Erdal İnönü (Erdal İnönü Kimdir? - )

Erdal İnönü (Erdal İnönü Kimdir? - Erdal İnönü Hakkında)
Erdal İnönü

1926 yılında Ankara�da doğdu1947 yılında Ankara Üniversitesi Fen Fakültesi Fizik Bölümü�nü bitirdikten sonra Amerika�da doktora yaptı1956�da doçent, 1961�de profesör olduAnkara Üniversitesi Fen Fakültesi ve Boğaziçi Üniversitesi�nde öğretim üyeliği, 12 mart 1971 öncesi teröreylemlerinin önemli bir odağı olan ODTÜ�de rektörlük yaptı Sohtorik ailesinden Sevinç Hanım�la evli olan Erdal İnönü ingilizce ve fransızca biliyor

1983 yılında SODEP Genel Başkanı olarak siyasete giren İnönü, 1985 yılında SHP Genel Başkanı seçildi1991�de Süleyman Demirel başbakanlığında kurulan DYP-SHP hükümetinde Başbakan Yardımcılığı yapan Erdal İnönü, bilahare aktif siyasetten ayrılarak SHP ve sonra CHP�nin Onursal Başkanlık sıfatını taşıyordu

Deniz Baykal�ın CHP�nin eski çizgisini tasfiye kararı üzerine bir kısım arkadaşıyla birlikte CHP�den istifa etti

ESERLERİ

Anılar ve Düşünceler IIICilt
Erdal İnönü
Doğar Kitapçılık

"Bugün Türkiye'deki üniversitlerde bilimsel özerklik yoktur Anayasa'nın kabul etmedeği idarî özerklikten söz etmiyoruz Anayasa'nın istediği bilimsel özerklik yoktur YÖK yetkilileri bu konuda sürekli yanlış bilgi vermektedirler İnsanlığın yüzyıllar boyunca süren arayışı ile bilimsel çalışmanın ne olduğunu bilenler Türkiye'de vardır YÖK yetkililerinin bütün oyun ve engellemelerine rağmen Türk üniversitelerinde özerkliğin gerçekleştirilmesi için çalışmaya devam edeceğiz"
28 Aralık 1984'teki demecinden
"SODEP, siyasal tarihimize, Türkiye'de 1980-1983 ara döneminden sonra demokrasinin yeniden kuruluşunda önderlik etmiş ve sosyal demokrasinin yolunu açmış bir parti olarak geçecektir Hepimiz SODEP'te görev yapmış olmanın onurunu daima taşıyacağız"
3 Kasım 1985'teki kurultay konuşmasından

Yayın Yılı: 2001; 501 sayfa; İTHAL; 14x23 cm; KARTON KAPAK; ISBN:9756612029; Dili:TÜRKÇE

HAKKINDA YAZILANLAR

2 İnönü Hikayeleri
Ümit Aslanbay
Bilgi Yayınevi / Yeni Mizah Dizisi

GÜNDEM GÜNDEM GÜNDEM

İnönü Başarı Şansını Ölçtü
Şamil TAYYAR
Sabah 15 Mayıs 2001

Solda yeni parti için hazırlık yaptığı konuşulan Erdal İnönü, bazı kamuoyu araştırma şirketi yöneticileriyle görüşerek siyasetteki olası başarı şansını ölçtü
Yeni parti liderliği için yoğun baskı altında kaldığını belirten İnönü, son kamuoyu yoklamalarını gözden geçirdi İnönü, kamuoyu araştırma şirketleriyle görüşerek iki soruya yanıt aradı: 1 Yeni parti kurarsam başarı şansı nedir? 2 Bensiz yeni partinin başarı şansı nedir?
Bu sorulara araştırma şirketlerinin, yanıtları işe şu temel noktalarda toplanıyor:
* Solda Kemal Derviş ve Erdal İnönü ismi öne çıkıyor Şimdilik Derviş'in popülaritesi daha yüksek ancak zaman içinde yıpranabilir
* İnönü olmadan etrafındaki arkadaşlarının kuracağı yeni partinin pek şansı olmaz
* İnönü'nün Derviş'i yakalayabilmesi için merkez solda daha kavrayıcı bir yapı oluşturması gerekiyor
* ABD, önümüzdeki dönemde de sol bir ismi Başbakan olarak görmek istiyor Çünkü gelir grupları arasındaki uçurumun toplumda yarattığı tahribatı sol partiler giderebilir

ERDAL İNÖNÜ KİMDİR?

Erdal İnönü (d 6 Haziran 1926, Ankara – ö 31 Ekim 2007, Houston),Türk Bilimadamı ve siyasetçi
İsmet ve Mevhibe İnönü'nün oğlu olan Erdal İnönü, 1926 yılında Ankara'da doğdu İlk, orta ve lise öğrenimini Ankara'da yaptı Ankara Üniversitesi Fen Fakültesi'nden mezun olduktan sonra Amerika'ya giden İnönü, Kaliforniya Teknoloji Enstitüsü'nde (Caltech) yüksek lisans ve doktora yaptı Yurda dönüşünde Ankara Üniversitesi'nde yardımcı doçent olarak işe başlayan İnönü, 1964-1974 yılları arasında ODTÜ'de profesör unvanıyla görev yaptı Bu üniversitede rektörlük de yaptıktan sonra 1974'te Boğaziçi Üniversitesi'ne geçti 1983'te SODEP'in kurucu genel başkanı olarak siyasete atılıncaya dek bu üniversitede görev yaptı Ortadoğu Teknik Üniversitesi ve Boğaziçi Üniversitesi'nde Bölüm Başkanlığı, Fen Edebiyat Fakültesi Dekanlığı, Üniversite rektörlüğü gibi görevlerde bulundu

Erdal İnönü, Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırma Kurumu'nun (TÜBİTAK) kuruluşuna katkıda bulundu ve TÜBİTAK Temel Araştırmalar Enstitüsü'nde kurucu müdürlük görevini yürüttü 2004 yılında Wigner Madalyası'nı aldı İnönü ayrıca Türkiye Cumhuriyeti ve Osmanlı İmparatorluğu üzerindeki bilimsel çalışmaları ile bilinir Sosyalist enternasyonal üyesiydi ve tartışmalara organizasyon başkan yardımcısı olarak katılıyordu
Siyasi Hayatı
1983 yılında siyasete atılan Erdal İnönü, Sosyal Demokrasi Partisi (SODEP'in) kurucu Genel Başkanı oldu 1986'daki ara seçimlerde İzmir Milletvekili seçilerek Parlamento'ya giren İnönü, 1987 ve 1991 genel seçimlerinde yeniden aynı ilden milletvekili seçilerek parlamentoda görevine devam etti
SODEP ile Halkçı Partinin Birleşmesi sonucu kurulan SHP'nin Genel Başkanı seçildi, Bu görevini 1993 yılına kadar sürdürdü
DYP-SHP Koalisyon Hükümeti'nde Türkiye Cumhuriyeti Başbakan Yardımcısı ve Dışişleri Bakanlığı (Türkiye Dışişleri Bakanları listesi) görevlerinde bulunduBaşbakan yardımcılığı görevini 1991-1993 arasında, Dışişleri Bakanlığı görevini ise 1995 yılı içinde 6 aylık bir süre ile yaptı 17 (Ara Seçim), 18 ve 19 Dönem İzmir Milletvekilliği yaptı
SHP'nin Cumhuriyet Halk Partisi ile birleşmesinin ardından, 27 Mart 1995 tarihinde Koalisyon'un Sosyal Demokrat kanadında değişikliğe gidildi, Erdal İnönü bu değişiklikle Dışişleri Bakanı olarak atandı ve 1995 yılının Mart ve Ekim ayları arasında Dışişleri Bakanı olarak görev yaptı 2004'ten bu yana Sabancı Üniversitesi ve TÜBİTAK Feza Gürsey Enstitüsü'nde görev yapmaktaydı
Esprili, alçakgönüllü kişiliği ile bilinir, günlük yaşantısında halkın arasına karışmaktan çekinmezdi Omuzlara alınmaktan gösterişten hoşlanmaz, birileri onu omuzlara almak istediğinde boylu boyunca sırt üstü yere uzanarak buna engel olurdu Sigaradan hiç hoşlanmazdı Zaman zaman TBMM'ye yürüyerek ve korumasız gelirdi
Son Günleri
Erdal İnönü, Amerika Birleşik Devletleri'nde bir süre kanser tedavisi gördü 20 Ağustos 2007'de zatürre tedavisi için Houston'da bir kliniğe yattı 31 Ekim 2007 günü kan kanseri tedavisi gördüğü hastanede, 81 yaşında yaşamını yitirdi Cenazesi 2 Kasım Cuma günü akşam saatlerinde Türk Hava Yolları’nın tarifeli uçağıyla Ankara’ya getirildi Definine ilişkin ilk tören 3 Kasım Cumartesi günü saat 1100’de TBMM’de yapıldı; cumartesi gününe dek cenazesi GATA'da korundu İnönü’nün naaşı devlet töreninin ardından, doğduğu Pembe Köşk’ün bahçesine getirildi İnönü için burada da bir tören gerçekleştirildi Daha sonra eşi Sevinç İnönü’nün isteği doğrultusunda İstanbul’a götürülen İnönü’nün cenazesi, 4 Kasım Pazar günü Teşvikiye Camii’nde kılınan öğle namazının ardından Zincirlikuyu Mezarlığı'ndaki aile kabristanında toprağa verildi

Erdal İNÖNÜ'nün hayatından unutulmaz anlar;

*SİNEMA SALONLARI KARANLIK
Kendisini sinema çıkışında yakalayan bir gazeteci sorar:
- Sayın İnönü, sizi bu sıralar sinema salonlarında göremiyoruz pek?
- Tabii göremezsiniz sinema salonları karanlık oluyor

*YERE YATARDI
Parti başkanı iken zaman zaman sevenleri onu omuzlara almak isterdi Bu tür gösterilerden hoşlanmayan İnönü, kıyafetine bulundu yere bakmadan hemen yere yatardı Kimse kendisini kaldıramasın diye böyle dururdu bir süre

*FİZİKLE REHABİLİTASYON
Meclis Genel Kurulu'nda hararetli kavgalar yapılırken bu atışmalara taraf olmaz Bakanlar Kurulu sıralarındaki yerinde oturur fizik problemleri çözerdi

*BEN KEDİ MİYİM?
"Erdal yetiş fare var" diye çığlığı basan karısına gayet sakin "Bana ne Sevinç, ben kedi miyim?" diye yanıt vermiştir

*DEVLETE ÇALIŞAN YOK MU?
DEP’li Sırrı Sakık SHP’den milletvekili adaylığı için başvurur Ve Erdal İnönü ile yan yana gelirler Sırrı Sakık, “Paşam, benim hakkımda bir sürü dedikodu çıkarttılar Önceden bilesiniz Ağabeyim (Şemsi Sakık) dağda devlete karşı savaşır Kardeşlerimden biri hapiste Anam şöyle, Babam böyle” diye devam ederken Erdal İnönü söze girer:
“Be kardeşim sizde hiç devlete çalışan bir kişi yok muydu Onu getirseydiniz bari”

*KİBARLIK EDİYORLAR
Gazeteci sorar:
-“Sizin için Norveç’e başbakan olur diyorlar”
Erdal İnönü cevap verir:
- “Çok teşekkür ederim Bu herhalde sen bu işleri Türkiye’de beceremiyorsunun kibarca söylenmesi oluyor”

*GERİSİNİ ARKADAŞ ANLATACAK
Bir miting öncesi SHP’li milletvekili, İnönü’ye çok sık yapılan bir eleştiriyi gündeme getirdi
-“Sayın Genel Başkan’ım, siz iyi konuşamıyorsunuz Bakın Özal’a esip gürlüyor”
-“Peki ne yapmam gerekiyor” diye sorar İnönü
-“Sayın İnönü, konuşmaya başladığınızda şöyle yumruğunuzu masaya vuracaksınız İşte biz böyle partiyiz Adamı şöyle yaparız, böyle yaparız” diye kükreyeceksiniz”
Erdal İnönü, miting alanındaki otobüsün üzerine çıkar ve kürsüye yumruğunu vurup konuşmaya başlar:
_”Biz öyle bir partiyiz ki, adamı” der ve durup yanında duran kendine akıl veren milletvekiline dönerek şöyle der:
-“Devamını arkadaş söyleyecek”

*MERAK ETMEYİN
İzmir’i bir ziyaretinde balıkçılar etrafını çevirdi ve dert yanmaya başladı
- Paşam burada bir komutan var Bizi mahvetti Balık avlatmıyor Denize açılamıyoruz
Balıkçıların şikayetlerini 15 dakika dinleyen İnönü sakin bir şekilde döner ve şöyle der:
- Merak etmeyin görürsem söylerim

*ÖLÜRÜM YOLUNA
Seçmenlerden biri seçim otobüsünün önüne atılır ve Erdal Bey'e hitaben "Ölürüm yoluna" diye haykırır
Erdal Bey cevap verir: Dur, ölme Bir oy bir oydur

*O BENİM İŞTE!
Erdal Bey bir gün İstanbul'da taksiye binmiş Şoför:
"Sen ne kadar Erdal İnönü'ye benziyorsun" demiş
"O, benim" diye cevap vermiş Erdal Bey
Şaşırmış taksi şoförü
"Yahu" demiş, "birisi daha var Harbiye'nin oralarda dolaşıyor O da aynı Erdal İnönü"
Bunun üzerine Erdal Bey, espriyi patlatmış:
"O da benim!"

*BİRBİRİMİZİ YİYECEĞİZ
SHP genel başkanlığı dönemimde diğer sol parti liderleri ve bürokratlarla bir restorana gider Garsonun "Birşey almak ister misiniz, efendim" sorusu üzerine "Teşekkürler biz birbirimizi yiyeceğiz" yanıtını verir

*FİLM İYİ Kİ BİTTİ
SHP Genel Başkanıyken Sosyalist Enternasyonal toplantısı için Paris'e gitmişti Beraberinde SHP Genel Sekreter Yardımcısı İstemihan Talay da vardı Toplantıdan sonra Champs Elysees bulvarındaki bir sinemaya gittiler Filmin öyküsü, iki mafya ailesi arasındaki çatışmaydı İki saat boyunca beyaz perdede silahlar konuştu İnönü film bittikten sonra koltuğundan kalktı İstemihan Talay, "Filmi nasıl buldunuz?' diye sordu
İnönü cevapladı:
- Çok beğendim ama iyi ki bitti Yoksa çok daha fazla adam ölecekti…

*KARAYALÇIN YAPAR!
Kars ve Van mitinglerinden Ankara'ya dönüyordu Sivas üzerinde uçağın pilotu "Efendim Ankara semaları kapalı Kirli bulutlar var İnişimiz çok güç olabilir " dedi
Ön koltukta gazete okuyan İnönü'nün cevabı ise şöyle oldu:
- Hiç bir şey olmaz merak etmeyin Ankara Belediye Başkanı Karayalçın çok çalışkandır O kirli bulutları hemen temizler!

*PLATONİK AŞK
İnönü SHP Genel Başkanıyken dönemin Başbakanı Mesut Yılmaz ile görüşecekti
O günlerde İnönü, Yılmaz'ı sert biçimde eleştiriyordu
Yılmaz, Necatibey caddesinde bulunan SHP Genel Merkezine geldi SHP ile ANAP Genel Başkanları baş başa uzun bir görüşme yaptı Herkes sert tartışmalar yaşanmasından endişeliydi Görüşme sonrası dönemin SHP Genel Sekreteri Fikri Sağlar, İnönü'ye biraz da endişe ile görüşmeyi sordu
İnönü şöyle dedi:
- Çok iyi geçti, Mesut bey partimize aşık oldu Ama platonik

Tanıyanlar Erdal İNÖNÜ için ne dediler?

SÜLEYMAN DEMİREL
Teessürle öğrendim, Türkiye’nin zor zamanlarında beraber çalıştık Sağduyusuna, serinkanlılığına, vatanperverliğine şahit oldum ve takdirle karşıladım Doldurulması zor bir boşluk bırakmıştır Siyasetin özünden ödün vermeden uzlaşmayı başarabilen ve karşı tarafı ikna edebilmeyi başaran bir insandı Önce bilim adamı, sonra devlet adamı ve sonra siyaset adamıydı Ailesine, kendisini sevenlere, milletimize başsağlığı ve merhum İnönü'ye de Allah'tan rahmet diliyorum

HİKMET ÇETİN
Son ziyaretimizde içeri giridiğimizde kitap okuyordu Bizi görünce 'Siz nereden çıktınız' diye sordu ve çok sevindi Bir araya geldiğimizde bize Türkiye'deki iç sorunları sordu Özellikle Kuzey Irak sorunu ve sınır ötesi operasyon hazırlıklarını anlatmamızı istedi ve fikrimizi aldı Türkiye'nin planının ne olduğunu sordu
Bunlardan çok başta gelen endişesi sokaklardaki terör protestolarıydıBu protestoların PKK'nın daha önce başarılı olamadığı bir alanda Türkiye'ye zarar vermesinden korkuyordu Hastanede ziyaret ettiğimizde çok zayıflamıştı ama direniyordu Büyük bir kayıp Böylesine birikimli, kültürlü bir devlet adamını kaybetmiş olmanın üzüntüsünü yaşıyorum

ERCAN KARAKAŞ
Türkiye siyasetine çok önemli katkılarda bulundu Partilerin yasaklandığı dönemde Sosyal Demokrat hareketin güçlenmesi için ona başvuruldu O da bir araya getirmek çok uğraştı Bu açıdan bizim tarafta öncü bir rol oynadı Tıpkı babası gibi Çok değerli bir bilim ve siyaset adamıydı Siyasete vedası da örnek oldu Gönüllü olarak liderliği ve siyaseti bıraktı

TANSU ÇİLLER
Çocukluğundan beri aldığı belli bir siyasi terbiye vardı Çok uyumlu bir çalışmamız oldu siyasette Daha sonra siyasetten ayrıldı Siyaset sonrasında da aynı çizgisini devam ettirdi Vizyon sahibi ve nazik bir üslubu vardı Ülkemizde ayrı bir yeri olmuştur Sol zaman zaman kendisine başvurmuş, geri dönmesini istemiştir Ailesine ve tüm sevenlerine başsağlığı diliyorum

ZÜLFÜ LİVANELİ
Üç özelliğiyle öne çıkıyordu Birincisi İsmet Paşa'nın oğlu olması İkincisi Türk siyasetine katkıları Ve üçüncüsü yakın arkadaşlarına sergilediği dostluğu Türkiye siyasette hırçınlığa alışmış bir ülke, o ise tam tersini sergiledi Hiçbir zaman devam etmek istemedi Her an bırakmak isteyen sadece katkıda bulunmak isteyen bir bilim adamı olarak, Batılı standartları ülkemize taşımıştı

ERTUĞRUL GÜNAY
Şu an öğrendim, sonsuz rahmet ve başsağlığı diliyorum Çok değerli bir insandı Kısa bir süre birlikte çalıştık Demokrasiyi benimsemiş bir insandı Çok açık sözlüydü ve fikirlerini hep açıklıkla sundu Hiçbir zaman çok hırslı bir politakacı olmadı, bunu kimse söyleyemez Ender isimlerden biriydi Türkiye siyasetinde özgür bir isim olarak yer tuttu Bütün sevenlerine sabırlar diliyorum

FİKRET ÜNLÜ
Yeri doldurulamayacak bir insandı Gece gündüz aynı yerlerde kaldık tüm Türkiye'yi dolaştık Böyle bir insan tanımadım Her yönü özellikle bilim adamlığı tüm dünyada kabul edilmiştir Ancak siyaset adamı olarak bambaşka bir insandı Doktorlara ne kadar zamanım kaldı diye sordu ve acaba Türkiye dönüp kitaplarımı bitirebilir miyim demişti En son Everestler'e çıkan Türk dağcılara mesaj göndermişti ve tebrik etmişti

HASAN PULUR
Bir bilim adamı bir entelektüel olarak birinci sınıf bir adamdı Ancak siyasette aynısını gösterdiğini söyleyemem Allah Rahmet eylesin Daima anılacaktır Özal iktidardaydı Erdal İnönü’ye “İktidara gelince ekonomiyle ilgili neler yapacaksınız” diye bir soru sordum: O da çok genel “İyi şeyler yapacağız” demişti Bu cevabı yazdıktan sonra Ecevit bu sözü alıp kendisini eleştirmişti Bu cevap gündemde kalmıştı Erdal İnönü de bu konudan sonra beni arayıp sitem etmişti

MURAT KARAYALÇIN
Hepimizin başı sağolsun, ulusumuzun başı sağolsun, aslan sosyal demokratların başı sağolsun Tabi çok üzgünüz Hem sosyal demokratlar önderini, Türkiye de büyük bir devlet adamını kaybetti Telafi edilebilir mi bilmiyorum Türk siyasetinde derin izler bıraktı Erdal beyin mesajları, anıları herkes tarafından dikkate alınacaktır Sayın Erdal İnönü, Türk siyasetine "siyaset amortismanı" deyimini kazandırmış bir kişiliktir Hiç zorunlu olmamasına karşın genel başkanlığı kendiliğinden bırakmıştır Bu yanıyla bile herkese güçlü bir mesaj vermiştir Herkesin başı sağolsun

MUSTAFA SARIGÜL
Onur Kumbaracıbaşı, Hikmet Çetin ve Halit Toraman beyle 3 gün genel başkanımızla beraberdik Amerika’da evinde bizi ağırladı Hastanesine ve evine gidip geldik Bulunduğu evin parkurunda yürüyüş yaptırdık Başımız sağ olsun
Onur Kumbaracıbaşı’nın “İnönülü günler” kitabını okuduğunu söyledi Belediye çalışmalarıyla ilgili benden geniş bilgiler aldı Hikmet Çetin beye Güneydoğu konusunu sordu

OKTAY EKŞİ
Çok üzüldüm… Gerçek bir vatansever, gerçek bir demokrat bilim adamını kaybetmiş bulunuyoruz Derin üzüntü içindeyim SODEP’in 1983 yılında Erdal İnönü tarafından kurulması nedeniyle yakın çalışma şansını edinmiştim O partinin kurcularından birisi ve genel sekreter yardımcısıydım Bu deneyim bana Erdal İnönü’nün ne kadar geniş ufuklu mütevazı ve zarif bir lider olduğunu gösterdi Herkese başsağlığı diliyorum…

ONUR ÖYMEN
Birikimi, saygınlığı, üstün zekası ve devlet adamlığıyla Türkiye'ye çok şey kazandırmış bir insandır Dışişleri Bakanlığı döneminde Türkiye, gurur verici bir dönem geçirmiştir Yabancı devlet adamlarını nasıl etkilediğini gözlerimle gördüm Siyasetçi kişiliğiyle de örnek bir insandı Birleştirici özelliğiyle herkese kucak açardı Herkesin fikrini dinlerdi, bu özelliği ona ayrıca bir ikna edicilik sağlıyordu Ancak Türkiye'nin çıkarları söz konusu olduğunda kimseyi gözü görmezdi

ÖZDEN TOKER (Kardeşi)
Yaşam tarzıyla örnek bir insandı Çağdaş Türkiye için çok mücadele etti Ancak hiçbir zaman küsmedi Her zaman daha iyi olacağını düşünüyordu Gençlere çok güveniyordu Politikacı olmadı hiçbir zaman Sizlerden onun nasıl bir insan olduğunu anlatmanızı istiyorum böylece onun yaşatmaya devam ederiz 20 gün evvel onunla beraberdim ama çok iyiydi En son 2 gün önce telefonla konuştum O zamada çok iyiymiş ve sesi de iyi geliyordu Tek şikayeti güçsüz olmasıydı ama onun dışında morali iyiydi Yanındaki gençlere siz gidin yoruldunuz, yarın gelirsiniz demiş Son anlarında bile onları düşünüyordu

Kaynaklar: Wikipedi, Hürriyet