Bilgisayarcıların Sıkça Kullandığı Kısaltmalar Ve Açıklamaları

Bilgisayarcıların Sıkça Kullandığı Kısaltmalar ve Açıklamaları
Bilgisayarcıların Sıkça Kullandığı Kısaltmalar ve Açıklamaları



ACPI - “Advanced Configuration and Power Interface“

- PC’ lerde yeni nesil DOS tabanlı güç idaresi için yazılmış yazılım ACPI, eski Intel APM (Advanced Power Management) yazılımının yerine geçmiştir ACPI, sadece bilgisayar aktif değilken zaman ayarlamalarını yapmaktan öte, güç kullanımını dinamik olarak gösterir ve gücü bağlantılı olarak kullanır ACPI kontrolü PC’ nizin BIOS’ undadır “eysipiay” diye okunur

Activematrix display - Bugünün çoğu laptop - dizüstü bilgisayarlarının ekranı böyledirActif matriks teknolojisinin “pasif matriks” den farkı ekranın kendisini daha sık bir şekilde tazelemesidir Böylece resim kalitesi ve bakış açıları artar Bazen TFT (”thin film transfer”" ) ince film transferi olarak da anılır

AdapterCard - PC ana kartı üzerine takılan elektronik kartların genel ismi Bu sayede bilgisayar çevre birimleri ile bilgi alış verişinde bulunur Network interface card (NIC) bunun bir çeşididir

ADSL - Asymmetric Digital Subscriber Line - Tek yönlü, yüksek hızlı sinyal transferi deyimidir Asimetrik oluşu, sinyal alırken hızlı, verirken yavaş oluşundandır Bu hız kullanıcının merkeze olan uzaklığı ile değişebileceği gibi, 6 Mbps kadar yüksek veya 128 Kbps kadar düşük olabilir ”eydiesel” diye okunur

AGP - “Accelerated Graphics Port“ - Intel tarafından imal edilmiş, nisbeten yeni grafik çıkışıdır 3 boyutlu grafikleri daha iyi gösterir AGP 528 MB/saniye hızı ile data transfer edebilir Mukayese edersek, PCI (Peripheral Component Interconnect) çıkışları, 132 MB/saniye hızını aşamazlar AGP’ nin büyük bant genişliği, oyunların ve 3 boyutlu grafik çalışmalarının daha gerçekçi olmasını sağlar Bunun yanında dataları kendi hafızasında değil, sistem hafızasında tuttuğu için performans düşer ”eycipi” diye okunur

AlphaChannel - Bilgisayar grafiklerinde, her pikselin şeffaflık için ayrılmış parçasına verilen addır 32-bit grafik sistemleri 4 kanallıdır Kırmızı, Yeşil ve Mavi (RGB) için üçü kullanılırken 1 tanesi 8-bit alfa kanalı için ayrılmıştır Alfa kanalı gerçekte bir maskedir İki ayrı rengin üst üste gelmesi halinde öndekinin alması gereken renge göre bir üçüncü renk belirler

AMR - “Audio Modem Riser“ - Anakartların analog giriş çıkışları için Intel tarafından bulunmuş bir uygulamasıdır AMR kartı, ana kartlardaki analog giriş çıkışları kaldırır Böylece anakart imalatçıları, FCC veya beynelmilel telekom sertifikalarına ihtiyaç duymazlar Bu da ucuzlamayı getirir “eyemar” diye okunur

AMPS - “Advanced Mobile Phone Service” - Analog hücresel telefon standartları, 1983 yılında AT&T tarafından tanıtılmıştır AMPS telefonları 800 ila 900 Megahertz (MHz) kanalında yayın yapar “cell” denilmesinin sebebi radyo yayıcılarının cell adı verilen bu uzay bölümüne yayın yapmasındandır “eyempies” diye okunur

API - “Application Program Interface“ - İşletim sistemi, sürücü arabirimleri ve yazılımlar arasındaki muhaberatı sağlayan yazılım serilerine verilen isim Yazılım bloklarından oluşan bina yapmaya benzetilmiştir Bazen “Application Programming Interface” olarak da anılır “eypiay” diye okunur

ASP - “Application Service Provider“ - Küçük işletmelerin programlarını ücret karşılığı kullanıma sunan ve hardiskinin bir bölümünü kiraya veren web sitesi Onlar olmasa lokal network olmazdı “eyespi” diye okunur

ASP - “Active Server Pages“ - WEB’ de servis sağlayıcının sağladığı, uygulama imkanıdır Dinamik olarak HTML sayfaları üretir ASP sayfası, TML sayfasıdır Fakat bağlanan için yazılım ve HTML oluşturur ’server-side scripting‘ sunucu tarafında çalışan yazılım adı da verilen Javascript veya VBScript kullanılarak yapılır “eyespi” diye okunur

ATA - “Advanced Technology Attachment“ -Harddiski kullanma hakkını harddiskin kendisine veren, genel disk sürücü arayüzüdür ATA versiyonlarının birkaçı, 33 MBps ATA-33 ,66 MBps ATA-66 sayılabilir

Athlon - AMD firmasının Intel’ in Pentium III’ ü ile rekabet etmek için çıkardığı merkezi işlemcilerine verilen ad K7 olarak da anılır PC World‘ ün Eylül 99 baskısında 600MHz Athlon, 600MHz PIII’ den % 9 daha hızlı denmiştir Grafik testlerinde, Athlon üç boyutlu modellemede % 21daha hızlı bulunmuştur Mukayese için AMD Athlonsayfasına bakabilirsiniz

AWG - “American Wire Gauge“, Kablodaki tel kullanımı için bir standarttır Sayı azaldıkça çap artar “eyvici” diye okunur

Backplane -Başka bir baskılı devrenin kendisine takılması için üzerinde soket bulunan baskılı devrelere bu ad verilir Çoğu bilgisayarın ana kartı böyledir Üzerinde PCI, ISA, AGP veya RAM soketleri bulunur Bu yüzden “motherboard” anakart diye anılır Üzerine ekran kartı, network kartı, RAM, modem gibi başka kartlar takılır

Bandwidth - Band genişliği, belli bir zaman biriminde internette gönderilen data miktarına denir Genellikle birimi “bits per second” (bps), “kilobits per second” (Kbps) or “megabits per second” (Mbps) olarak kullanılır

BIOS - “Basic Input/Output System“ - BIOS, PC’ lerdeki ilk yazılımdır PC, ilk bilgileri buradan alır Kontrol sürücüleri, klavye, ekran, mouse, seri portlar, vs BIOS, donanım ile işletim sistemi arasında köprü vazifesi görür BIOS, ROM çipinde saklı kalır (RAM’ de değil), böylece bilgisayar BOOT eder, yani açılır “bayos” diye okunur

Bluetooth - Kısa mesafeli kablosuz iletişim için açık standarttır mobil telefonlar, bilgisayar ve PDA üreticileri tarafından ortaklaşa üretilmiştir Bu sayede bu standardı destekleyen tüm aletler birbiri ile iletişim kurar Daha fazla bilgi için Bluetooth web sitesine bakınız

BNC - Anten kablosuna benzeyen koaksiyel kablolar ile bilgisayarları birbirine bağlarken kullanılan konektör Taktıktan sonra döndürerek kilitlenir “biensi” diye okunur

Bridge - İki veya daha fazla bilgisayarı router gibi birbirine bağlayarak data aktaran iletişim aracıdır Data paketlerini okur ve filtre ederIP adresi istemez ve yayın trafiğini atlar “Briç” diye okunur

Broadband - Bir tek ses kanalından, yani modüle edilmiş frekansı taşıyan taşıyıcı dalgadan daha geniş bir banda sahip taransmisyon kanalı veya medyasıdır Aynı anda ses, data, görüntü gibi farklı servisleri şebeke ortamında dağıtır Kablo yayın böyledir

Browser-safe colors - Mac ve PC’ lerin her ikisinde birden kullanılan 256 renklik renk paletinin 216 sından meydana gelen bir renk paletidir Her iki platformda da görülmesini istediğiniz web sayfalarında bu sistemi kullanmalısınız

Bus -Bilgisayar mimarisinde bir elemandan diğerine bilgi taşıyan bölümdür Genellikle birden fazla komponent takılır Hafızanın bir kısmında, buna takılan kartların adresleri tutulur “Bas” diye okunur

Cache - Bir çeşit kayıt hızlandırma şeklidir Bunun için ana hafıza kullanılırsa “memory caching” , sabit disk kullanılırsa “disk caching” adını alır Hafızada yapılanı, diğer programlar tarafından da tekrar tekrar kullanıldığı için çok hızlıdır Bazen bu amaçla ayrı bir hafıza birimi kullanılır Buna “Cache Memory” denir Bu daha hızlı olur “Level 2 (L2) cache“, işlemci ile DRAM arasına yerleştirilmiş ve bugünkü bilgisayarların demirbaşı olmuştur “Keş” diye okunur

CDPD - “Cellular Digital Packet Data” - Radio frequency (RF), radyo dalgaları ile çalışan kablosuz bir iletişim servisidir Data paketlerini cep telefonu hattından gönderir 192 kbps hızına kadar çıkabilir CDPD paketleri konuşmalardaki duraksamalarda gönderilir Bu hizmet Amerika’ da 65 şehirde verildiği halde, Türkiye’ nin her yerinde vardır “sidipidi” diye okunur

Circuit-Switched Cellular - Eski analog telefon şebekesinin kullanıldığı bir sistemdir Amerika’ da bile CDPD için geliştirilme yapılmamıştır, ancak ülkemizde son sistem santrallarla kullanılabilmektedir

CLEC - “Competitive Local Exchange Carrier“ - Bir telekom şirketi çeşididir CLEC’ ler kablo, ISP, GSM hizmetleri verirler “silek” diye okunur
Koaksiyel Kablo - Ortada ayrı bakır teller, dışında ise manyetik alanlara kalkan olabilecek şekilde çevrelenmiş ve sarılmış bakır teller olan bir kablo şeklidir Genellikle anten kablosu veya telsiz kablosu olarak satılır Dıştaki tel genellikle topraklanır Her iki tel grubu da aynı eksen üzerindedir Bu nedenle koaksiyel diye anılır 10-Base2 Ethernet kullanımında, kablo TV gibi bazı RF uygulamalarında bu kablo kullanılır Bu kabloların karakteristik bir empedansı vardır (genellikle 47 ohm) Kablo üzerinde bu omaj yanında RG yazar Bu “Radio Guide” ın kısaltılmışıdır Bunun yanında rakamla belirtilen kablo tipi ve “/U” yazar RG-6/U, 75-ohmluk bir anten kablosudur RG-59/U ise 75-ohmluk video kablosudur RG-58 de 50 ohmluk bilgisayar şebeke kablosudur

CompactFlash - Bir çeşit ön hafızadır I & II PC-Kartlarındaki soketlerde adaptörle kullanılır kendi üstünde kontrolörü olduğu için kamera ve PDA cihazlarında yükü azaltmak için kullanılır 2MB ile 64MB arasında çeşitleri vardır

CMS - Cable Management System, Kablo sistemlerini düzenlemek için kullanılan cihazların genel ismidir “siemes” diye okunur

CPE - Customer Premise Equipment - Kullanıcı tarafındaki iletişim cihazlarının genel ismidirDSL servisleri için CPE’ lere “modem” deriz “sipii” diye okunur

Cross-over Cable - Çapraz bağlantı ile data alış verişi yaparak Hub kullanılmadan bilgisayarları birbirine bağlayan kabloya denir

CSMA/CD - Carrier Sense Multiple Access / Collision Detect Bu data aktarım tekniği şu şekilde çalışır Cihaz data paketini göndermeden evvel, başka bir cihazın data göndermekte olup olmadığını kontrol eder Hat boş ise paketi gönderir Meşgul ise bekler İki cihaz aynı anda başlarsa, bu çakışmayı hisseder ve her iki cihaz da rastgele bir zaman için bekler Bekleme zamanı kısa olan önce gönderir, diğeri ise beklemeye devam eder Ethernet kartlarının çalışma sistemi böyledir

DEMARC - Bir döngünün veya devrenin sorumluluk alanını balirleyen bir sınır taşıdır “dimark” diye okunur

DedicatedLine - Kullanıcının kesinisiz olarak hizmetinde olan hatta verilen isimdir

DIP switches - “Dual Inline Package” switches - Anakart veya diğer kartlarda bulunabilen minik anahtarcıklardır On ve off, pozisyonları vardır Böylece kartlar ayarlanır “dipsviç” diye okunur

Downstream/Upstream - Downstream, kaynaktan aşağı data akışını; Upstream de kaynağa doğru data akışını gösterir Internet service provider (ISP) ‘ den kullanıcıya olan data akışına Downstream denir

DRDRAM - “Direct RAMbus Dynamic Random Access Memory“ - RAM teknolojisinin son halidir DRDRAM, SDRAM’ ın yaklaşık üçde biri kadar güç çeker Saat hızı 800MHz’ e kadar çıkabilir ve 4 paralel RAM takılmasına izin vererek çoklu kanal çalışabilir Data yolu SDRAM’ ın iki katı genişliktedir (bir byte yerine iki byte kullanır) ”diardrem” diye okunur

DSP - “Digital Signal Processor“ - Analog sinyalleri dijital sinyallere dönüştüren işlemcilere verilen genel addır Ses ve görüntü sıkıştırmasında, sesin işlenmesinde, modemlerde, işitme yardımında, sismik algılayıcılarda ve hızlı çevirici ve filtreleyicilerde kullanılır “diespi” diye okunur

DVD - “Digital Video (or Verastile) Disc“ - 47GB ile 17GB arasında multimedya data transferi sağlayabilen CD-ROM-benzeri teknolojinin geliştirilmişidir DVD, CD-ROM’ ları destekler ve çoğu DVD sürücüleri şarkı CD’ lerini ve CD-ROM’ ları çalıştırır DVD’ nin son şekli olan DVD-2 (veya DVDII), CD-R (Recordable) ve CD-RW (Re-Writable) diskleri de çalıştırır “dividi” diye okunur

EIDE - “Enhanced Integrated Device Electronics“ - Harddisk kontrol kartını kendi üzerinde bulunduran bir çeşit ATA disk sürücüsü standardıdır Eski IDE standardına ek olarak, 30-40 GB gibi yüksek kapazitelerde, hızlı erişim zamanı ve “burst” transfer (bir seferde büyük data paketi) sağlar “iaydii” diye okunur

Ethernet - Yerel iletişim şebekesi -local area network (LAN), 1976 yılında Xerox tarafından geliştirilmiştir En meşhur Ethernet bağlantıları 10Base-T (saniyede 10 megabit data transferi) ve 100Base-T (100Mbps) çoğunlukla sarımlı çift kablo ile bağlanırlar Koaksiyel ve fiber-optik kablo bağlantısı da yapılabilir

Firewall - Başkalarının özel datalarımıza ulaşamaması için kullanılan programlara denir Bir çeşit güvenlik politikasıdır Bir intranet bağlantısının internete açılmasında, internettekilerin intranete ulaşmasını engeller “fayrvol” diye okunur

FOIRL - Fiber Optic Inter-Repeater Link Fiber optik bağlantıların içsel tekrarlayıcısı

Full-Duplex - Aynı zamanda her iki istikamette de data transferi olabilen ortamlardır ve band genişliğinin % 100′ ünü kullanır

Half-Duplex - Sadece tek istikamette data transferi olabilen ortamlardır ve band genişliğinin % 50′ sini kullanır

Hub - Genellikle ethernetlerle birlikte kullanılır Tüm bilgisayarlardan ayrı ayrı gelen kabloların üzerine bağlandığı cihazdır Hub, gelen sinyalleri gereken yerlere tekrar transfer eder Bir hub 8′ lik, 16′ lık veya 32′ lik olduğu gibi, birden fazla hub birbirine bağlanarak şebekedeki bilgisayar sayısı arttırılabilirBu durumda hub‘ lar arasında çapraz bağlantı kablosu kullanılır Eğer ‘MDI’ portu varsa gerek kalmaz “hab” diye okunur

HorizontalCable - Duvardaki prizden telefona veya bilgisayara bağlantı yapılan kabloya verilen addır Hub veya PBX’ i patch panele bağlarken kullanılan kabloya da bu isim verilir

HVAC - Heating, Ventilating, and Air Conditioning systems Isıtma, havalandırma ve soğutma sistemleri

IDC - Insulation Displacement Connector RJ konektörlerinde olduğu gibi, monte ederken kabloyu sıyırarak, bağlantıyı sağlayan konektörlerin genel adıdır”aydisi” diye okunur

ISDN - Integrated Services Digital Network - Telefon şirketi tarafından sağlanan dijital şebeke sistemidir “ayesdien” diye okunur ISDN hatları iki adet ‘B’ kanalı ve bir adet ‘D’ kanalından oluşur:
B Kanalı = Bearer Channel, 64kbps Dataları bu kanal taşır
D Kanalı = Data Channel, 16kbs Sinyal bilgisini taşıyan kanaldır ISDN şebekesinin bağlanmasına veya bağlanmamasına karar verir

Kbps - Kilobits per second - Data transfer hızını veya bant genişliğini gösteren bir birimdir Her bit 8 byte ettiğinden cps - character per second ile karşılaştırıldığında 8 kat fazla gösterir, ki yanıltıcıdır Bir saniyede gönderilen her 1000 bit demektir

MAC Address - Media Access Control Address - Genellikle hexadecimal yani 16 tabanlı olarak gösterilen, şebekeye bağlı her bilgisayara ayrı olarak verilmiş 32 bitlik bir sayı ile ifade edilir Bu sayı o cihazın adresi sayılır6 byte uzunluğundadır İlk üçü imalatçıyı belirtir Dünyadaki bütün şebeke bilgisayarlarının böyle bir adresi olması şarttır

Monster-Cable - Normal olmayan kabloların fiyatlandırılma stratejisi

Mbps - Million bits per second - 1000 Kbps karşılığı data transfer hızını veya bant genişliği

Multi-Mode (MM) - Fiber optik kablolar için kullanılır Genellikle 625/125 olur Bu rakamlardan 62,5 mikron fiberin çapını gösterir 125 mikron brüt çapıdır, yani dış muhafazası ile birlikte kablo çapıdır Multi-Mode fiber, LAN uygulamalarında kullanılan tipik bir kablodur Mesafe olarak 2Km ile sınırlıdır İsminden anlaşılacağı üzere çoklu muhaberata izin verir Bunu da ışığın değişik frekansları ile sağlar

MUX - MUltipleXer Alçak bant genişliğindeki birçok kanalı toplayarak tek bir yüksek band genişliğinde birleştiren bir taşıyıcıdır Devrenin diğer ucunda bunun tersi şeklinde çalışan MUX/DEMUX çevirici bulunmalıdır

NAT - Network Address Translation - Özel bir IP adresinde, hayali, dinamik bir bağlantı temin eder

NIC - Network Interface Card - Bilgisayarla şebeke arasında kullanılan bir devre kartıdır Ethernet, Arcnet, token ring, vs

Node - Şebekede hub‘ dan başka ne varsa node olarak anılır PC, router, bridge, sniffer, printer vs

PatchCable - İki cihazı birbirine bağlayan kısa network kablosu

Patch Panel - Data kablolarının sonlandığı cihaz A device where data cables are terminated Kablolamanın ileride devam etmesi için kullanılır Çok da gerekli değildir

PC-100 main memory bus - 1998′ lerin ortalarında tanıtılmış bir bus teknolojisidir 66 MHz bus‘ lar yerine üretilmiştir % 20 daha hızlıdır Bu hızla uyumlu çalışabilmesi için RAM’ lerin 100MHz SDRAM (”Synchronous Dynamic Random Access Memory") olması gerekir

PCI - “Peripheral Component Interface or Interconnect“ - Pentium işlemcilerin isteğine uygun olarak hazırlanmış 64-bit yerel bus soketidir Maksimum transfer hızı132 MB/sec olmuştur “pisiay” diye okunur

PCMCIA card - “Personal Computer Memory Card International Association” card - (”PC Card” olarak da bilinir) - Kredi kartı büyüklüğünde bir karttır Dizüstü bilgisayarlarda, kişisel dijital cihazlarda veya kablosuz iletişim cihazlarında bulunabilen kendine özgü sokete takılılar Ek hafıza, modem ve network kartı olabilir “Type II” ve “Type III” gibi çeşitleri vardır “piemsiey” diye okunur
PCS - “Personal Communication Services“ - FCC ve kablosuz endüstrisinde dijital hücre teknolojisi terimidir PCS standardında GSM (”Global System for Mobile Communications"), CDMA