Foça Özel Çevre Koruma Bölgesi

ÖZEL ÇEVRE KORUMA BÖLGESİ



İli : İzmir



Nüfusu : 14604



Alanı : 7138 km2



22101990 tarih ve 90/1117 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile tespit ve ilan edilmiştir



Foça Özel Çevre Koruma Bölgesi; İzmir ili, Foça ilçesinden oluşmaktadır Foça, Ege Bölgesi’nde İzmir İline bağlı 28 ilçe merkezinden biridir Batıda İzmir Körfezi, doğuda Menemen İlçesi, Kuzeyde Çandarlı Körfezi ile çevrili olan yerleşim alanı İzmir’e yaklaşık 70 km uzaklıktadır Foça Özel Çevre Koruma Bölgesi 227 km2’lik bir alanı kaplamaktadır



Foça’ya bağlı bir bucak ile 5 adet köy bulunmaktadır Foça Yarımadası küçüklü büyüklü koylarla kaplı bir sahile sahiptir İlçede çok yüksek dağ bulunmamakla birlikte en yüksek dağ Dumanlı Dağı’dır (1098 m), diğer dağları ise Şaphane Dağı (416m), Fula Dağı (200m), Kapıkaya, Kızıldağ ve Değirmentaşı Dağ’lardır İlçenin belli başlı ovaları ise, Ilıpınar, Gencelli, Gerenköy, Bağarası veYenibağarası ovalarıdır İlçenin en önemli akarsuyu, Menemen İlçesi ile sınır oluşturan Gediz Nehri ve nehrin önemli bir kolu olan Kışla Deresi’dir



Foça Yarımadası küçüklü büyüklü koylarla kaplı bir sahile sahiptir Bu koylar mavi ve yeşilin iç içe olduğu doğal bir güzellik sergilemektedir Foça kıyılarını oluşturan ve üzerinde yerleşme bulunmayan yarımadalar (İngiliz ve Fener Burnu vb) denize açılan doğal uzantılar olarak Foça silueti ve çevresel değerler açısından korunmuş alanlardır İncir, Fener, Eşşek, Hayırsız, Orak adaları ve Siren Kayalıkları da bu koyları süslemektedir Tarihi, kültürel zenginliğin mitoloji- deki yeri bakımından önemli olan arkeolojik doğa ve mimari değerlerin bir bütün olarak yer aldığı Foça, arkeolojik, doğal ve kentsel sit alanları bulunması nedeniyle bir çok kıyı yerleşim birimine göre daha az yapılaşma gösteren ve nispeten bozulmamış bir yerleşim merkezidir



Bölgenin taşıdığı önemin büyük bölümü binlerce yıldır burada yaşayan ve hatta ilçeye adını veren fok'lardan kaynaklanmaktadır Monachus monachus (Akdeniz foku) bugün dünya üzerinde yaklaşık 400 adet kalmış olup nesli tehlike altında olan türler arasına girmektedir Türkiye kıyılarındaki sayısının ise 100’den az olduğu tahmin edilmektedir Orak Adasının batı kıyısını oluşturan Siren Kayalıkları fokların üremek ve yavrulamak amacıyla kullandıkları mağaralar açısından hayati öneme sahiptir Bölgedeki kıyılar zengin balık stokları ve deniz sığlıkları yönleriyle de foklar için en uygun habitatlardan birisi olarak bilinmektedir Foça Özel Çevre Koruma Bölgesi 1991 yılında Çevre Bakanlığının koordinatörlüğünde Türkiye Ulusal Fok Komitesi tarafından Akdeniz foklarının korunması için pilot proje bölgesi olarak seçilmiştir



Bölge tipik Akdeniz ikliminin etkisi altındadır Kışlar ılık ve yağmurlu, yaz ayları kuru ve sıcaktır Foça İlçesinin yaklaşık %50’si Kızılçam ormanları ile kaplıdır Florayı ağırlıklı olarak maki oluşturmaktadır Genel olarak ormanlarında domuz, kurt, çakal, tilki, sansar, keklik, üveyik, bıldırcın gibi türler yaşamaktadır Gediz Deltası ise göçmen kuşların uğrak yeri olup balık türleri bakımından da zengindir Burada yaban kazı kış ve sonbahar aylarında bolca görülmektedir



Foça Yarımadası, Aliağa İlçesinden Gediz Nehrinin denize döküldüğü noktaya kadar, küçüklü büyüklü koylardan oluşan bir kıyı şeridine sahip olduğundan su ürünleri yönünden şanslı bir konuma sahiptir Bu nedenle Foça tarihinde eskiden beri balıkçılık bir sektördür Denizde avlanan çipura (Sparus auratus), levrek (Dicentrarchus labrax), mercan (Pagellus mormyrus), kefal (Mugil sp), mezgit (Merlangius merlangus), barbun (Mullus barbatus), sardalya (Sardina pilchardus) vb balık türleri birçok ailenin geçim kaynağını temin etmektedir



Foça İlçesi 1 derece deprem kuşağında yer almaktadır İlçe volkanik bir yapıdan oluşan engebeli bir araziye sahipse de, Gediz Nehri’nin oluşturduğu alüvyon arazi deltadan dolayı geniş bir ovaya sahiptir Topografik açıdan, denize açılan bir çanak şeklinde yer alan Foça’da yerleşim, topografyanın en az eğimli olduğu alanda yer alır Eğimin yoğunlaştığı bölgede sit alanları ile askeri alanların bulunması, yerleşimin kentsel silueti etkileyecek biçimde yükselmesini bir ölçüde engelleyebilmiştir Kentin doğusunda yer alan alanların bir bölümü zeytinliklerden oluşmaktadır ve bu alanların büyük bir kısmı da I ve II Derece doğal sit alanı olarak belirlenmiş alanlardır



Foça’ nın belgelere dayanan 3000 yıllık bir tarihi vardır Bölge, antik dönemde “Phokaia” ismini taşıyordu ve İyon yerleşmelerinin en önemlilerinden biriydi Bugünkü batı uygarlığının temelleri İÖ 6 yy da İyonya’da atılmıştır Foça’da İyon, Pers, Roma, Bizans ve Osmanlı medeniyetlerden kalmış, tarihi ve turistik özelliği olan birçok yapı bulunmaktadır Bunlardan bazıları: Taş Ev (MÖ4yyda yapılmış bir anıt mezardır), Kyme antik kenti, Dışkale (iç kısımlarında Türk Hamamı kalıntıları bulunmaktadır1678’de yapılmıştır), Ağalar Konağı (19yydan kalma konakta Atatürk de misafir edilmiştir), Şeytan Hamamı (antik çağda yapılmış bir aile mezarıdır), Sur ve Beşkapılar (ortaçağdan kalmıştır), Fatih Camii (1455), Osmanlı mezarlığı (1520-1566), Hafız Süleyman Mescidi’dir Foça antik çağda bir seramik merkezidir Arkeolojik kazılarda özellikle Grek ve Roma dönemlerine ait bol miktarda seramik buluntulara rastlanması yörede bu sanat dalının gelenekselleştiğinin bir kanıtıdır