Türkiye Cumhuriyetinin Nitelikleri Ve Yönetim Yapısı

türkiye cumhuriyetinin nitelikleri ve yönetim yapısı



Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin Yönetim Yapısı: Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin yönetim yapısı; merkezi yönetim , il yönetimi ve yerel yönetim olmak üzere üçe ayrılır

1 MERKEZİ YÖNETİM : Devletin ana yönetim görevleri, merkezi yönetimi oluşturan kuruluşlar tarafından yürütülür

TC merkezi yönetim teşkilatının başında Cumhurbaşkanı,Bakanlar Kurulu bulunur Bakanlar Kurulu,başbakan ve bakanlardan oluşur

Cumhurbaşkanı

A Nitelikleri ve tarafsızlığı

MADDE 101 – (Değişik: 3152007-5678/4md )

Cumhurbaşkanı, kırk yaşını doldurmuş ve yüksek öğrenim yapmış Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeleri veya bu niteliklere ve milletvekili seçilme yeterliğine sahip Türk vatandaşları arasından, halk tarafından seçilir

Cumhurbaşkanının görev süresi beş yıldır Bir kimse en fazla iki defa Cumhurbaşkanı seçilebilir

Cumhurbaşkanlığına Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeleri içinden veya Meclis dışından aday gösterilebilmesi yirmi milletvekilinin yazılı teklifi ile mümkündür Ayrıca, en son yapılan milletvekili genel seçimlerinde geçerli oylar toplamı birlikte hesaplandığında yüzde onu geçen siyasi partiler ortak aday gösterebilir

Cumhurbaşkanı seçilenin, varsa partisi ile ilişiği kesilir ve Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeliği sona erer

B Seçimi

MADDE 102 – (Değişik: 3152007-5678/5md )

Cumhurbaşkanı seçimi, Cumhurbaşkanının görev süresinin dolmasından önceki altmış gün içinde; makamın herhangi bir sebeple boşalması halinde ise boşalmayı takip eden altmış gün içinde tamamlanır

Genel oyla yapılacak seçimde, geçerli oyların salt çoğunluğunu alan aday Cumhurbaşkanı seçilmiş olur İlk oylamada bu çoğunluk sağlanamazsa, bu oylamayı izleyen ikinci pazar günü ikinci oylama yapılır Bu oylamaya, ilk oylamada en çok oy almış bulunan iki aday katılır ve geçerli oyların çoğunluğunu alan aday Cumhurbaşkanı seçilmiş olur

İkinci oylamaya katılmaya hak kazanan adaylardan birinin ölümü veya seçilme yeterliğini kaybetmesi halinde; ikinci oylama, boşalan adaylığın birinci oylamadaki sıraya göre ikame edilmesi suretiyle yapılır İkinci oylamaya tek adayın kalması halinde, bu oylama referandum şeklinde yapılır Aday, geçerli oyların çoğunluğunu aldığı takdirde Cumhurbaşkanı seçilmiş olur

Cumhurbaşkanı göreve başlayıncaya kadar görev süresi dolan Cumhurbaşkanının görevi devam eder

Cumhurbaşkanlığı seçimine ilişkin usûl ve esaslar kanunla düzenlenir

Cumhurbaşkanının görevleri şunlardır:

· Devleti yurt içinde ve dışında temsil etmek,

· Yasaları yayımlatmak,

· Gerektiğinde yasaları tekrar görüşmek üzere TBMM’ye geri göndermek,

· Gerektiğinde TBMM seçimlerinin yenilenmesine karar vermek,

· Başbakanı atamak ve istifasını kabul etmek,

· Uluslar arası antlaşmaları onaylamak ve yayımlatmak

Not: Cumhurbaşkanının yurt dışına çıkması, görevinin başında bulunmaması gibi nedenlerle yerine TBMM başkanı vekalet eder

Cumhurbaşkanı Yemini için

Başbakan ve Bakanlar Kurulu: Başbakan,TBMM üyeleri arasından cumhurbaşkanı tarafından atanır Bakanlar ise başbakan tarafından seçilir

Bakanlar Kurulu,başbakan ve bakanlardan oluşur Bakanlar Kuruluna, hükümet ya da kabine de denir Bakanlar Kurulu oluşturulduktan sonra en geç bir hafta içinde hükümet programı TBMM’de okunur ve güvenoyuna sunulur Güvenoyu alırsa görevine başlar

Başbakanın görevleri şunlardır:

· Bakanlar Kuruluna başkanlık etmek,

· Bakanlar arasında işbirliği sağlamak,

· Hükümetin genel siyasetinin yürütülmesini gözetmek,

· Bakanların görevlerini anayasa ve yasalara uygun yerine getirmelerini sağlamak

Bakanlar Kurulu,başbakanın başkanlığında toplanır ve devlet işlerini görüşür ve karara bağlar

Bakanlar ve Bakanlıklar: Bakanlar, başında bulundukları bakanlıkların en yüksek yöneticileridirKamu hizmetleri bakanlıklar arasında iş bölümü yapılarak yerine getirilirBakanlıklar, devlet bakanlıkları ve icracı bakanlıklar diye ikiye ayrılırDevlet bakanları,kendilerine bir iş bölümü sonu cunda başbakan tarafından verilen görevleri yapar

Adalet, İçişleri, Dışişleri, Milli Eğitim, Milli Savunma, Maliye bakanlığı gibi bakanlıklar icracı bakanlıklardır

Bakanlıklar için

Merkezdeki Yardımcı Kuruluşlar: Hükümete ve bakanlıklara yardımcı olmak, belli konularda görüş bildirmek veya denetim yapmak için kurulmuş olan kuruluşlardır Milli Güvenlik Kurulu, Devlet Planlama Teşkilatı , Danıştay ve Sayıştay'dır

a) Milli Güvenlik Kurulu: Cumhurbaşkanının başkanlığında, Başbakan, Genel Kurmay Başkanı, Milli Savunma, İçişleri , Dışişleri Bakanları; Kara, Deniz, Hava Kuvvetleri Komutanları ve Jandarma Genel Komutanından kurulur Gündem konusunda görüş bildirirler Anayasanın 118 maddesine göre: “Milli Güvenlik kurul; devletin, milli güvenlik siyasetinin tayini, tespiti ve uygulanması ile ilgili karaların alınması ve gerekli koordinasyonun sağlanması konusundaki görüşlerini Bakanlar Kuruluna bildirir”

b) Devlet Planlama Teşkilatı: Başbakana bağlıdır Ekonomik, sosyal ve kültürel kalkınma konularının planlanmasında hükümete yardımcı olur, danışmanlık yapar, önerilerde bulunur Başbakana bağlı olarak çalışan DPT’nin toplantılarına gerektiğinde ilgili bakanlarda katılır

c) Danıştay: Devletin en yüksek danışma ve inceleme organıdır Bağımsız kuruluş olan Danıştay, idari mahkemeler tarafından verilen kararların son inceleme yeridir Başbakan ve Bakanlar Kurulu tarafından gönderilen yasa tasarıları hakkında görüş bildirir

d) Sayıştay: Mali bir denetim organıdır Genel ve katma bütçeli kuruluşların gelir ve giderleri ile mallarını TBMM adına denetler Sorumluların hesap ve işlemlerini kesin bir hükme bağlar Sayıştay'ın yargı yetkisi de vardır