Paranoıd Kişilik Bozukluğu

PARANOID KİŞİLİK BOZUKLUĞU:

Aşağıdakilerden en az dördünün olduğu genç erişkinlik döneminde başlayan başkalarının davranışlarını kotu niyetli şeklinde yorumlayıp devamlı olarak güvensizlik ve kuşku duyma halidir

1-Yeterli bir temele dayanmaksızın başkalarının kendisini sömürdüğünden aldattığından ya da kendisine zarar verdiğinden kuşkulanır

2-Dostlarının ya da is arkadaşlarının kendisine olan bağlılığı ya da güvenilirliği üzerine yersiz kuşkuları vardır

3-Söylediklerinin kendisine karsı kotu niyetle kullanılacağından yersiz yere korktuğundan dolayı sır vermek istemez

4-Sıradan sözlerden ya da olaylardan aşağılandığı ya da gözdağı verildiği biçiminde anlamlar çıkartır

5-Devamlı kin tutar haksızlıkları görmezden gelinmeyi ya da onur kırıcı davranışları affetmez

6-Başkalarınca hissedilmeyen ama kendisince algılanan karakterine ya da saygınlığına saldırıldığı seklinde bir yargıya vararak öfke ya da karşı saldırı ile birden tepki gösterir

7-Haksiz yere esinin ya da arkadaşının sadakatsizliğiyle ilgili kuşkulara kapılır

Bu kişiler is arkadaşları veya dostlarının güvenilirliği ya da kendilerine bağlılıkları konusunda yersiz kuşkulara sahiptirlerBaşkaları ile paylaştıkları konuların kendilerine karsı kullanılacağından korktuklarından dolayı çevrelerindekilere güvenmeye ya da yakınlaşmaya isteksizdirler Kendilerine yöneltilen kişisel soruları bu nedenle yanıtlamayı reddedebilirler Kendilerine yapılan iltifatları bile yanlış yorumlayıp zıt anlamda kabul edebilirler Kendilerine yapılan yardim önerilerini “yetersiz görülme”olarak algılayıpgeri çevirirler Kıskançlık düşüncelerini destekleyen önemsiz kanıtlar toplayabilirlerİhanete uğramamak için yakın ilişkilerinde kontrolü ellerinde bulundurmak isterler Sürekli esinin yada arkadaşının nerede olupne yaptığını izlemeye çalışır

Bu kişilerin davranış tarzları:

Genelde geçinmesi zor kişilerdir Birebir ilişkilerinde çoğunlukla sorunlar yasarlar kuşkuları nedeniyle uzak dururlarsoğuk görünebilirlersevgi göstermeyebilirler Kavgacı ve kuşkucu nitelikleri karsısındakilerde de sert tepkiler doğurabilir bu da onların beklentilerini gerçekleştirir Güvensizlikleri nedeniyle kendi baslarına yeterlilik gereksinimleri yüksektir İlişkide olduklarını sürekli kontrollerinde tutma ihtiyacındadırlar Eleştiriye aşırı duyarlı olupcephe alabilir işbirliğine girmezlerken kendileri diğerlerini eleştirmeyeyakınmaya eğilimlidirler

Kendi yaptıkları yanlışlıklarda bile kendilerini suçsuz görüp başkalarını suçlarlar Farz ettikleri tehditlere karsı yasal yollara başvurabilirler Başkalarına da bazı kişi ve durumların bu ur algılanan özelliklerini onaylatma ihtiyacı içindedirler Kişilik yapılarının altında gerçeklere uymayanhayali aşırı büyüklük güçlülük düşünceleri vardır Kendilerine yakıştıramadıkları eksiklik ve yanlışlıkları yansıtma ( projeksiyon) denen bir savunma mekanizmasıyla karsılarındakilere yansıtırlar

Toplumda farklı sosyokültürel gruplar değişik etnik gruplar ya da başka sosyoekonomik düzeydeki kişilere yönelik olumsuz önyargılı düşüncelerle hareket edebilirler Benzer paranoid düşünceleri olan ya da kolay ikna olan kişilerle bir araya gelipgruplar ya da inanç sistemleri oluşturabilirler

Bu kişiler başkaları tarafından plancı içlerini açmayan kapalı kutu pireyi deve yapan kıskançtartışmacı kişiler olarak görülebilirler Sürekli gergin olup kendilerini rahat ve gevsek bırakamazlarÇevrelerinde huzursuzluk yaratırlarAşırı temkinli davrandıklarından girişkenlikleri kısıtlıdır

Birlikte görülebilen psikiyatrik bozukluklar:

-Majör depresyon

-Saplantı-zorlantı boz (obsesif- kompulsif boz)

-Alkol-madde bağımlılığı

-Diğer kişilik bozuklukları ( en çok sizotipal kbolmak üzere ayrıca narsisistikkaçıngan ve borderline kb)

Çocukluk veya gençlik döneminde görünümü:

Tek basına kalma benzer yastakilerle arkadaşlıklarının iyi olmaması kalabalık ortamlarda kaygı duyma ders notlarının düşüklüğü aşırı duyarlılık tedirginlik giyimkonuşma düşünce itibari ile kendini kısıtlama farklı hayaller ile kendini gösterebilir

Toplumda görülme derecesi:

Genel toplumda % 05-25 arasında ayaktan tedavi ile psikiyatri yataklı kurumlarında yatanlarda % 1 oranında görülmektedir

Kalıtımsal özellikler:

Daha çok erkeklerde görülmektedirBu kişilik bozukluğunun ailesinde kronik şizofreni olanlarda daha çok görüldüğü gözlenmiştir ayrıca ailede sanrısal (deluzyonel boz) paranoid tipin varlığı ile de ilişkili olduğu düşünülmektedir

Paranoid düşüncelerin varlığı:

Mahkumlarda mültecilerde yaslılarda işitme kaybı olanlarda da paranoid fikirler zaman zaman artış gösterir

Paranoid KBnin olası sebepleri:

Ailenin mantıkdışı ve aşırı baskıcı ezici nitelikteki öfkesinden etkilenen çocuğun bu duygularla özdeşip sonrasında bu saldırgan dürtülerin farkında lığından kaçınmak için bu dürtülerin kendinde değil karsısındakilerde olupkendine yöneldiği seklinde bir yansıtma mekanizması ile gerçekleştiği düşünülmektedir ayrıca bu kişilerin yetersiz aşağılanmış ve kendilerine yardim edilemez hissettikleri bu duyguların etkisini hissetmemek için çevreyi suçladıkları düşünülmektedir

Tedavi:

Kişilerde güven ilişkisi kurmaya yönelik başlayan terapiler uzun sure ile sürdürülebildiği takdirde basarili sonuçlar vermektedir Psikotik bozulma dönemlerinde küçük dozlarda antipsikotik grup ilaç tedavisi geçici olarak kullanılabilmektedir