Kamu Malı

Kamu malı

Kamu malı ne demektir

I- KAMU MALLARI İLE İLGİLİ GENEL AÇIKLAMALAR



Kamu malları konusunda doktrindeki temel farklılık, terminoloji bakımından söz konusudur“İdarenin Malları”, “Kamusal Mallar(Kamu Tüzel Kişilerinin Kamusal Malları)”, “Devlete Ait Mallar”, şeklinde farklı kavramlar kullanılmaktadırBunların ortak noktaları ise bu

malların, idare hukuku hükümlerine tabi oldukları, bu mallarla ilgili uyuşmazlıkların idari yargı yerlerinde çözümleneceğidir

İdarenin sahip olduğu malların tamamı, idarenin malvarlığını ve geniş anlamda da idarenin mallarını oluştururDoğrudan ya da dolaylı olarak kamunun kullanması ve yararlanması için idarenin mülkiyetinde bulunan mallar, idarenin malvarlığını meydana getirir İdarenin malvarlığı içinde idarenin özel hukuka tabi malları da bulunmaktadırBunlar idarenin malları olarak değerlendirilemez Bunlardan kamunun ortak bir faydalanması söz konusu değildirİdare, bu mallar üzerindeki tasarrufunu özel hukuk hükümlerine göre kullanır

Gözler, bu konuda “Kamusal mallar” ya da daha uzun bir ifadeyle “Kamu tüzel kişilerinin kamusal malları” kavramlarını kullanmaktadır“Kamu malı” kavramının, kamuya ait malların tümünü kapsayacak şekilde kullanılabileceğini, “kamusal mallar” tabirinin sadece kamu hukukuna tabi mallar için kullanılabileceğini ifade etmiştirKamu tüzel kişilerinin özel mallarının da kapsama dahil edilmesi isteniyorsa, “Kamuya ait mallar” tabirinin kullanılması gerektiğini belirtmiştir Bu mallar, kamu tüzel kişilerinin mülkiyetinde bulunan ve kamu yararına tahsis edilmiş mallardır

İdarenin kamu malları üzerinde sahip olduğu haklar açısından Türk hukukunda farklı görüşler ileri sürülmüştürKimi yazarlara göre (HVeldet Velidedeoğlu, Galip Esmer, Sulhi Tekinay, Halil Cin), idarenin kamu malları üzerinde bir mülkiyet hakkı yokturİdare, malların tahsis amacına ve kamunun yararlanmasına aykırı bir tasarrufta bulunamazİdarenin kamu malları üzerindeki yetkisi ancak geniş bir koruma ve denetim yetkisidir

Günümüzde bu görüş değişmiştirİdare ile kamu malları arasında hukuki bir ilişki olduğu, bu ilişkinin kamu mülkiyeti olduğu kabul edilmektedirYargı kararlarının da kamu mülkiyeti kavramına ağırlık verdiği görülmektedir

Bir malın kamu malı sayılması için mal, bir kamu tüzel kişisinin mülkiyetinde bulunmalıdır ve kamu yararına tahsis edilmiş olmalıdır

Bir malın kamu malı olabilmesi için öncelikle devletin, mahalli idarelerin ya da kamu kurumlarının mülkiyetinde olması gerekirÖzel kişilerin mülkiyetinde bulunan bir malın, kamunun ortak kullanımına sunulması onu kamu malı haline getirmez

İkinci şart tahsis şartıdırBuna göre, bir kamu tüzel kişisinin mülkiyetinde bulunan bir malın kamu malı sayılması için, bu malın kamu yararına tahsis edilmiş olması gereklidir Söz konusu bu malın ya kamunun doğrudan kullanımına ya da kamu hizmetine tahsis edilmiş olması gereklidirDoğrudan kullanıma örnek olarak, yollar, deniz kıyıları, camiler gibi yerler gösterilebilirDemiryolları açısından doğrudan kullanma yokturÇünkü yolcular, trenler vasıtasıyla demiryollarını kullanırlarKamu hizmetine tahsis edilmiş mallar olarak da askeri üsler, okul binaları, havaalanı gösterilebilir

Kamu hizmetine tahsis şartına bir sınırlama getirilmesi gerektiği düşüncesiyle, kamu hizmetine ya da kamunun kullanımına tahsis edilmiş bir malın amacına yönelik de özel bir düzenlemeye tabi tutulmuş olması gerektiği dile getirilmiştirKamu malları, yöneldikleri amaca uygun bir şekilde fiziki düzenlemeye tabi olmalıdırlarÖrnek olarak bir cami, ibadete elverişli bir mimari düzen içinde inşa edilmiştir ancak konut veya ofis olarak kullanılmaya uygun değildirDiğer örnekler olarak, yollar, stadyumlar, limanlar gösterilebilirAncak bir malın özel bir düzenlemeye tabi tutulup tutulmadığı, her zaman yukarıdaki örnekler kadar belirgin olmayabilirÖrneğin, hükümet konakları, belediye binaları, okul, adliye binaları gibi yapılar kamu hizmetinin yanında özel kullanıma da müsait yapılardırBunların da bir kısmının tahsis amacına uygun düzenlendiği söylenebilirDuruşma salonları, amfiler gibi mimari düzenlemeler, malların yöneldikleri amacı açık bir şekilde gösterebilirBu gibi örnekler dışında idarenin özel bir düzenlemeye tabi tutmadan kamu hizmetine tahsis ettiği binaların kamu malı değil, idarenin özel malı sayılması gerektiği ifade edilmiştir