Güneydoğu Anadolu Bölgesi-Doğal Yapı

Güneydoğu Anadolu Bölgesi-Doğal Yapı


Kuzeyde Güneydoğu Toroslar'la kuşatılan bölge toprakları güneye gidildikçe yavaş yavaş alçalır Dicle bölümünün kuzeyinde, Güneydoğu Toroslar ile Dicle Irmağı arasında uzanan ve orta kesimine doğru çukurlaşan geniş alana Diyarbakır Havzası denir Bu bölümün güneyinde ise orta yükseklikteki dağlardan oluşan Mardin-Midyat Eşiği yer alır Mardin kentinin kuzeybatısından Dicle Irmağı kıyısına kadar uzanan bu dağlık alan, Diyarbakır Havzası ile güneyde, sınırlarımız ötesindeki Suriye düzlüklerini birbirinden ayırdığından "eşik" olarak tanımlanmıştır

Bölgenin iki bölümü arasında yükselen Kara-cadağ, aynı zamanda Diyarbakır Havzası'yla Şanlıurfa Yaylası'nı da birbirinden ayırır Sönmüş bir yanardağ olan Karacadağ'ın 1957 metre yüksekliğindeki Kollubaba Doruğu Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nin en yüksek noktasıdır Orta Fırat bölümünde yer alan Şanlıurfa ve Gaziantep yaylalarının arasından Fırat Irmağı geçer Şanlıurfa Yaylası'nın güneyiyle Suriye sınırı arasında uzanan geniş düzlükler Harran Ovası {bak HARRAN OVASI) adıyla anılır Güneydoğu Anadolu Projesi (GAP) gerçekleştiğinde geniş ölçüde sulama olanaklarına kavuşacak olan bu ovanın çok verimli bir tarım alanı durumuna gelmesi beklenmektedir Gaziantep Yaylası'nın güneyinde de Tilbaşar, Barak, Nizip ve Yavuzeli ovaları gibi tarım açısından önemli düzlükler vardır

Güneydoğu Anadolu Bölgesi topraklarından kaynaklanan suların tümüne yakını Fırat ve Dicle ırmakları aracılığıyla Basra Körfezi' ne ulaşır Adıyaman ilindeki Gölbaşı Gölleri' nin suları Ceyhan Irmağı aracılığıyla Akdeniz'e, Gaziantep ilinin güney kesiminden kaynaklanan Balık Suyu da Halep yakınındaki bir bataklığa akar Önemli bir doğal göle rastlanmayan bölgede, bazı barajların ardında suların birikmesiyle oluşmuş birçok yapay göl vardır