Mitoz Bölünme Eşeysiz Üreme

**Prof. Dr. Sinsi** · 10-21-2012

Mitoz bölünme eşeysiz üreme

Bakteriler, amip, öglena (kamçılı hayvan), paramezyum (terliksi hayvan) gibi bir hücrelilerle çok hücrelilerin vücut hücrelerinde ve üreme ana hücrelerinde görülür

Mitoz bölünme sonucunda;

•Aynı genetik yapıda (kromozom sayısı ve yapısı değişmemiş) iki hücre oluşur

•Kalıtsal karakterler ana hücrenin aynısıdır

•Sinir hücresi, alyuvar, retina hücrelerinde, üreme hücrelerinde mitoz bölünme görülmez

İNTERFAZ : Mitoz bölünme değişik safhalarda incelenir

Mitoz ile oluşan hücreler yeni bir mitoz bölünmeye kadar bir hazırlık aşaması geçirir

Bu evreye İNTERFAZ denir

•İnterfazda;

•ATP, DNA, RNA ve protein üretimi hızlanır

•Bu aşamanın en önemli olayı kromatin iplik (DNA ve proteinden oluşur) ve sentroiller kendini eşleyerek iki katına çıkar

Mitoz iki aşamadır

1

Çekirdek bölünmesi

2

Stoplazma bölünmesi

1

ÇEKİRDEK BÖLÜNMESİ:Çekirdek bölünmesi 4 aşamada gerçekleşir

1

Profaz

2

Anafaz

3

Metafaz

4

Telofaz

1

PROFAZ:

•Kromatin iplikler helezon şeklinde kıvrılıp, kısalarak ve kalınlaşır böylece kromozomları oluşturur

•İnterfazda kromatin iplik kendini eşlediğinden kromozomlar birbirinin aynısı iki parçadan oluşur

Bu parçalara KARDEŞ KROMATİT adı verilir

Kromatitler birbirlerine sentromerlerle bağlıdır

•İnterfazda oluşan sentroiller hücrenin iki kutbuna doğru çekilmeye başlar

Oluşan iğ ipliklerinin sentroillere bağlı olduğu görülür

•Profazın sonuna doğru çekirdekçik ve çekirdek zarı erimeye başlar

2

METAFAZ:

•Kromozomlar iğ ipliklerine tutunarak hücrenin ortasında toplanırlar

•Kardeş kromatitler arasındaki sentromerler kopar

Böylece her bir kromozom

iki kromatite ayrılır

Kromozomların en belirgin olduğu safhadır

Kromozom sayısı bu safhada tespit edilir

3

ANAFAZ:

•Kardeş kromatitler birbirinden ayrılarak iğ iplikleri üzerinde hareket ederek zıt kutuplara çekilir

Anafaz sonucunda kardeş iki kromatit zıt iki kutba ulaşmış olur

4

TELOFAZ:

•İğ iplikleri kaybolur

•Kromozomlar tekrar açılarak kromatin ipliklere dönüşür

•Çekirdekçik ve çekirdek zarı yeniden oluşur

Böylece birbirinin aynı özelliklere sahip 2n kromozomlu iki çekirdek oluşur

Telofazda olan olaylar profazın tersidir

2

STOPLAZMA BÖLÜNMESİ:

Çekirdek bölünmesinden sonra stoplazma bölünmesi gerçekleşir

Stoplazma bölünmesi bitki hücresinde farklı hayvan hücresinde farklı olur

Hayvan hücresinde stoplazma bölünmesi hücrenin ortasından boğumlanmasıyla olur

Bitki hücresi kalın bir hücre çeperi ile çevrili olduğundan boğumlanma olmaz

Hücrenin ortasında ARA LAMEL denen bir tabaka gelişerek stoplazmanın ikiye bölünmesi sağlanır

MAYOZ BÖLÜNME

•Mayoz bölünme eşeyli üreyen canlıların eşey (üreme ) hücrelerinde görülür

•Mayoz bölünme sonunda dört yeni hücre oluşur

•Oluşan yeni hücrelerin kromozom yapıları birbirinden farklıdır

•Mayoz bölünme ile kromozom sayısı yarıya iner

•Mayoz bölünme ile diploit (2n kromozomlu) hücreden haploid (monoploid, n kromozomlu) hücreler oluşur

•Dişi bireyde mayoz bölünme ile yumurta hücreleri, erkek bireyde sperm hücreleri oluşur

Mayoz bölünme iki aşamada gerçekleşir

1)Mayoz-I 2)Mayoz-II

10-21-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Mitoz Bölünme Eşeysiz Üreme Mitoz bölünme eşeysiz üreme Bakteriler, amip, öglena (kamçılı hayvan), paramezyum (terliksi hayvan) gibi bir hücrelilerle çok hücrelilerin vücut hücrelerinde ve üreme ana hücrelerinde görülür Mitoz bölünme sonucunda; •Aynı genetik yapıda (kromozom sayısı ve yapısı değişmemiş) iki hücre oluşur •Kalıtsal karakterler ana hücrenin aynısıdır •Sinir hücresi, alyuvar, retina hücrelerinde, üreme hücrelerinde mitoz bölünme görülmez İNTERFAZ : Mitoz bölünme değişik safhalarda incelenirMitoz ile oluşan hücreler yeni bir mitoz bölünmeye kadar bir hazırlık aşaması geçirirBu evreye İNTERFAZ denir •İnterfazda; •ATP, DNA, RNA ve protein üretimi hızlanır •Bu aşamanın en önemli olayı kromatin iplik (DNA ve proteinden oluşur) ve sentroiller kendini eşleyerek iki katına çıkar Mitoz iki aşamadır 1Çekirdek bölünmesi 2Stoplazma bölünmesi 1ÇEKİRDEK BÖLÜNMESİ:Çekirdek bölünmesi 4 aşamada gerçekleşir 1Profaz 2Anafaz 3Metafaz 4Telofaz 1PROFAZ: •Kromatin iplikler helezon şeklinde kıvrılıp, kısalarak ve kalınlaşır böylece kromozomları oluşturur •İnterfazda kromatin iplik kendini eşlediğinden kromozomlar birbirinin aynısı iki parçadan oluşurBu parçalara KARDEŞ KROMATİT adı verilirKromatitler birbirlerine sentromerlerle bağlıdır •İnterfazda oluşan sentroiller hücrenin iki kutbuna doğru çekilmeye başlarOluşan iğ ipliklerinin sentroillere bağlı olduğu görülür •Profazın sonuna doğru çekirdekçik ve çekirdek zarı erimeye başlar 2METAFAZ: •Kromozomlar iğ ipliklerine tutunarak hücrenin ortasında toplanırlar •Kardeş kromatitler arasındaki sentromerler kopar Böylece her bir kromozom iki kromatite ayrılır Kromozomların en belirgin olduğu safhadırKromozom sayısı bu safhada tespit edilir 3ANAFAZ: •Kardeş kromatitler birbirinden ayrılarak iğ iplikleri üzerinde hareket ederek zıt kutuplara çekilir Anafaz sonucunda kardeş iki kromatit zıt iki kutba ulaşmış olur 4TELOFAZ: •İğ iplikleri kaybolur •Kromozomlar tekrar açılarak kromatin ipliklere dönüşür •Çekirdekçik ve çekirdek zarı yeniden oluşur Böylece birbirinin aynı özelliklere sahip 2n kromozomlu iki çekirdek oluşur Telofazda olan olaylar profazın tersidir 2STOPLAZMA BÖLÜNMESİ: Çekirdek bölünmesinden sonra stoplazma bölünmesi gerçekleşir Stoplazma bölünmesi bitki hücresinde farklı hayvan hücresinde farklı olur Hayvan hücresinde stoplazma bölünmesi hücrenin ortasından boğumlanmasıyla olur Bitki hücresi kalın bir hücre çeperi ile çevrili olduğundan boğumlanma olmaz Hücrenin ortasında ARA LAMEL denen bir tabaka gelişerek stoplazmanın ikiye bölünmesi sağlanır MAYOZ BÖLÜNME •Mayoz bölünme eşeyli üreyen canlıların eşey (üreme ) hücrelerinde görülür •Mayoz bölünme sonunda dört yeni hücre oluşur •Oluşan yeni hücrelerin kromozom yapıları birbirinden farklıdır •Mayoz bölünme ile kromozom sayısı yarıya iner •Mayoz bölünme ile diploit (2n kromozomlu) hücreden haploid (monoploid, n kromozomlu) hücreler oluşur •Dişi bireyde mayoz bölünme ile yumurta hücreleri, erkek bireyde sperm hücreleri oluşur Mayoz bölünme iki aşamada gerçekleşir 1)Mayoz-I 2)Mayoz-II