Çorum Kaleleri

Çorum Kaleleri

Boğazköy Kalesi (Sungurlu)

Hitit devletinin başkenti olan Boğazköy de (Hattuşaş) yapılan bilimsel çalışmaların ilki l906-l916 yıllarında Hugo Wincker ve Theodor Makri tarafından yürütülmüştür Ardından l93l-l939 yıllarında Alman Arkeoloji Enstitüsü adına Kurt Bittel kazı yapmıştır Burada da sürdürülen kazı çalışmalarında Hatti, Hitit, Frig, Galat, Roma ve Bizans dönemlerine ait kalıntılarla karşılaşılmıştır 1980’den sonra kazıları Alman Arkeoloji Enstitüsü ve Alman Doğu İncelemeleri Kurumu adına DrPeter Neve yürütmektedir

Hitit Dönemine ait olan Büyük Kale (Kral Kalesi) MÖ XIIIyüzyıla tarihlendirilmiştir Bu dönem Büyük Hitit Krallığı dönemi olup, bu kale aynı zamanda Hattuşaş yerleşiminin çekirdeğini oluşturmaktadır Kale 140x 250 m ölçüsünde geniş bir alana yayılmıştır Buradaki en önemli kalıntı ise Kral Sarayı ile iki katlı Arşiv yapısıdır Bu bölgede l936 yılından itibaren 4000’den fazla kitabe ele geçirilmiştir Bu yerleşim 6 km uzunluğunda bir surla çevrilmiştir

Kaletepe (Merkez)

Çorum Kuşsaray’ın güneybatısında bulunan Kaletepe Hitit döneminde yapılmıştır Oldukça korunaklı olan kalenin duvar kalıntıları günümüze gelebilmiştir Kalenin boğa başlı kabartmalı kapısı Çorum Müzesi’ndedir

Çorum Kalesi (Merkez)



Çorum İl merkezinde, Kale Mahallesi’nde bulunan Çorum Kalesi’nin yapım tarihi kesinlik kazanamamıştır Bununla beraber Danişmentliler veya Selçuklular zamanında yapıldığı bazı kaynaklarda yazılı ise de, büyük olasılıkla Bizans döneminde yöreye hakim bir tepede yapılmıştır

XVIyüzyılda Çorum’a gelen Evliya Çelebi, şehrin kıble yönünde bulunan kalenin Sultan Kılıçarslan tarafından yapıldığını söyledikten sonra kale içerisinde birkaç evin bulunduğunu da belirtmiştir WFAinsworth 1842 yılında Çorum’a gelmiş, kalenin eski malzeme ile yapılmış olduğunu belirttikten sonra duvarlarının farklı zamanlarda yenilendiğini ileri sürmüştür Bundan sonra da kale yenilenirken eski planının korunduğunu, duvarlarında çok sayıda antik mermer sütunlar, Bizans dönemi mezar taşları, heykeller ve yazıtların da devşirme olarak kullanıldığını belirtmiştir Aynı yıl Çorum’dan geçen gezgin WJHamilton şehrin güneydoğusundaki tepede bulunan kalenin Kanuni Sultan Süleyman tarafından yapıldığının halk arasında söylendiğini kaydetmiştir Ayrıca kalenin tanımını yaparak kare planlı ve yuvarlak kuleleri olduğunu, duvarlarında yapı malzemesi olarak çok sayıda kitabenin kullanıldığını, bunların arasında da Bizans dönemine ait devşirme malzemenin yer aldığını belirtmiştir Bizans dönemine ait kalede çok sayıda mimari parçanın kullanılmış olmasından ötürü çevrede Erken Hıristiyan dönemine ait bir kentin olabileceğini de ileri sürmüştür Bu arada halktan bu parçaların yakındaki Karahisar kalıntılarından getirildiğini de öğrenmiştir



Değişik zamanlarda onarım geçiren kalenin duvar kalınlıkları 240 m;yüksekliği de 735 mdir Kale 8000 x8000 m ölçüsünde kare planlıdır Sur duvarlarının köşelerine ve ve kapı üstlerine burçlar yerleştirilmiştir Düzgün kesme taşa ve kaba yontma taştan yapılmıştır Bunların arasında Roma dönemine ait devşirme parçalar da kullanılmıştır Bu taşların bazıları üzerinde Grekçe yazılara rastlanmıştır

Kale Selçuklu mimari özelliklerini yansıtmakta olup kale ile ilgili yazılı kaynaklarda bazı bilgiler bulunmaktadır Buna göre 1571 tarihli yazılı belgeler ile kaleye su getirilmesini öngören bir belgede “Sultan Süleyman hayratıdır” diye bir ibareye rastlanmıştır
Osmanlı döneminde kale içerisine yerleşim olmuş ve bu arada da içerisine bir mescit yapılmıştır

İskilip Kalesi (İskilip)



Çorum İskilip ilçesinde, yaklaşık 100 m yüksekliğinde doğal bir kayanın üzerine yapılmıştır Hititler döneminden kalan kalenin yapımında moloz taşlar kullanılmıştır Hitit döneminden sonra da kale değişik dönemlerde kullanılmıştır

Güney yönündeki kapıdan içerisine girilen kalenin güneyinde kayalara oyulmuş mezarlar bulunmaktadır Yukarıya doğru daralacak biçimde yapılan kalenin dört yanına burçlar yerleştirilmiştir Osmanlı döneminde yerleşime sahne olmuş, içerisine bir mahalle bir mescit yapılmıştır

Osmancık Kalesi (Kandıber Kalesi) (Osmancık)



Çorum’un Osmancık ilçesinde Kızılırmağın kuzeyinde doğu-batı yönünde bulunan kale 275 m yüksekliğinde doğal bir kayanın üzerinde yapılmıştır Kandıber Kalesi ismi ile de tanınan kalenin ne zaman ve kimler tarafından yapıldığı kesin olmamakla beraber Selçuklular zamanına ait olduğu sanılmaktadır Bununla beraber kale değişik dönemlerde birkaç kez onarılmış, özelliğini yitirmiştir

Bu kale aynı zamanda İstanbul’dan Amasya’ya kadar uzanan ticaret yolu üzerinde olup, karakol kalesi niteliğindedir Kalenin güneyindeki Roma dönemi kaya mezarları Romalıların burada yaşadığına işaret etmektedir

Kare planlı kalenin yapımında horasan harçlı moloz taş kullanılmıştır Ayrıca içerisinde kayalara oyularak yapılmış hamama ait kalıntılarla da karşılaşılmıştırGünümüze oldukça harap durumda gelmiştir

Hacı Hamza Kalesi (Kargı)

Çorum, Kargı ilçesindeki bu kale aynı zamanda ilçenin ilk kurulduğu yerdir Bu yerleşimin çevresi surlarla çevrili bulunuyordu Hacı Hamza Kalesi ve içerisine aldığı yerleşim alanı XVIyüzyıla tarihlendirilmektedir