Atatürk' Ün Cumhuriyet Hakkinda Söyledikleri

Cumhuriyet rejimi demek, demokrasi sistemi ile devlet şekli demektir Biz Cumhuriyet’i kurduk; o, on yaşını doldururken demokrasinin bütün icaplarını sırası geldikçe uygulamaya koymalıdır
1933 (Afetinan, Atatürk Hakkında HB, s 251)

Çağdaş bir cumhuriyet kurmak demek, milletin insanca yaşamasını bilmesi, insanca yaşamanın neye bağlı olduğunu öğrenmesi demektir
(Gazinin NAV, Muhit Mec, Sene: 3, No: 32, 1931, s 7-8)

Demokrasi prensibinin en çağdaş ve mantıkî tatbikini temin eden hükûmet şekli, cumhuriyettir
1930 (Afetinan, MB ve MK Atatürk’ün El Yazıları, s 410-411)

Cumhuriyet, düşünce serbestliği taraftarıdır Samimî ve meşru olmak şartiyle her fikre hürmet ederiz Her kanaat bizce muhteremdir Yalnız, muarızlarımızın insaflı olması lâzımdır
1923 (Atatürk’ün SD III, s71)

Cumhuriyet, imkân demektir Cumhuriyet, yalnızca adıyla bile fert hürriyetini aşılayan sihirli bir aşıdır Görülecektir ki, Cumhuriyet imkânları olan her memleket, hürriyet davasında er geç muvaffak olacaktır Cumhuriyet, kendisine bağlı olanları en ileri zirvelere götüren imkânları verir Bağımsızlık ve hürriyetine sahip olan milletler, ilerleme yolunda imkânlara sahip demektirler O halde cumhuriyet, her alanda ilerlemenin de en belirgin teminatıdır Cumhuriyeti bu mânasıyla ve bu kapsamıyla anlamak lâzımdır
(Atatürk’ten BH, s 45)

Cumhuriyet, ahlâkî fazilete dayanan bir idaredir Cumhuriyet fazilettir Sultanlık, korku ve tehdide dayanan bir idaredir Cumhuriyet idaresi, faziletli ve namuslu insanlar yetiştirir Sultanlık korkuya, tehdide dayandığı için korkak, alçak, sefil, rezil insanlar yetiştirir Aradaki fark bunlardan ibarettir
1925 (Atatürk’ün SDII, s231)

Türk milletinin tabiat ve âdetlerine en uygun olan idare, Cumhuriyet idaresidir
1924 (Atatürk’ün SD III, s 74)

Büyük, mühim bir inkılâp oldu Bu inkılâp, milletin selâmeti namına, hak namına yapıldı Milletimiz, demokratik bir hükûmet tesis etmek sayesinde düşman ordularını imha etti
1924 (Atatürk’ün SD II, s 165)

Cumhuriyet, Türk milletinin refah ve yükselmesi yolunda asırların görmediği muvaffakiyetlere erişti Milletin eğilimlerini ve ihtiyaçlarını bularak ve öğrenerek onun refah ve inkişafı gereklerini gerçekleştirmekte Cumhuriyetin az zamanda elde ettiği neticeler, Cumhuriyet idaresinin milletimize hazırladığı istikbalin daha ne kadar parlak olduğunu tahmin ettirmeye kâfidir Asla şüphe yoktur ki, Cumhuriyetin müstakbel evlâtları, bizden daha çok müreffeh ve bahtiyar olacaklardır
1927 (Atatürk’ün TTB IV, s435)

Cumhuriyet, yeni ve sağlam esaslarıyla, Türk milletini emin ve sağlam bir istikbal yoluna koyduğu kadar, asıl fikirlerde ve ruhlarda yarattığı güvenlik itibariyle, büsbütün yeni bir hayatın müjdecisi olmuştur
1936 (Atatürk’ün SD I, s 372)

On yaşını bitiren Cumhuriyetimiz, daha kurulurken kendine çizdiği hareket hattını adım adım takip etmiş ve kısa müddet içinde yakın mazinin biriktirdiği karanlıkları dağıtmaya muvaffak olmuştur
1933 (Atatürk’ün TTBIV, s 560)

Bugünkü hükûmetimiz, devlet teşkilâtımız doğrudan doğruya milletin kendi kendine, kendiliğinden yaptığı bir devlet teşkilâtı ve hükûmettir ki, onun ismi Cumhuriyettir Artık hükûmet ile millet arasında mazideki ayrılık kalmamıştır Hükûmet millettir ve millet hükûmettir Artık hükûmet ve hükûmet mensupları, kendilerinin milletten ayrı olmadıklarını ve milletin efendi olduğunu tamamen anlamışlardır
1925 (Atatürk’ün SD II, s230)

29 Ekim 1923’de Cumhuriyet’in kabulü ve Cumhurbaşkanı seçilmesi üzerine Meclis’te yaptığı konuşmadan:

Son senelerde milletimizin fiilen gösterdiği kabiliyet, istidat, idrak, kendi hakkında kötü fikir besleyenlerin ne kadar gafil ve ne kadar tetkikten uzak, görünüşe düşkün insanlar olduğunu pek güzel ispat etti Milletimiz, haiz olduğu özelliklerini ve liyakatini, hükûmetinin yeni ismiyle, medeniyet dünyasına daha çok kolaylıkla göstermeye muvaffak olacaktır Türkiye Cumhuriyeti, cihanda işgal ettiği yere lâyık olduğunu eserleriyle ispat edecektir

Daima muhterem arkadaşlarımın ellerine çok samimî ve sıkı bir surette yapışarak, onların şahıslarından kendimi bir an bile ayrı görmeyerek çalışacağım Milletin teveccühünü daima dayanak noktası sayarak hep beraber ileriye gideceğiz Türkiye Cumhuriyeti mesut, muvaffak ve muzaffer olacaktır
29 Ekim 1923 (Nutuk II, s 814-815)

Bir akşam sofrada, Kılıç Ali tarafından kaydedilen bir sözü:

- Cumhuriyetçilik ve toplumsal inkılâp, lâiklik ve yenilikseverlik Türk’ün öz malı ve özelliği haline geldiğini görmek, benim için büyük bir bahtiyarlık olacaktır Onun meydana gelişi çok yaklaşmıştır O günden sonra medeniyet ve inkılâp yolunun azimkâr yolcuları arasında, elbette görüş ve düşünüş farkları, tedbir ayrılıkları tabiî olarak ortaya çıkar Bu ayrılıklarında millet için, memleket için, devlet için daima hayır ve rahmet doğacak
(Kılıç Ali, Atatürk ve Cumhuriyet, Milliyet gazetesi, 2 11 1970)

Bu millet, bu memleket, yeni rejimi üzerinde dünyanın en makbul bir mevcudiyeti olacaktır Ben bunu kendi gözlerimle görmeden ölmeyeceğim
1929 (İkdam gazetesi, 1181929)

Bu kadar matemler ve felâketler geçirdikten sonra elbette Türk öğrenmiştir ki, vatanı yeniden yapmak ve orada mesut ve hür yaşayabilmek için mutlaka egemenliğine sahip kalmak ve Cumhuriyet bayrağı altında bütün evlâtlarını toplu ve dikkatli bulundurmak lâzımdır
1924 (Atatürk’ün SDII, s 180)

İzmir suikast teşebbüsünden sonra milletin binlerce telgrafla bu iğrenç girişimi lânetlemesi ve üzüntülerini bildirmesi münasebetiyle Anadolu Ajansı’na verdiği demeçten:

Temeli büyük Türk milletinin ve onun kahraman evlâtlarından oluşan büyük ordumuzun vicdanında, akıl ve şuurunda kurulmuş olan Cumhuriyetimizin ve milletin ruhundan mülhem prensiplerimizin, bir vücudun ortadan kaldırılması ile bozulabileceği fikrinde bulunanlar, çok zayıf dimağlı bedbahtlardır Bu gibi bedbahtların, Cumhuriyet’in adalet ve kudret pençesinde lâyık oldukları muameleye maruz kalmaktan başka nasipleri olamaz Benim naçiz vücudum, bir gün elbet toprak olacaktır; fakat, Türkiye Cumhuriyeti ilelebet yaşayacaktır Ve Türk milleti emniyet ve saadetinin kefili olan prensiplerle, medeniyet yolunda, tereddütsüz yürümeye devam edecektir
1926 (Atatürk’ün SD III, s 80)

Efendiler! Size şunu söyleyeyim ki, inkılâpçı Türkiye Cumhuriyeti’ni benim şahsımla var zannedenler çok aldanıyorlar Türkiye Cumhuriyeti, her mânası ile, büyük Türk milletinin öz ve aziz malıdır Kıymetli evlâtlarının elinde daima yükselecek, ebediyen yaşayacaktır
(Hasan Rıza Soyak, Fotoğraflarla Atatürk ve Atatürk’ün Hususiyetleri, 1965)

Türk milletinin istikbali, bugünkü evlâtlarının görüş isabeti, yorulmak itiyadında olmayan çalışma azmiyle büyük ve parlak olacaktır

1927 (Atatürk’ün TTB IV, s 532)

Millî kararlılık ve bilincin kıymetli eseri olan aziz Cumhuriyet’in, bugünkü ve yarınkı neslin demir ellerinde her an yükselip sağlamlaşacağına itimadım tamdır
1927 (Atatürk’ün SD II, s 188)

Atatürk’e ait el yazısı metin :

Benim için bir tek hedef vardır: Cumhuriyet hedefi! Bu hedefe vasıl olmak için, muayyen yolda yürüyen arkadaşların muvaffak olması için, başvurulan doğru yolda, namuskârane yolda çok çalışmak ve faal olmak lâzımdır Arkadaşlar, benden iltimas beklenmemelidir Hepiniz, benim nazarımda kıymetli, yüksek kardeşlersiniz Ama, hepinize gösterdiğim hedef kutsî bir hedeftir Oraya yöneliksiniz Hanginiz daha güzel yollarla, muvaffakiyetlerle oraya vasıl olursanız onu takdir edeceğim, alkışlayacağım Benden iltimas ve tarafgirlik beklemeyiniz arkadaşlar! Adam olanlar, insan olanlar, fikirleri olanlar, yüksek ideali olanlar kıymetlerini göstersinler! Benim, size kardeşçe söyleyeceğim şey budur
(Afetinan, Atatürk’ün BNM, s 38)

Cumhuriyetimiz, öyle zannolunduğu gibi zayıf değildir Cumhuriyet bedeva da kazanılmış değildir Bunu elde etmek için çok kan döktük Her tarafta kırmızı kanımızı akıttık İcabında müesseselerimizi müdafaa için lâzım olanı yapmaya hazırız
1923 (Atatürk’ün SD III, S 71)

İnkılâbımız, Türkiye’nin asırlar için saadetini üstüne almıştır Bize düşen, onu idrak ve takdir ederek çalışmaktır
1924 (Atatürk’ün SDII,s187)

Gelecek nesillerin, Türkiye’de Cumhuriyet’in ilânı günü, ona en merhametsizce hücum edenlerin başında, cumhuriyetçiyim iddiasında bulunanların yer aldığını görerek şaşıracaklarını asla farz etmeyiniz! Bilâkis, Türkiye’nin aydın ve cumhuriyetçi çocukları, böyle cumhuriyetçi geçinmiş olanların hakikî zihniyetlerini tahlil ve tespitte hiç de tereddüde düşmeyeceklerdir Onlar, kolaylıkla anlayacaklardır ki, çürümüş bir hanedanın, halife unvanıyla başının üstünden zerre kadar uzaklaşmasına imkân kalmayacak surette muhafazasını mecburî kılan bir devlet şeklinde, cumhuriyet idaresi ilân olunsa bile, onu yaşatmak mümkün değildir
1927 (Nutuk II, s 831)

[size="3">"][/size]
6 Mart 1922, TBMM

Mustafa Kemal ATATÜRK