Brunei-tarihi-ekonomisi-doğal Yapısı

Brunei-tarihi-ekonomisi-doğal yapısı


Brunei; Güney Çin Denizi'nde büyük bir ada olan Borneo'nun kuzeybatı kıyısında, Ekvator'un biraz kuzeyinde yer alan küçük bir ülkedir Güney Çin Denizi'ne bakan kıyıları dışında, karadan Malezya'nın eyaleti Saravak'la çevrelenmiştir, Saravak Brunei Koyu'nda ülkeyi iki ayrı kesime böler Dağlık iç bölgeden gelen birkaç ırmak, dar kıyı ovasını sular İklimi sıcak ve nemli, özellikle iç kesimleri çok yağışlıdır Kuzeydoğudan

esen muson rüzgârları kasımmart arasında bol yağış getirir Ülkenin yaklaşık dörtte üçü tropik yağmur ormanlarıyla kaplıdır Bu ormanlarda sert odunlu ağaçlar yetişir Doğal yaşamı çok zengin olan Brunei'de aslanlar, kaplanlar, maymunlar, kertenkeleler ve yılanların yanı sıra birçok kuş türü de vardır

Brunei'ye ilişkin bilgiler

Nüfusunun yarıdan çoğunu Malaylar, dörtte birini de Çinliler oluşturur Geriye kalanı, İbanlar da denen Deniz Dayakları ve Murutlar gibi Yerli kabilelerdir Nüfusun büyük bölümü ırmak ağızlarındaki yerleşim bölgelerinde yaşar Tarımsal üretim düşük olduğundan çiftçiler yoksuldur Kıyılarda balıkçılık yapılır Önemli işyerleri ve ticaret genellikle Çinliler'in elindedir Kıyıda, Seria yakınlarındaki petrol yataklarını Brunei devletiyle ortaklaşa yabancı petrol şirketleri işletir

Eskiden başlıca gelir kaynağı kauçuk üretimiyken, petrolün bulunmasıyla kauçuk eski önemini yitirdi 1980'lerin başında Brunei Doğu Asya'nın beşinci büyük petrol üretici siydi Öbür ürünleri doğal gaz, kauçuk ve biberdir Lumut'ta dünyanın en büyük doğal gaz sıvılaştırma tesisleri vardır Brunei'nin nüfusunun görece azlığı, petrol ve doğal gaz satışından sağlanan gelirin bir bölümünün toplumsal hizmetlere ayrılmasına olanak verir Ülkede sağlık ve eğitim hizmetleri yaygındır

Brunei'nin başkenti, ülkenin doğusundaki Bandar Seri Begawan'dır Ulusal din İslam' dır ve görkemli altın kubbesiyle Bandar Seri Begawan'daki cami Uzakdoğu'nun en büyük camilerinden biridir Modern kentin hemen yanı başında Kampong Ayer olarak bilinen eski kent yer alır Burada, ırmağın oluşturduğu koylarda, kazıklar üzerine kurulu evlerde yaşanır Bu evler tahta köprülerle birbirine bağlanır Evlerle kara arasında ulaşım küçük kayıklarla sağlanır

Brunei 1888'de İngiltere'nin koruması altına girdi 1971'de yeniden kendi kendini yönetmeye başladı 1 Ocak 1984'te tam bağımsızlığına kavuşuncaya kadar, İngiltere savunma ve dış ilişkilerdeki etkinliğini sürdürdü
Brunei'de devlet ve hükümet başkanı sultandır

RESMİ ADI: Barışın Yurdu Brunei Devleti

YÖNETİM BİÇİMİ: Sultanlık
YÜZÖLÇÜMÜ: 5765 km2
NÜFUS (1991): 264000
BAŞKENT: Bandar Seri Begavvan
BAŞLICA KENTLER VE NÜFUSLARI: Bandar Seri Begavvan (52300), Seria (23511)

COĞRAFİÖZELLİKLER: 90 kilometrelik mercan kumsalı boyunca uzanan dar bir kıyı ovası vardır İç kesimlerdeki tropik iklimli tepeler deniz düzeyinden 500 metreye kadar yükselir

BAŞLICA SANAYİLER: Petrol, doğal gaz, kereste

1 Ocak 1984'te bağımsızlığına kavuşan Brunei'de 1985'te sultanın öncülüğünde, ülkenin tek siyasal partisi Brunei Ulusal Demokrasi Partisi kuruldu Yurtdışında üslenen yasadışı Brunei Halk Partisi Nisan 1990'da Sultan Hassanal Bolkiah'a bir mektup göndererek, ülkede demokrasiye geçilmesini istedi İngilizler'in 27 yıl önce bastırdığı ayaklanmadan bu yana hapiste tutulan rejim karşıtları aşamalı olarak serbest bırakıldı

Temmuz 1990'da sultan, yasaların İslami kurallara göre yeniden düzenleneceğini, ama ülkede yaşayan bütün etnik topluluklara adil davramlacağını açıkladı Ardından, hükümetin içki satışlarını yasaklaması ve bazı mezheplerle öbür dinler üzerindeki baskıları sürdürmesi, sultanın henüz demokratikleşmeye hazır olmadığını ortaya koydu

Brunei Sultanlığı

DEVLETİN ADI: Brunei Sultanlığı

BAŞŞEHRİ: Bandar Seri Begawan

YÜZÖLÇÜMÜ: 5765 km2

NÜFUSU: 264000

RESMİ DİLİ: Malaysia Dili, İngilizce

DİNİ: İslâm

PARA BİRİMİ: Brunei Doları




Asya kıtasının güney-doğusundaki Borneo Adasının kuzeydoğusunda bulunan, Güney Çin Denizine kıyısı bulunan, komşusu Savarak Devletinin topraklarının Güney Çin Denizine doğru bir koridor gibi uzanması sebebiyle iki parçaya ayrılmış küçük bir devlet İngilizlerin koruması altındadırlar


Târihi







Brunei'nin 15 asra kadar olan târihi hakkında pek fazla mâlumât bulunmamaktadır İslâmiyetin buralarda yayılmasından sonraki târihi kesin olarak bilinmektedir İslâmiyetin kabûlünden sonra dînin îcâbı olarak birlik, berâberlik içerisinde hareket ederek, bölgenin en güçlü devleti olan Brunei- Borneo Adasının tamâmına yakın bir kısmını idâresi altında bulunduruyordu İslâmiyetin düşmanları, dolayısıyla da Brunei Devletinin düşmanları ülkeyi dâimâ zayıflatmaya çalışmışlardır On dokuzuncu asrın sonunda iyice zayıflatılan ülkede 1888 senesinde İngiltere hâkimiyetini tesis etmiştir 1959 senesinde kabul edilen bir anayasa gereğince, Brunei Sultanlığı yarı demokratik bir sistemle iç işlerinde bağımsız, dış işlerinde İngiltere'nin himâyesinde olan bir devlet olarak son şeklini almıştır


Fizîki Yapı







Güney Çin Denizine kıyısı olan iki parçalı toprak üzerinde kurulmuş olan ülkenin yüzey şekilleri fazla farklılık göstermez Batı kesimleri alçak ovalar ve bataklıklarla kaplı olan ülkenin, doğu kesimleri ise pek fazla yüksek olmayan dağlarla kaplıdır En yüksek noktası Labi Hılls Tepesi olup, 396 m yüksekliğindedir Önem arz eden akarsuları, Belait ve Tutong'dır Gölleri mevcut değildir


İklim





Ekvator bölgesine yakın olduğu için Brunei'de bütün sene boyunca bol yağışlı, nemli ve sıcak bir iklim hüküm sürer Senelik ortalama yağış miktarı sâhil kesimlerinde 2500 mm civârında, iç kesimlerde de 3800 mm olan ülkenin, senelik sıcaklık ortalaması ise, 27°C civârındadır


Tabiî Kaynakları





Gür ormanlarla kaplı olan ülke, petrol, tabiî gaz gibi yeraltı mâdenleri bakımından da çok zengindir Ormanlardan elde edilen kauçuk gibi pekçok ürün Brunei'nin tabii zenginliklerini teşkil etmektedir


Nüfus ve Sosyal Hayat


264000 civârında olan nüfûsunun, yarısından fazlasını Malezyalılar, dörtte birini Çinliler, az bir kısmını ise yerli Dayak kabîlesi teşkil eder Halkın büyük bir çoğunluğu Müslüman olup, çok az miktarda ise Budist ve Putperest bulunmaktadır Genellikle köylerde dörtgen biçiminde yapılmış ahşap evlerde yaşayan halkın başlıca gıdâ maddeleri arasında pirinç ve balık gelmektedir Resmî dili Malaysia dili olmasına rağmen, İngilizce ve Çince de yayın olarak kullanılan lisanlardandır Başlıca şehirleri başkenti olan Bandar Seri Begawan, Burnei kasabası, petrol merkezi olan Kuala Belait ve Seria şehirleridir







Siyâsî Hayat





Sultanlıkla idâre edilen ülke, iç işlerinde bağımsız, dış işlerinde ise İngiltere'nin himâyesi altındadır 1959 senesinde kabul edilen bir anayasa ile idâre edilir Bir yürütme ve bir yasama meclisinin bulunduğu Brunei'de yürütme kurulu Sultanın başkanlığında bir bakanlar kurulu hâlindedir Ülkedeki yasama meclisi 21 kişiden meydana gelmektedir Bunun 10 kişisi seçimle iş başına gelirken, 11 kişisi ise Sultânın tâyini ile işbaşına gelmektedir







Ekonomi





Petrol zengini bir ülke olan Brunei, ürettiği petrolün büyük bir kısmını kendisi işleyip satar Bir kısmını ise ham petrol olarak ihraç etmektedir Alçak ovalarla, sulanabilir arâzilerde tarım yapılmaktadır Ülkede yapılan tarım kendi ihtiyacını karşılayacak kapasitededir Bir kısım tarım ürünlerini ve ormanlardan elde ettiği bâzı orman ürünlerini de ihraç etmektedir İhraç ettiği mallar arasında petrol, tabiî gaz, baharat, Hindistan cevizi, kauçuk ve sagu denilen ekmek ağacından elde edilen bir madde en başta gelenleridir İthal ettiği malların başında ise makina, araç, metal ürünleri, çimento ve tekstil ürünleri gelir Dış ticâret yaptığı ülkelerin başında Japonya, ABD, Singapur, Tayvan ve Malezya gelir


Ulaşım


Karayollarının gelişmemiş olduğu Brunei'de başlıca ulaşım yolu akarsulardır En önemli karayolu Muara'yı başşehir üzerinden petrol şehirleri olan Seria ve Kuola Belait'e bağlayan yoldur Hava ulaşımı Kraliyet Havayolları ile sağlanır