Ayak Düşmanı Diyabet

Ayaklar zedelenme, iltihap ve yaralanmalara en açık organlardır Şeker hastalarının ayaklarındaki yaraların temel nedenleri, sinir iletim ve damar hastalıklarıdır

Şeker hastalığında, kan şekerinin yüksek seyretmesine bağlı olarak sinirlerin görevini yerine getirememesi sonucu, yıllar içinde his kaybı ortaya çıkmaktadır Sinirler hasara uğramış, ağrı ve ısı duyusu kaybolmuştur Diyabetik ayak sorunu olan hastaların yüzde 62'sinde sebep sinirlerle ilgilidir Bu durumda ayak sıcaktır, nabızlar güçlüdür; çünkü dolaşım iyidir Duyu hissi bozulduğundan ağrısızdır Ağrı ve ısı hissi kaybolduğu için, hasta travmaları hissetmez, kolayca yaralar ve yanıklar gelişebilir Birlikte görülen kaslardaki bozukluklar sonucu nasırların oluşumuna yol açmakta, ayakta şekil bozuklukları olmaktadır Ayrıca yara enfeksiyonu, ülser, şişlik oluşabilir ve yara enfeksiyonu kemiklere kadar ilerleyebilir

ACİL MÜDAHALE GEREKEBİLİR
Diyabetik ayakta ikinci en önemli sebep ise damar tıkanıklığıdır Damar dolaşım bozukluğunda yeteri kadar kan ilgili organa gitmez, bunun sonucu ayak soğuktur, nabız zayıftır Genellikle ağrılıdır, ağrı dinlenme sırasında ve geceleri artar Sıcak uygulanması, ayağın yukarı kaldırılması, egzersiz ağrıyı artırır Dinlenme ve geceleri ağrı yoksa sinir ileti bozukluğu düşünülmelidir Ülserler, yara enfeksiyonu, kangren oluşabilir Dolaşım bozukluğu gelişmiş bir ayakta ani olarak ağrının başlaması, pembe renkli, soğuk, soluk olması, nabız alınamaması, kas gücünün azalması ani damar tıkanıklığını düşündürür, acil müdahale gerekir Şeker hastalarında normal kişilere göre 15 kat daha fazla amputasyon (ayak kesilmesi) görülmektedir

SİGARA VE İÇKİDEN UZAK DURUN
Hastalara ayak bakımı eğitimi verilmesinin yanı sıra kan şeker düzeyi iyi ayarlanmalı, ilaç ve diyetle normal sınırlarda seyretmesi sağlanmalıdır Ayakta oluşan bası varsa ortadan kaldırılmalı, yara tedavisi doktor tarafından ilaç, cerrahi gibi yöntemlerle yapılmalı, enfeksiyon varlığında uygun antibiyotik uygulanmalı, tedavi sonrası bakım ve takibe devam edilmelidir Ayrıca sigara, içkiden uzak durulmalı, şeker hastalığı ilaç tedavisine ve diyetine tam uyulmalıdır Kan şeker düzeylerinin düzgün seyretmesi gereklidir İlaç ve cerrahi müdahalenin yeterli olmadığı durumlarda hiperbarik oksijen tedavisi uygulanabilmektedir

Medicana Çamlıca Hastanesi İç Hastalıkları Uzmanı Dr Engin Yurt anlatıyor

Risk taşıyan kişiler

1 Daha önce diyabetik ayak geçirmiş olanlar
2 Ayak şekil bozukluğu
3 Şeker hastalığına bağlı ciddi görme bozukluğu
4 Kan şeker düzeyi yüksek seyreden, iyi tedavi olamamış hastalar
5 Damar ve sinir sistemi hastalıkları olanlar
6 Ayak bakımını doğru şekilde yapmayanlar
7 Alkol, sigara kullananlar
8 Yaşlı kimseler

Devamlı bakım yapmak önemli

Şeker hastalarının ayak bakımını devamlı yapması gerekmektedir Hafif sabunlar ve ılık su kullanarak ayaklar her gün yıkanmalı, ayak nemli bırakılmamalı, yumuşak bir havlu ile tahriş etmeden kurulanmalıdır Kurulama sonrası nemlendirici bir krem ile masaj yapılabilir Ayaklar iyi bir şekilde her gün kontrol edilmeli, ayak tabanı ve parmak aralarına bakılmalıdır Şişlik, tırnakta, parmakta, ayağın herhangi bir yerinde renk değişikliği, ağrı veya zonklama, ciltte yaralar, çatlamalar veya su toplanması durumunda, acilen ilgili doktora başvurulması gereklidir Uygun ayakkabılar giyilmeli, yumuşak, rahat ve ayağa vurmayan ayakkabılar tercih edilmeli, çorap kullanılmalı, ayakkabı giyilmeden önce ve sonra içi çivi gibi yabancı cisimler açısından kontrol edilmelidir Ayakları çok soğuk ve çok sıcaktan korumak gerekir Ayaklar soba, kalorifer, termoforla ısıtılmamalıdır Tırnaklar düz kesilmeli, nasırlara ise dokunulmamalıdır Çıplak ayakla dolaşılmamalıdır