök ve gövde kabuğu tanen, nişasta ve alkaloitler (pelletierin) taşır Nar meyvesi kabuğu tanen, triterpenler ve az alkaloitler ihtiva eder

Nar ağacı kabuğu çok eskiden beri bilhassa barsak şeritlerine (tenyalara) karşı kullanılır Yalnız zehirlenmelere yol açabileceğinden dikkatli olunmalıdır Nar meyvesi kabuğu, ishale karşı (% 15'lik) çay halinde kullanılabilir Ayrıca yün iplikler, sarımsı renklere boyanabilir Nar, çarpıntıya iyidir Mideyi kuvvetlendirir Et kısmı ile sıkılıp içilirse, safra söker, pekliği giderir

NAR YETİŞTİRİCİLİĞİ

Nar çok yıllık, çalı formunda bir bitki olup çok kuvvetli bir kök sistemine sahiptirBitki çok gövdeli ve sık dallıdır Çiçekleri erkek-dişi ve erdişi olup küre şeklinde iri bir meyvesi vardır üstten hafif basık olan bir ılıman iklim bitkisidir Nar, C vitamini, demir ve potasyum yönünden zengin bir meyvedirTadı: Tatlı, mayhoş, ekşi gibi çeşitlidir Nar bitkisinin adaptasyon kabiliyeti yüksektir Genelde tropik ve suptropik iklim bitkisi olmasına rağmen, -10 oC'ye kadar dayanabilmektedir

Çeşitli iklim ve toprak koşullarında yetişip , bakımı kolaydır dalında uzun süre kalabilmesi ve depoda muhafaza edilebilmesi pazarlaması için kolaylık sağlar bir meyve türüdürÜlkemizin bir bölümü narın anavatanı içinde bulunmakta ve üretimi yapılmaktadır

2 İKLİM VE TOPRAK İSTEKLERİ

A-İklim İsteği

Nar yıllık ortalama 500 mm’lik yağış istemekle birlikte bu

yağışın çoğuna ilkbaharda ihtiyaç gösterir Yazın yağan

yağmurlar meyve kalitesini bozmakta, olgunluğa yakın dönemde yağan yağmurlar meyve kabuğunu çatlatmakta olup, bu zamanda iyi sonuç vermemektedir Meyve oluşumu döneminde kuru hava koşulları en kaliteli mey venin oluşmasını sağlayarak pazar değerini arttırmaktadır Nar bir güneş bitkisidir, bahçe tesisinde ve yeterli ışıklanma koşullarına dikkat edilmelidir

B- Toprak İsteği

Nar toprak isteği bakımından fazla seçici değildir Silisli çakıllı, kumlu, kireçli, killi ve ağır killi gibi çeşitli toprak tiplerinde nar yetiştiricili yapılabilmektedir Tuzluluğa orta derecede dayanıklıdırToprak alkali veya asit olabilir Bazı meyvelerin aksine aşırı toprak nemine dayanıklıdır Narda optimal gelişme kuru ve sıcak hava koşullarına karşılık derin geçirgenemli ve serin topraklarda görülmektedir

YETİŞTİRME TEKNİĞİ

A- Çeşit seçimi

Nar yetiştiriciliğinde, çeşit seçimi oldukça önemlidir Çeşit seçiminde dikkat edilen konular: bölgeye adapte olmuş o yörenin iklimine, hastalıklara dayanıklı, verimi iyi, meyveleri insanların göz zevkine ve damak tadına uygun ve taşımaya dayanıklı olması gibi özelliklere göre seçim yapılır Çeşit seçiminde ticari amacına göre sofralık yada endüstri çeşitlerinin yetiştirilmesine karar verilmelidir Ayrıca, bu çeşitlerin meyvelerinde irilik kabuk rengi ve kalınlığı, tane rengi, yumuşak çekirdeklilik, sululuk gibi özellikleri ihtiyaca cevap verebilmelidir Yurt içinde sevilen nar çeşitleri hafif mayhoş veya tatlı çekirdeksiz ve iri meyveli olanlardır Avrupa’ya ihracat için özellikle kabuk ve tane rengi kırmızı ve mayhoş çeşitler seçilmelidir Arap ülkelerine ihracat için ise tatlı narlar tercih edilmelidir Ayrıca nar suyu veya nar ekşisi elde etmek için yine kırmızı taneli ve ekşi mayhoş narlar uygumdur

B-Bahçe Tesisi

Toprağın nar yetiştiriciliğine uygunluğuna bakıldıktan sonra tesviyesi yapılmalıdır Öncelikle yaz aylarında pulluk tabanını kırmak için dipkazan çekilirDaha sonra pullukla derin sürüm yapılır

Sonbaharda döneminde ise 40-60 cm derinlik ve çapta dikim çukurları açılırçukurlar üst toprak ve yanmış çiftlik gübresi karışımıyla doldurulur, yabancı otlar temizlenirNarda dikim aralıkları 2 m ile 6 m arasında olmalıdır Bunun yanında kapama nar bahçelerinde en yaygın olarak kullanılan dikim aralıkları 25 x 4 veya 3 x 4 metredir Sıralar kuzey -güney doğrultusunda olursa güneş ve havalanma daha iyi olacaktır Nar bahçesi, doğrudan çelikle yada köklü fidanlarla kurulabilir Ancak, çeliklerin doğrudan bahçeye dikilmesi çeşitli bakım güçlükleri ve verim kayıplarına yol açacağından nar çeliklerinin bir fidanlık parselinde köklendirilip bir yıl süreyle burada bakımları sağlandıktan sonra boylama yapılarak bahçeye dikilmeleri daha iyi sonuç verecektir

Nar fidanları sonbaharda yaprak dökümünden başlayarak kış ayları boyunca ve erken ilkbaharda dikilebilir Kışları çok soğuk geçmeyen bölgelerde sonbahar dikimi daha uygundur Dikim yapılırken fidanın çelik kısmında tırnak kalmışsa kesilir Zayıf sürgünler alınır, fazla uzun kökler kısaltılır Sürgünün 50-60 cm den tepesi alınır Sürgün yeterince boylanmamış, zayıf gelişmişse dikimden hemen sonra 2-3 göz üzerinden kesilerek gelecek yıl için kuvvetli sürgün oluşumu sağlanır Sonra daha önce toprak - gübre karışımı doldurulmuş çukurdan fidanın çelik kısmının tamamı toprak içinde kalacak kadar karışım alınır Fidan buraya yerleştirilerek tekrar aynı toprak gübre karışımı ile takviye yapılır Fidan diplerindeki toprak ayakla iyice bastırılır Can suyu vermek üzere etrafına küçük bir çanak yapılır Çok rüzgarlı bölgelerde karşılıklı iki herek çapraz olarak fidana yaklaştırılarak bağlanır İyi bir nar fidanında kök sistemi kuvvetli teşkil etmiş olmalıdır

Son olarak hazırlanan çanaklara en az yirmişer lt can suyu verilerek dikim tamamlanır,hava yağmurlu da olsa bu can suyunun verilmesi gerekmektedir

Bakım

A-Toprak İşleme

Genç nar bahçelerinde ilk yıllar derin toprak işleme aletleriyle iki yönlü sürüm yapılır Daha sonraki yıllarda iş genişliği az dar olan bahçe traktörleriyle ve diskli tırmık rotovatör, kazayağı gibi toprağı yüzlek işleyen aletlerle sürüm yapılabilir Ağaç dipleri gerekirse el aletleriyle çapalanabilir Yabani ot kontrolünde istenirse ot öldürücü ilaçlarda kullanılabilir

B-Gübreleme

Her türlü gübrenin uygulanmasında toprağın fiziksel ve kimyasal yapısı ağacın durumu iyi gözlenmeli, toprak ve yaprak analizi yaptırdıktan sonra gübre uygulamasının yapılması en doğrusudurNarlarında organik gübrenin gelişme, verim ve kaliteye önemli ölçüde etkisi bulunmaktadır Narlara verilecek çiftlik gübresi iyi yanmış olmalı ve dekara 2-3 ton sonbahar-kış aylarında bütün bahçeye kaplayacak şekilde verilmeli ve çapa ile toprağa karıştırılmalıdır Nar için yeşil gübreleme yapılması da yararlı sonuçlar verir Bunun için bakla, fiğ gibi bitkiler nar

bahçesinin tamamına ekilir Ekimi yapılan bitkilerin çiçeklenme dönemlerinde bahçe sürülerek bitki toprağa karıştırılır Bu bitkilerin toprağı azotça zenginleştirmesi bakımından da olumludur

Azot nar için önemli bir maddedir Azotlu gübre sürgün gelişimi ve meyve büyümesini etkiler İlk yıllarda ağaç başına 50 - l00 gr saf azot (amonyum sülfat) olarak (250 - 500 gr) verilmesi oldukça iyi sonuç vermektedirTam verime geçtikten sonra bu miktar ağaç başına 200 - 300 gr (amonyum sülfat) olarak, (l - l,5 kg)olmalıdırAzotlu gübreler erken ilkbahar ve yaz aylarında

olmak üzere 2 dönem verilmektedir Yukarıda belirtilen miktarın 2/3 ü mart ayında l/3 ü

ise haziran-temmuz aylarında verilmelidir Gübrelemeden sonra ağaç hemen sulanmalı yada önce çapa ile toprağa karıştırılmalıdırFosforlu gübreler ise narın çiçeklenme meyve tutumu ve kök gelişmesini etkiler Narların fosfor ihtiyacı tam verim çağında l00-200 gr saf fosfor (trible süper fosfat) olarak yaklaşık (250 - 500 gr) olarak belirlenmiştir Fosforlu gübreler kış aylarında

dal uçlarının ulaştığı bölgelerde 20 - 30 cm derinlikte ağaç çevresinde açılan 4 - 6 adet çukura verilerek üzeri kapatılır

C- Sulama

Nar yetiştiriciliğinde yağışların yeterli olmadığı her dönemde sulama zorunludur Sulamanın az ve sık yapılması gerekir Genel olarak şubat - mart aylarında odun gözlerinin sürmesinden eylül - ekim aylarında meyve oluşumuna kadar sürekli olarak toprak nemi korunmalıdır

Özellikle odun gözlerinin sürmesi çiçek tomurcuklarının oluşması,tohum bağlaması ve meyve gelişimi dönemlerinde olmak üzere 3 dönemde yeterli toprak nemi mutlaka sağlanmalıdır Bahçenin toprak yapısına göre sulama aralığı 7-10 gün olmalı Ancak yaz aylarında sulama sıklığı ve miktarı artırılmalıdır

Meyvelerin son olgunlaşma döneminde hasattan 10-15 gün önce sulama kesilmelidirSulamaya devam edildiği taktirde narlarda büyük sorun olan kabuk çatlamalarını görülür Nar bahçelerinde genelde çanak usulü sulama uygulanır Mümkün ise modern sulama sistemlerinden olan damla sulama alttan sulama, sızdırma usulü sulama sistemleri uygulanmalıdır Bu sistemlerin ilk yatırım giderleri fazladır Uzun vadede ise işçiliksiz ekonomik az su kullanımı gibi büyük faydalar sağlamaktadır

D- Budama

Şekil budaması ilk 2-3 yıl içinde ağaçlar verime yatmadan önce yapılır Dikimden sonra dipten çıkan kuvvetli 3-4 sürgün ana gövde olarak seçilir ve tepeleri 50-60 cm kesilerek alçak taçlanmaları sağlanır Ana gövdelerden çıkan birinci ve ikinci dallarda da 2-3 yıllarda tepe alma yapılarak taç teşkili tamamlanır

Verim Budaması: Narlar genel olarak 2 ve 3 yıllardan itibaren meyve vermeye başlarlar Narlar verime yattıktan sonra meyve verecek dallarda uç alma yapılmamalıdır Bu dönemde seçilen 3, 4 gövde dışında çıkan dip sürgünlerin sürekli olarak temizlenmesi sağlanmalıdır Ayrıca taç kısmında görülen obur dallar dipten kesilip, taç teşkili için gerekirse uç alınarak dallanması sağlanmalıdır Sık taç meydana gelmiş ise güneşlenme ve havalanmayı sağlamak için genel bir seyreltme yapılmalıdır Budamada zayıf kurumuş, hastalıklı dallara öncelik verilmelidir

Geliştirme Budaması: Narların verimlilik süreleri çeşitli şartlara göre değişmekle birlikte ortalama 20 - 30 yaşlarına kadar sürer Ancak kök boğazından yeni çıkan sürgünlerle nar l00 yılı aşkın bir süre verimliliğini sürdürebilir Bu durumda yaşlı gövdeler dipten kesilerek yeni sürgünlerin oluşumu teşvik edilir Bu sürgünlerle aynı yollarla yeni gövdeler teşkil edilerek ağaç gençleştirilir İstenirse gençleştirme işlemi her yıl her ağaçtan l-2 gövde kesilerek kademeli olarak yapılır Bu şekilde bahçeden kesintisiz olarak ürün alınması mümkün olabilir

En önemli hastalıE- Hastalık ve Zararlılarla Mücadelek bazı mantarların nar meyvelerinde çürümelere sebep olmasıdır Bazı klasik kültürel işlemler uygulanarak hastalıklar büyük ölçüde önlenebilirOlgunluğa yakın bir dönemde fungusit uygulaması yapılması depolanacak meyvelerin uzun süre çürümelerini engellemektedir
Narların en önemli zararlıları sıçanlardır ve özellikle tatlı narlarda ve olgunluğa yakın dönemlerde zarar verirler Yaprak bitleri, nar beyaz sineği, unlu bit, kabuklu bitler, kırmızı örümcekler, Akdeniz meyve sineği, nar içi kurdu, toprak altı zararlıları gibi genel zararlılarda narlarda görülür

Hasat Ambalajlama ve Depolanması
A-Hasat
Nar hasatı, çeşitlere ve bölgelere göre değişsede genellikle ağustos sonunda başlayıp kasım ortalarına kadar devam eder Narın çiçeklenme dönemi uzun olduğundan dolayı olgunlaşması farklı zamanlarda olur Bu yüzden nar hasadının 2-3 defada yapılması gere kir Hasat sonbahar erken donlarından ve yağışlardan önce bitirilmelidirHasat sırasında meyveler üzerinde 1-2 mm uzunluğunda sap kalacak şekilde makasla kesilmelidir Özellikle hasat esnasında meyveleri yere düşürmekten ve darbelerden korunması meyve çürümesini önleyeceğinden dolayı kalitesi artar Kasalara dizilirken iki sıradan fazla dizilmemelidir

B- Ambalajlama
Narların seçme ve boylamasının elle yapılması daha uygun olup meyveler birbirine değmeyecek şekilde paketlenmesine dikkat etmek gerekmektedir

C- Depolama
Narlar meyve kabuğunun özel yapısı dolayısıyla çeşitli koşullarda 4 - 6 ay süreyle depolanabilir Narların depolanmasında en emin ve en az kayıpla ulaşılacak başarı modern soğuk hava depolarıdır Sıcaklık ve nisbi nemi ayarlanabilen bu depolarda 1-2o C'de %85-90 nisbi nemle meyveler muhafaza edilebilirler
Kalbin en yeni ilacı günde bir bardak nar suyu

Florida'da yapılan dünyanın en önemli kardiyoloji konferansında, nar suyu ile ilgili önemli bir çalışmanın sonuçları açıklandı: Narda bol miktarda antioksidan, C vitamini, demir ve potasyum var Bir bardak nar suyunun antioksidan özelliği, iki kadeh kırmızı şarap ve 10 bardak yeşil çay ile aynı seviyede Üstelik, bu özellikleri sayesinde kalbi ilaç gibi koruyor

Colombia Üniversitesi New York Presbyterian Hastanesi Kardiyoloğu Doç Dr Özgen Doğan, beslenmenin kalp hastalıkları üzerine etkisiyle ilgili bilgi verdi

* Kalp üzerinde adeta ilaç etkisi yapan besinler var mı? Orlando, Florida'da yapılan dünyanın en önemli kardiyoloji konferansında, en popüler konulardan biri nar suyuyla ilgili çalışma oldu Nar çok eski bir meyve Türkiye ve Irak'taki dini kitaplarda, çok eski tıp kitaplarında yer alıyor; şairlerin ve ressamların da dikkatini çekmiş Hatta, bazı kaynaklar Havva'nın Adem'e verdiği meyvenin elma değil, nar olduğunu iddia ediyor Bu meyvenin kardiyoloji ile ilgisine gelince; narda 'polyphenol', 'tannin' ve 'anthocyanin' adlı antioksidanlar var Ayrıca, içinde C vitamini, demir ve potasyum bulunuyor Antioksidan miktarı kırmızı şarap, yeşil çay, kızılcık ve portakal suyuna göre üç kat daha fazla Bir bardak nar suyu; iki kadeh kırmızı şarap, 10 bardak yeşil çay ve dört bardak kızılcık suyu ile aynı seviyede Alkoldeki gibi karaciğer, mide ve yemek borusuna kötü etkilerinin olmaması ise cabası Üstelik, nar kalbi bu özellikleri sayesinde ilaç gibi etkiliyor

* Nar suyu konusunda ciddi bilimsel çalışmalar bulunuyor mu? Faydaları spekülasyon değil Bu konu ile ilgili ciddi ve değişik çalışmalar var Farelerde yapılan çalışma, nar suyu ile beslenen farelerdeki damar plakaları tıkanıklıklarını yüzde 44 gerilettiğini göstermiş İnsanlarda yapılan diğer bir çalışma ise; günde 50 mililitre iki hafta süreyle nar suyu verildiğinde, 'angiotensin converting' enziminin yüzde 36 düştüğünü gösteriyor Bu enzim tansiyonumuzu artıran kötü bir madde ve hatta, bu enzimi bloke etmek için kullanılan piyasada birçok tansiyon ilacı var Bu çalışmada, nar suyu sayesinde tansiyon yüzde 5 azaldı Nar suyu, ilerde tansiyon tedavisine doğal bir alternatif olabilir

* Nar suyunun kötü kolesterol (LDL) üzerine etkisi var mı? Nar suyu kötü kolesterolün (LDL), oksidasyonunu durduruyor Yani, kötü kolesterolün damar çeperini delip duvara yerleşmesini ve plakaların, tıkanıklıkların oluşmasını önlüyor Kötü kolesterol oksidasyonu, damar sertliğinin ilk halkalarından biri Diğer bir madde 'ellajik asit'; kara dutta olduğu gibi narda da bol miktarda var Bu madde 'aromataz' enzimini engelliyor Bu da, östrojen hormon sentezini azaltıyor
Meme kanserli hastalarda kanser hücrelerinin büyümesini engelleyebilir Nar suyu tablet haline getirilmeye çalışılıyor

* Kalp sağlığı için nasıl diyet yapmalı? Kısa dönemde (14-21 gün) karbonhidratsız bir diyet ile hızlı kilo kaybını gerçekleştirebilirsiniz (Ekmek, tatlılar, makarna, pilav, fasulye, mercimek ve meyveler yüksek karbonhidrat içeren besinler) Bunlara ek olarak, yüksek karbonhidrat kaynağı sebzelerden, örnek olarak patatesten de uzak durmak gerekir Düşük karbonhidratlı patlıcan, domates, ıspanak gibi sebzeleri seçmek doğru olur

* Son moda diyetler kalp sağlığına zarar verebilir mi? Et, balık, mayonez, yumurta, sucuk ve peynir yüksek proteinli gıdalardır Yüksek protein ve düşük karbonhidrat karışımı ile kısa vadede çabuk kilo vermek olası Özellikle yüksek protein tokluk hissi veriyor ve insan kendini daha enerjik hissediyor Amerika'da pek çok sinema yıldızı bu diyetin müptelası Ancak, bu diyet tıp çevrelerinde kolesterole etkisi ve diğer nedenlerle oldukça tartışmaya açık Yalnız bir gerçek var ki, kısa dönemde kilo kaybettiriyor Alkol güçlü bir kalori kaynağı ve diyeti bozacak davranışlara neden olabilir Kahve ise, şeker yeme duygusunu artırıyor Bu iki maddeden uzak durmakta fayda var Özet olarak, karbonhidratsız yüksek proteinli diyet kısa dönemde uygulanabilir Sürekli uygulanabilecek bir diyet değildir

* Kilo ile kalp hastalıklarının doğrudan bir ilgisi var mı? Bütün sağlık araştırmalarına baktığımızda, zayıf insanların en çok yaşayan insanlar olduğunu görüyoruz Kalp hastalıklarından ölümde son 40 yılda, yüzde 40 oranında düşüş gerçekleşti Bunun nedeni yapılan ameliyatlar, stentler ve balonlar değil En önemli neden, diyet ve yaşama biçimindeki değişiklikler Sigara içmek, yüksek tansiyon, yüksek kolesterol ve şeker hastalığı varlığı, şişmanlık, egzersiz yapmamak kalp hastalığının en önemli nedenleri Ben kalp hastalarıma ve korunmak isteyenlere, Akdeniz-Türk diyetini öneriyorum Bu diyet taze sebze, meyve, sarımsak, zeytinyağı, fındık, çay, fıstık, pekmez ve balık ağırlıklı Kısa dönemde (iki-üç hafta) kilo kaybetmek için yüksek proteinli diyetler kullanılabilir Bundan sonra Akdeniz- Türk diyetine dönmekte yarar var Uzak Doğu'nun soya sütü, sushi'si ve tofu'sunu buna ekleyebilirsiniz Bu, kötü kolesterolü (LDL) yüzde 10 düşürür Yeşil veya normal çay, sertleşmiş kalp damarlarından hormon salgılanmasını artırarak, damarın yeniden genişlemesini sağlar Özellikle soğuk su balıkları 'somon ve sardunya' omega-3 yağ asidi ile kalbinizi korur
Vitamin, mineral ve antioksidan deposu meyve, adeta her derde deva

Sağlıklı yaşam için son trend: NAR SUYU
Kolestrolü, şekeri dengeliyor, ishali kesiyor, bağışıklık sistemini güçlendiriyor Uzmanlara göre C vitamini deposu, bu nedenle kış mevsiminde bolca tüketmekte fayda var

Aşure, güllaç, muhallebi ve daha pek çok tatlıyı süsler nar taneleri ‘Cennet meyvesi’ olan nar, sempatik görüntüsüyle tabaklarda, salatalarda, yemeklerde sık sık karşımıza çıkar

Yaz aylarında serin meyve suyu ya da ferahlatıcı bir kokteyl olarak karşımıza çıkan nar, sağlık açısından da özellikle kış aylarında bol bol tüketilmesi gereken bir meyve Çünkü insan sağlığına olan faydalarını saymakla bitirmek mümkün değil Adeta bir ‘ilaç’, hatta antibiyotik olan nar, özellikle bağışıklık sistemini güçlendirerek pek çok hastalıktan koruyor İçerdiği bazı maddeler sayesinde kolesterol ve şekeri de dengeleyen nar, kalp sağlığını koruduğu gibi, kanser hücrelerinin de gelişmesini engelliyor
Latince adı ‘Punica Granatum’ olan nar, özellikle içerdiği antioksidanlar sayesinde vücudun savunma sistemini güçlendiriyor Tane olarak tüketilebildiği gibi, suyu da sıkılıp içilebiliyor Son günlerde nar suyuyla ilgili yapılan araştırmalarda, cilt kanserine ve erkeklerde prostat kanserine karşı koruyucu etkisi olduğunun görüldüğünü söyleyen İstanbul Cerrahi Hastanesi’nden İç Hastalıkları Uzmanı Dr Ayça Elem Kaya, kış mevsiminde portakal, mandalina ve limonun yanı sıra narı da taze şekilde veya suyunu sıkarak tüketmenin önemli olduğuna dikkat çekiyor

Narın en önemli özelliklerinden biri de genel damar sağlığını, özellikle de kalbi koruması Narın, damar tıkanıklıklarını % 44 oranında gerilettiğini söyleyen Dr Ayça Elem Kaya, “Narın, ‘ACE’ denilen enzimi engelleyerek tansiyon düşürücü etkisinin de olduğu ortaya konmuştur 1 bardak nar suyunun, 2 kadeh kırmızı şaraba, 10 bardak yeşil çaya ve 4 bardak kızılcık suyuna eşdeğer antioksidan madde içerdiği görülmüştür Bu bağlamda, günlük bir bardak nar suyu tüketmenin koruyucu etkisinin olduğu söylenebilir” diyor

Narın adeta bir ‘ilaç’ olduğunu söyleyen uzmanlar, bu ‘doğal antibiyotik’in sofralardan eksik edilmemesi gerektiğini vurguluyorlar Anadolu Üniversitesi Tıbbi ve Aromatik Bitki ve İlaç Araştırma Merkezi (TBAM) kurucusu ve eski müdürü, Eczacılık Fakültesi Farmakognozi Anabilim Dalı Başkanı Prof Dr Hüsnü Can Başer, nar suyunun özellikle damar sertliğine karşı güçlü etkisinin olduğunun bilimsel çalışmalarla gösterildiğini söylüyor: “Nar tanelerinden ziyade, tüm meyveden üretilen nar suyunun kırmızı şarap ve yeşil çaya nazaran üç kat daha güçlü antioksidan etkiye sahip olduğu bulundu Meyve kabuğu alkaloit, tanen ve glikozitler içerir İshal kesici ve kurt düşürücü özelliği vardır Kanlı ishalde kullanılır Meyve kabuğu ekstresinin güçlü virüs ve mikrop öldürücü özelliği de var Cilt üzerinde enfeksiyon ve yara iyileştirici etki de gösterir Meyve kabuğu tanenlerinin antioksidan ve anti-tümör etkileri de biliniyor”

Nar çiçeğinin (Gülnar), Hindistan’da şeker hastalığında kullanıldığını söyleyen Prof Başer, soğukta sıkılmış nar tohumu yağında en az % 70 oranında punisik asit ve türevlerinin bulunduğunu, bu yağın da güçlü antioksidan özelliğe sahip olduğunu vurguluyor

Kış aylarında narla korunun

Narın, beslenmemizde mutlaka yer alması gerektiğini vurgulayan İstanbul Cerrahi Hastanesi’nden Beslenme ve Diyet Uzmanı Esra Serinan, güçlü bir savunma sistemi için sebze ve meyve tüketiminin şart olduğunu vurguluyor:

“Yapılan araştırmalara göre narda, serbest radikallere karşı güçlü etkisi olan çeşitli vitaminler, mineraller, enzimler, antioksidanlar var Serbest radikallerle en iyi mücadele yolu bu antioksidanları tanımak ve dışarıdan doğru besinleri seçerek bunların etkinliğini en üst düzeyde tutmaktır Bugün için bilinen en güçlü antioksidanlar; C ve E vitaminleri, glutatyon, lutein, N-Acetylcystein, keratonoidler, flavonoidler, koenzim Q-10, alfa lipoik asit ve selenyumdur Nar suyu da doğal antioksidanlardan biridir”

Narın yararlarıyla ilgili pek çok bilimsel çalışmanın olduğunu söyleyen bilim adamları, özellikle de enfeksiyon hastalıkları açısından risk altında olduğumuz bu kış aylarında bol bol nar tüketmeyi öneriyorlar
Narın, C vitamini deposu olduğunu söyleyen Acıbadem Hastanesi Beslenme ve Diyet Uzmanı Şengül Sangu, diğer faydalarına ilişkin şunları söylüyor: “Nar, Türkiye’de Batı ve Güneydoğu Anadolu’da yetişen, haziran ve temmuz aylarında kırmızı renkli çiçeklerle açan, portakal büyüklüğünde, önceleri yeşil, olgunlukta kırmızımsı renkte, derimsi kabuklu, çok tohumlu ve etli bir meyvedir Nar meyvesini yemek her ne kadar zor ve zahmetli olsa da vücudumuza birçok faydaları bulunur Narda, kansere karşı koruyucu antioksidanlar bulunur Antioksidanlar, oksitlenmeyi önleyici maddelerdir Kendilerini feda ederek hücrelerimizi oksitlenmekten korurlar Bunu, vücudumuzdaki bazı enzimleri arttırıp savunma mekanizmamızı daha da güçlendirerek yaparlar

Nar suyundaki antioksidan miktarı, kırmızı şarap, yeşil çay, kızılcık ve portakal suyuna göre 3 kat daha fazla Nar ayrıca diğer bir antioksidan vitamin olan C vitamini yönünden de zengindir Vücudumuz için önemli mineraller olan demir ve potasyum içeriğine sahip bir meyvedir Narın mikro besin içeriğine bağlı, vücudu ve kalbi kuvvetlendirme, ishali kesme, şerit düşürme, burun poliplerine faydalı olma gibi yararları bulunduğu bazı çalışmalarla ortaya konulmuştur”

"Çok Güçlü Antioksidandır"

Narın idrar söktürücü, kan yapıcı, enerji verici ve tansiyon düşürücü özelliği de var İshale karşı da tüketilebilir Nar mevsiminde suyu sıkılarak salataya sos olarak kullanıldığında nefis tat ve renk verir Nar aynı zamanda bağırsak paraziti tenyanında baş düşmanıdır Bu amaçla yenildiğinde birkaç saat sonra müshil de alınması gerekir Nar, potasyum ve demir açısından da çok zengindir Aynı zamanda C vitamini deposudur Nar pekmezi (ekşisi) yapmak için 2 kg nar sıkılır 1 kg şeker, 1 bardak su ve 2 limon karıştırılıp kaynatılırsa nefis bir salata veya kısır sosu elde edilmiş olur Kış aylarının vazgeçilmez meyvesi nar çok kuvvetli antioksidandır

Narın faydaları saymakla bitmiyor İster tek tek tanelerini yiyerek tüketin, ister suyunu sıkarak için nar, pek çok derdin devası Narın bilinen bazı faydaları:

Tansiyonumuzu olumlu bir şekilde düzenler
Kalbimizi korur düzenli çalışmasına destek olur
Enfeksiyona karşı vücut direncini korur ve artırır
Enerji verir, yorgunluğu giderir
İdrar söktürücü etkisiyle toksin atımını sağlar
Bağışıklık sistemini güçlendirir hastalıklara karşı korur
Kolesterol ve kan şekerimizi regüle eder artmasını engeller
Bağırsak parazitlerinin düşmanıdır, iyi bakterilerin artmasını sağlar
İshali (diare) önler tedavide destek sağlar
Ciltte olumlu katkısı vardır, pürüzsüz görünüm sağlar
Cilt enfeksiyonlarında olumlu katkısı vardır
NAR HABERLERİ
NAR: Potasyum ve demir minerali ile C vitamini açısından çok zengin bir meyve olan nar, B1, B2 vitaminleri ile kalsiyum ve fosfor minerallerini de barındırır
Narın Faydaları: Harareti keser Enerji verir ve yorgunluğu giderir Vücudu, kalbi, mideyi ve diş etlerini kuvvetlendirir Çarpıntıyı giderir Mide iltihabı ve ağız yarası için faydalıdır Bağışıklık sistemini güçlendirir Kanser hücrelerinin gelişmesine engel olarak, başta cilt ve prostat kanseri olmak üzere, kansere karşı vücudu korur Kandaki kolesterol oranını ve tansiyonu düşürür Damar serliğini önler ve damarları açar Bu özellikleriyle kalp ve damar hastalıklarına karşı koruyucudur Kandaki şeker seviyesini de dengeleyerek şeker hastalarına iyi gelir Cilt sağlığı için de faydalıdır Nar suyu sesi açar
Nar Nasıl Kullanılır? Narın meyvesi, meyve kabukları, nar ağacının kökleri ve dallar ile kök kabukları kullanılır Nar tanelerini saran zar hazmı kolaylaştırır ve idrar söktürür Narın kabuklarını çay yapıp içilirse ishali keser 2–3 gün boyunca sabahları aç karına içilip öğleye kadar bir şey yenilmezse bağırsak kurtlarını döker

Nar bu aralar çok rabet gören bir meyve Nar suyu içmek isteyenlere önerim Atatürk Orman Çiftliğinin Nar Suyunu içinKatkı maddesi olarak hiçbirşey içermeye ve cam şişede satılıyorCam şişe neden derseniz cam sağlıktır
Şimdi tam zamanı Şeker hastaları için birebir Sadece bu da değil, bakın nelere çare oluyor
Nar şifa kaynağı Narın şifalı özelliklerinden en iyi şekilde faydalanabilmek içinse ya meyveyi tazeyken yemeli ya da taze sıkılmış suyunu içmeli İşte nar mucizesi…
Ordu Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü Öğretim Üyesi Prof Dr Turan Karadeniz, kalbi kuvvetlendiren nar suyunun, karaciğer zafiyetini giderdiğini, mide iltihabını ve ağrısını geçirdiğini söyledi
Nar meyvesinin yüzde 15′inin karbonhidrat, yüzde 0,8′inin protein olduğunu, ayrıca B1 ve B2 vitaminleri ile kalsiyum, fosfor ve demir bakımından zengin olduğunu ifade eden Karadeniz, “Nar mideyi temizlemekte, deniz tutmasına karşı iyi gelmektedir Ayrıca nar içindeki zarları ile yendiğinde mide ülserini iyileştirmektedir” dedi
Mucizevi meyvenin market raflarında satılan suları ise bu faydaları sağlamaktan uzak Pastörizasyon işlemi ve kutuda bekleme sonucunda meyvenin besin değerinde kayıplar oluşabiliyor Meyveyi taze olarak yemeli veya taze sıkılmış suyunu içmeli
Nar suyunun böbrek ve karaciğer hastalıklarına karşı çok faydalı olduğuna dikkati çeken Turan Karadeniz, şu bilgileri veriyor:
• Nar suyu yüksek tansiyon hastalığının tedavisinde, kalp ağrılarında, basur hastalığının tedavisinde faydalı olmaktadır
• Böbrek zafiyetine karşı nar suyu içilmesi yararlıdır
• Nar suyunun harareti giderici özelliği bulunmakta, şeker ve kurdeşen hastalığına iyi gelmektedir
• Kalbi kuvvetlendiren nar suyu, karaciğer zafiyetini gidermekte, mide iltihabını ve ağrısını geçirmektedir
• Nar ekşisi şeker hastalarına tavsiye edilmektedir
• Nar şırasının şekerle hazırlanan şerbetinin idrar söktürücü özelliği vardır
• Romatizma ağrılarının hissedildiği eklem ve uzuvlara nar şırası sürüldüğünde, ağrı kesici özelliği bulunmaktadır
• Bayılmalara karşı nar şerbeti içilmelidir Tatlı nar suyu, ses kısıklığı ve zatürreye karşı şifalıdır
• Narın meyvesi ve suyunun yanı sıra çiçekleri ve kabuğu da yararlarıdır Nar çiçeği bağırsak yara ve iltihaplarını iyileştirir Boyun tutulmasında nar çiçeği lapası boyna konursa şifalı gelir
• Narın kabuğu çay gibi demlenerek içildiğinde, mide ve bağırsak hastalıkları ile ishal ve dizanteriye karşı oldukça faydalı olmaktadır
Mucizevi meyvenin market raflarında satılan suları ise bu faydaları sağlamaktan uzak Pastörizasyon işlemi ve kutuda bekleme sonucunda meyvenin besin değerinde kayıplar oluşabiliyor Meyveyi taze olarak yemeli veya taze sıkılmış suyunu içmeli
İster tek tek tanelerini yiyerek tüketin, ister suyunu sıkarak için nar, pek çok derdin devası
Narın ve nar suyunun faydalarını Alman Hastanesi´nde görev yapan Beslenme ve Diyet Uzmanı Gürsel Doğan anlattı:
´Yaz aylarında serin meyve suyu ya da ferahlatıcı bir kokteyl olarak karşımıza çıkan nar, sağlık açısından da özellikle kış aylarında bol bol tüketilmesi gereken bir meyve

Çünkü insan sağlığına olan faydalarını saymakla bitirmek mümkün değil Adeta bir ´ilaç´, hatta antibiyotik olan nar, özellikle bağışıklık sistemini güçlendirerek pek çok hastalıktan koruyor İçerdiği bazı maddelerle kolesterol ve şekeri de dengeleyen nar, kalp sağlığını koruduğu gibi, kanser hücrelerinin de gelişmesini engelliyor´
Latince adı ´Punica Granatum´ olan nar, özellikle içerdiği antioksidanlar sayesinde vücudun savunma sistemini güçlendiriyor
10 bardak yeşil çaya ve 4 bardak kızılcık suyuna eşdeğer antioksidan
Beslenme ve Diyet Uzmanı Gürsel Doğan, yapılan araştırmalarda nar suyunun cilt kanserine ve erkeklerde prostat kanserine karşı koruyucu etkisinin görüldüğünü söyledi:
´Kış mevsiminde portakal, mandalina ve limonun yanı sıra narı da taze şekilde veya suyunu sıkarak tüketmek son derece önemli
Narın en önemli özelliklerinden biri de genel damar sağlığını, özellikle de kalbi koruması
Damar tıkanıklıklarını geriletme özelliği bulunan nar, ´ACE´ denilen enzimi engelleyerek tansiyon düşürücü bir etki de yapıyor Nar birçok özellikleriyle bazı meyveleri de geride bırakıyor Örneğin narda 10 bardak yeşil çaya ve 4 bardak kızılcık suyuna eşdeğer antioksidan madde bulunuyor

Tüm bu özellikleriyle adeta bir ´ilaç´ ve doğal antibiyotik görünümünde olan nar, sofralardan kesinlikle eksik edilmemesi gereken meyveler arasında yer alıyor Nar suyu ayrıca damar sertliğine karşı güçlü etkisi bulunan bir içecek olarak karşımıza çıkıyor
Nar suyunun sadece tanelerinden değil, tüm meyveden üretilmesi, bu içeceğin antioksidan etkisinin daha da artmasına neden oluyor Zira bu önemli meyvenin kabuğu alkaloit, tanen ve glikozitler içeriyor
Bu nedenle ishal kesici ve kurt düşürücü özelliğe sahip bulunuyor Nar kabuğunun ekstresi ise güçlü bir virüs ve mikrop öldürücü özelliği sahip Ayrıca, cilt üzerinde enfeksiyon ve yara iyileştirici etki de gösteriyor Bunların yanı sıra, meyve kabuğu ve tanelerin antioksidan ve anti-tümör etkileri de biliniyor´
Beslenmede yer almalı
Beslenmede mutlaka yer alması gereken nar, aynı zamanda güçlü bir antioksidan özelliği taşıyor
Yapılan araştırmalara göre narda, serbest radikallere karşı güçlü etkisi olan çeşitli vitamin, mineral, enzim ve antioksidanlar bulunuyor
Beslenme ve Diyet Uzmanı Gürsel Doğan, ´serbest radikallerle en iyi mücadele yolu bu antioksidanları tanımak ve dışarıdan doğru besinleri seçerek bunların etkinliğini en üst düzeyde tutmaktır´ dedi
Doğan, ´bugün için bilinen en güçlü antioksidanlar; C ve E vitaminleri, glutatyon, lutein, N-Acetylcystein, keratonoidler, flavonoidler, koenzim Q-10, alfa lipoik asit ve selenyumdur Nar suyu da doğal antioksidanlardan biridir´ açıklamasında da bulundu
Narın bilinen bazı faydaları:
Tansiyonumuzu olumlu bir şekilde düzenler
Kalbimizi korur düzenli çalışmasına destek olur
Enfeksiyona karşı vücut direncini korur ve artırır
Enerji verir, yorgunluğu giderir
İdrar söktürücü etkisiyle toksin atımını sağlar
Bağışıklık sistemini güçlendirir hastalıklara karşı korur
Kolesterol ve kan şekerimizi regüle eder artmasını engeller
Bağırsak parazitlerinin düşmanıdır, iyi bakterilerin artmasını sağlar
İshali (diare) önler tedavide destek sağlar
Ciltte olumlu katkısı vardır, pürüzsüz görünüm sağlar
Cilt enfeksiyonlarında olumlu katkısı vardır
Nar taneleri ve suyu pek çok derdin devasıdır

Yaz mevsiminde serin meyve suyu veya ferahlatıcı bir kokteyl olarak tüketilen nar, sağlık bakımından da özellikle kış mevsiminde bol bol tüketilmesi gereken bir meyvedir
Narın insan sağlığına olan faydalarını saymakla bitirmek mümkün değil Adeta bir ´ilaç´, hatta antibiyotik olan nar, özellikle bağışıklık sistemini güçlendirerek pek çok hastalıktan koruyor İçerdiği bazı maddelerle kolesterol ve şekeri de dengeleyen nar, kalp sağlığını koruduğu gibi, kanser hücrelerinin de gelişmesini engelliyor´
Latince adı ´Punica Granatum´ olan nar, özellikle içerdiği antioksidanlar sayesinde vücudun savunma sistemini güçlendiriyor
10 bardak yeşil çaya ve 4 bardak kızılcık suyuna eşdeğer antioksidan
Yapılan araştırmalarda nar suyunun cilt kanserine ve erkeklerde prostat kanserine karşı koruyucu etkisinin görülmüştür
Kış mevsiminde portakal, mandalina ve limonun yanı sıra narı da taze şekilde veya suyunu sıkarak tüketmek son derece önemli
Narın en önemli özelliklerinden biri de genel damar sağlığını, özellikle de kalbi koruması
Damar tıkanıklıklarını geriletme özelliği bulunan nar, ´ACE´ denilen enzimi engelleyerek tansiyon düşürücü bir etki de yapıyor Nar birçok özellikleriyle bazı meyveleri de geride bırakıyor Örneğin narda 10 bardak yeşil çaya ve 4 bardak kızılcık suyuna eşdeğer antioksidan madde bulunuyor
Tüm bu özellikleriyle adeta bir ´ilaç´ ve doğal antibiyotik görünümünde olan nar, sofralardan kesinlikle eksik edilmemesi gereken meyveler arasında yer alıyor Nar suyu ayrıca damar sertliğine karşı güçlü etkisi bulunan bir içecek olarak karşımıza çıkıyor
Nar suyunun sadece tanelerinden değil, tüm meyveden üretilmesi, bu içeceğin antioksidan etkisinin daha da artmasına neden oluyor Zira bu önemli meyvenin kabuğu alkaloit, tanen ve glikozitler içeriyor

Bu nedenle ishal kesici ve kurt düşürücü özelliğe sahip bulunuyor Nar kabuğunun ekstresi ise güçlü bir virüs ve mikrop öldürücü özelliği sahip Ayrıca, cilt üzerinde enfeksiyon ve yara iyileştirici etki de gösteriyor Bunların yanı sıra, meyve kabuğu ve tanelerin antioksidan ve anti-tümör etkileri de biliniyor´

Beslenmede yer almalı
Beslenmede mutlaka yer alması gereken nar, aynı zamanda güçlü bir antioksidan özelliği taşıyor
Yapılan araştırmalara göre narda, serbest radikallere karşı güçlü etkisi olan çeşitli vitamin, mineral, enzim ve antioksidanlar bulunuyor

Serbest radikallerle en iyi mücadele yolu bu antioksidanları tanımak ve dışarıdan doğru besinleri seçerek bunların etkinliğini en üst düzeyde tutmaktır

Bugün için bilinen en güçlü antioksidanlar; C ve E vitaminleri, glutatyon, lutein, N-Acetylcystein, keratonoidler, flavonoidler, koenzim Q-10, alfa lipoik asit ve selenyumdur Nar suyu da doğal antioksidanlardan biridir

Narın bilinen bazı faydaları:
Nar suyu dişeti iltihaplarını giderir
Yüksek tansiyonu düşürür
Kalbimizi korur düzenli çalışmasına destek olur
Enfeksiyona karşı vücut direncini korur ve artırır
Enerji verir, yorgunluğu giderir
İdrar söktürücü etkisiyle toksin atımını sağlar
Bağışıklık sistemini güçlendirir hastalıklara karşı korur
Kolesterol ve kan şekerimizi regüle eder artmasını engeller
Bağırsak parazitlerinin düşmanıdır, iyi bakterilerin artmasını sağlar
İshali (diare) önler tedavide destek sağlar
Ciltte olumlu katkısı vardır, pürüzsüz görünüm sağlar
Cilt enfeksiyonlarında olumlu katkısı vardır
Böbrek iltihaplarının giderilmesinde etkilidir

önemli not :Nar suyu tansiyon düşürdüğü için düşük tansiyonlu kişilerin tüketmesi sakıncalıdır

ÜRETİMİ
Anavatanı olan Ortadoğu ve Kafkasya’da binlerce yıldır üretimi ve tüketimi yapılan nar kültür tarihi en eski olan meyve türlerinden birisidir Tropik ve subtropik iklim meyvesi olarak bilinmekle birlikte sıcak ve ılıman iklim bölgelerinde de sınırlı bir şekilde yetişebilen narın dünyada ve ülkemizdeki üretim ve tüketimi ise her geçen gün artmaktadır
Nar üzerine son yıllarda yapılan çalışmalar sonucunda; içermiş olduğu antioksidantlar, polifenolik maddeler ve C vitamini içeriğinden dolayı fonksiyonel gıdalar grubuna alınmıştır Narın içermiş olduğu bu maddelerin kanser ve kalp damar hastalıklarını önlemede rolü olduğu, ayrıca bu maddelerin yüksek tansiyonlu hastalarda kan basıncını düşürerek hastalığı önleyici yönde etki gösterdiği belirlenmiştir Bu çalışmalar doğrultusunda nar, tıbbi bitki olarak ilaç endüstrisi için de önemli bir hammadde durumundadır Narın bu özelliklerinin ortaya çıkmasının üretim ve tüketiminin artmasında büyük payı bulunmaktadır
Dünya nar üretimi yaklaşık 1000000 ton olup en fazla nar üreten ülkeler sırasıyla İran, Pakistan, Türkiye, Azerbaycan, Hindistan ve İspanya’dır En fazla nar ihraç eden ülkeler İran, Türkiye, İspanya, Hindistan ve Tunus olup, en fazla nar ithalatı yapan ülkeler ise Rusya, Amerika, Almanya, Hollanda ve Ukrayna’dır
Ülkemizin nar üretimi ise yıldan yıla önemli oranda artmakta olup 1998 yılında 55 000 ton iken, 2005 yılında bu miktar 80 000 tona kadar yükselmiştir Ülkemizde en fazla nar üretimi, narın iklim isteklerine de uygun olarak Akdeniz (%618), Ege (%233) ve Güneydoğu Anadolu (%91) bölgelerinde yapılmaktadır Nar üreten en önemli illerimiz ise Antalya (%384), İçel (%114), Aydın (%89), Denizli (%82), Hatay (%60) ve Siirt (%43)’tir Ülkemiz 9435868 dolar değerinde nar ihraç etmektedir En fazla nar ihracatı yaptığımız ülkeler ise Almanya, Rusya Federasyonu, Hollanda, Ukrayna ve Yunanistan’dır
Ülkemizde yaygın olarak yetiştiriciliği ve ihracatı yapılan nar çeşidi Hicaznar’dır Bu çeşit kırmızı kabuğu, koyu kırmızı daneleri, mayhoş tadıyla Avrupa Ülkelerinde beğeni kazanmış, çok iyi fiyatlarla ihracatı yıldan yıla artmıştır Ayrıca bol verimliliği, taşımaya ve muhafazaya uygunluğu ile de üstünlük sağlamaktadır
Ancak son yıllarda yumuşak çekirdekli, tatlı, koyu kırmızı daneli ve kabuklu, bol sulu ve iri daneli çeşitlere olan taleplerin artmasından dolayı ve mevcut çeşitlerimizle bu talepleri karşılayamamamız nedeniyle yeni çeşitlerin geliştirilmesine yönelik çalışmalar başlatılmıştır Bu amaçla Batı Akdeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü (BATEM)’nde yürütülen ıslah çalışmaları sonucunda yukarıda belirtilen özelliklere sahip oldukça verimli ve kaliteli nar çeşit adayları geliştirilmiştir Bu çeşitlerin 4 tanesi 2007 yılında diğerleri ise takip eden yıllarda tescil ettirilerek üreticinin hizmetine sunulacaktır