Dokuz Umde

DOKUZ UMDE

Dokuz Umde,Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti"nin Halk Fırkasına ( sonradan Cumhuriyet Halk Partisi) dönüşmesi sürecinde,Mustafa Kemal tarafından 8 Nisan 1923"te ilan edilen ve parti programı niteliğindeki ilkeleri açıklayan bildiri

TBMM"nin seçimlerin yenilenmesi için 1 Nisan 1923"te dağılmasından sonra yayımlanan "Dokuz Umde" ( Dokuz İlke),aynı zamanda Birinci Grup"un bir seçim bildirisiydiBildiride bir halk devleti ve hükümeti oluşturan ITBMM "nin ulusal görevini tamamladıktan sonra yeni seçimler için dağıldığı,yeni dönemdeki görevinin ,ulusun refahı için ekonomik gelişmeyi sağlamak olacağı belirtiliyorduÖte yandan ulusal egemenliği kurmak için Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti"nin Halk Fırkası"na dönüşebileceği belirtilerek yeni partinin ilkeleri açıklanmakta ve bu ilkelerin İzmir İktisat Kongresi kararları göz önüne alınarak hazırlandığı ifade edilmekteydi


1- Birinci umdeye göre,egemenlik kayıtsız şartsız ulusundu ve halkın kendi kendini yönetmesi esastıUlusun tek temsilcisi TBMM idi ve ulusal egemenlik ilkesi her konuda temel alınacaktı

2- İkinci umdede,saltanatın kaldırılmasına bağlılık vurgulanmakta ,ulusal egemenliğin TBMM"nin kişiliğinde toplandığı açıklanmakta ve hilafetin yüce bir makam olduğu belirtilmekteydi

3- Ülkede güvenliğin sağlanması üçüncü temel amacıydı

4- Dördüncü umdede mahkemelerin adil olarak işlemesi için gereken önlemlerin alınacağı ve yasaların da gereksinimlere göre düzeltileceği bildirilmekteydi

5- Beşinci umde ekonomik alanla ilgiliydiBuna göre,aşar kaldırılacak tütün ,tarımında ve ticaretinde iyileştirici önlemler alınacakçiftçiye ,sanayiciye ,ve tüccara kredi verilecek,çiftçilerin modern tarım aletlerine kavuşması sağlanacakhammeddesi Türkiye"de olan sanayinin gelişmesi için önlem alınacaktıDemiryolu inşa edilmesi eğitimin gereksinimlere uygun bir duruma getirilmesi,sağlık hizmetlerinin geliştirilmesi ve çalışanlara sosyal güvence sağlanması da beşinci umdenin amaçları arasındaydıAyrıca ormancılık,madencilik,ve hayvancılıkta reform yapılacağı belirtiliyordu

6-7 Ordu ve askerlikle ilgili olan altıncı ve yedinci umdelerde askerlik süresinin kısaltılması ,subayların refahının artırılması ve yedek subayların geleceklerini güvence altına alınması öngörülüyorduAyrıca şehit ailelerine de yardım edileceği belirtilmekteydi

8- Sekizinci umdede memurların çalışma koşullarının iyileştirileceği ve yönetimde düzeltmelere gidileceği

9- Dokuzuncu umdede ise,ekonomik alanda devlet yatırımlarının yanında özel girişimin de özendirileceği açıklanmaktaydı

Bildiride ,ulusal,ekonomik ve idari bağımsızlık sağlamayan hiçbir barış antlaşmasının yapılmayacağı da ilan edilmekteydi


Kaynak:AnaBritannica cilt 10 frmsinsinet için derlenmiştir