Tromboz Nedir?

Tromboz kan damarında trombüs (kan pıhtısı) oluşumu Bir kan damarı yaralandığında pıhtılaşma normal bir tepkidir ama damarda delik yoksa o zaman anormaldir Genellikle kalp kasını (koroner tromboz) besleyen arterde oluşan trombüs, miyokart enfarktüse (kalp krizi) yol açar Beynin bir arterinde oluşan trombüs (ce-rebral tromboz), felcin en yaygın nedenidir
Trombi, bacaklara, böbreklere, retinalara, barsaklara ve diğer organlara kan götüren arterleri bloke edebilir Bu da, ciddi hasara ve ağrı ve fonksiyon kaybı gibi yakınmalara yol açar Başka bir tehlike de bir embolinin (trombüs parçası) kopup kanla başka bir bölgedeki önemli bir damara taşınmasıdır (bkz Emboli) Trombi ya hemen derinin altındaki damarlarda ya da daha derindeki damarlarda da oluşabilir (bkz Derin damar trombozu)

NEDENLERİ

Kanda pıhtılaşmayı tetikleyen ve önleyen mekanizmalar arasında hassas bir denge söz konusudur Bu yüzden hemen kanamaya ya da hemen pıhtı oluşumuna yönelik bir eğilim söz konusu değildir Eğer bu mekanizma pıhtılaşma lehine zarar görürse, o zaman tromboz oluşur Arterlerde, trombüs oluşumu ateroskle-roz (arter duvarlarında yağ birikintilerinin oluşması), sigara içilmesi, hipertansiyon (yüksek kan basıncı) ve arterit ve flebitte inflamasyona bağlı olarak kan damarlarında meydana gelen hasar tarafından tetiklenir Gebelikte, oral kontrasep-tif ya da hormon replasman tedavisinde (HRT), ya da uzun süre hareketsiz kalınması durumunda pıhtılaşma eğilimi artar

YAKINMALAR

Arteryal tromboz, kan akışı aksayana kadar herhangi bir yakınmaya yol açmayabilir Bu meydana geldiğinde de, etkilenen arterin kan taşıdığı dokuda fonksiyon kaybına ve bazen şiddetli ağrıya yol açar Venöz tromboz ağrıya ve şişmeye neden olabilir

TANI VE TEDAVİ

Tromboz tanısı, Doppler ultrasonuyla konur Bazı durumlarda anjiyografi, ya da venografı de kullanılabilir, antikoagulan ilaçlar ya da trombolitik ilaçlar, non steroid anti inflamatuvar ilaçlar ve bazı durumlarda antibiyotik tedavi için kullanılabilir Eğer hayati tehlike söz konusuysa trombektomi (kan pıhtısının cerrahi müdahaleyle çıkarılması) gerekebilir

NEDENLERİ
Neden genellikle, vücudun bir bölgesinden yavaş kan akışı (örneğin uzun mesafeli uçuşlarda uzun bir süre oturur pozisyonda kalma, dokunun sıkışması gibi) ve kanın pıhtılaşma eğiliminin artmasının bir kombinasyonudur Kanın pıhtılaşma eğilimi de, dehidrasyon, ameliyat ya da yaralanma, gebelik ve bazı kalıtsal durumlarda ayrıca oral kontraseptif ya da hormon replasman tedavisi (HRT) alan kadınlarda artar Derin damar trombozu polisitemiye (kanda kırmızı kan hücrelerinin sayısının artması) de bağlı olabilir Derin damar trombozu kalp yetmezliği olan kişilerde; felç geçirenlerde; ve yatalak olan kişilerde yaygındır Obezler ve / veya sigara içenler de risk grubuna girer

YAKINMALAR
Bacak damarlarındaki pıhtılar ağrıya, hassasiyete, şişmeye, renk değişimine ve deride ülserasyona yol açabileceği gibi herhangi bir yakınma vermeyebilir de Bir derin damar trombozu kendi başına ciddi olmayabilir, ama pıhtının bir parçası kopabilir ve akciğerlere kan taşıyan damarlara gidebilir Bu duruma pulmo-ner emboli adı verilir

baldırda damar trombozu
Pıhtılar, alt bacak damarlarında lokalize olduğunda, genellikle baldırda biraz ağrı söz konusudur ama çok az şişkinlik söz konusudur

TANI VE TEDAVİ
Tanı, Doppler ultrason taraması veya ve-nografiyle konur Kanın koagulasyon yeteneğini görmek için özel bir kan testi de (D-dimer testi) yapılabilir Tedavide genellikle, daha fazla pıhtılaşmayı önlemek için antikoagulan ilaçlar verilir Bazı durumlarda, pıhtıları çözmek için trombolitik ilaçlar da kullanılır Eğer pulmoner emboli riski yüksekse, trombektomi (pıhtının cerrahi müdahaleyle alınması) de uygulanabilir Ardından, varis çorapları giyerek tekrarlama riski azaltılabilir ve bazen de antikoagulan ilaçların uzun süreli kullanımı tavsiye edilir

ÖNLENMESİ
Uzun mesafeli uçuşlarda varis çorapları giyerek, ayakları ve bacakları sık sık hareket ettirerek ve bol miktarda alkolsüz sıvı tüketilerek derin damar trombozu riski önlenebilir Aşırı kilolu ve/veya sigara içen kişilerde fazla kiloların verilmesi ve sigarayı bırakmak riski azaltabilir varsa, genellikle ağrı ve dizin üstünde etkilenen bölgeye kadar şişme görülür