Esrar Kullananların Davranışları |
|
|
#1 |
|
Prof. Dr. Sinsi
|
Esrar Kullananların DavranışlarıEsrar kullananların davranışları MADDE KULLANICILARININ ÖZELLİKLERİ ![]() Yapılan araştırmada madde kullanıcılarının genel özellikleri şu şekilde sıralanmıştır : Toplum dışı, toplumla sorunları olan kişiler Aile ile sorunları olan kişiler Sorunlarla başa çıkamayan, Mücadele gücü olmayan Güvensiz, güvenilmeyen, anlaşılması güç Özbakımları düşük, zayıf bitkin, hastalıkları kişiler Tanımlamalar genel olarak değerlendirildiğinde hasta ve suçlu olarak iki ayrı eksenin varlığı dikkat çekicidir ![]() Etiyoloji Bağımlılık davranışın oluşumunda, birçok etken rol almaktadır ![]() a) Psikolojik etkenler b) Kalıtımsal etkenler c) Biyolojik etkenler d) Sosyokültürel etkenler e) Aile f) Kişilik g) Diğer etkenler Mezolimbik Dopamin Yolu ve Ödülün Psikofarmakolojisi : Beyindeki ödüle ait en son belirlenen ortak yol, mezolimbik dopamin yolu olarak varsayılır Bazıları bunu beynin “zevk merkezi”, dopamini de “sinir ileticisi” olarak değerlendirir Mezolimbik dopamin nöronlarının, dopamin salgılamasını tetiklemek için, entelektüel faaliyetlerden atletik faaliyetlere, bir senfoniyi dinleyip haz duymaktan, orgazm yaşamaya kadar pek çok doğal yol vardır Bunlara bazen “doğal sarhoşluk” denir Bu tip doğal sarhoşluklara araç olan, mezolimbik yolun girdileri, doğal yollarla ortaya çıkan maddelerin inanılmaz bir şekilde ilaç olarak kullanılabilme özelliğini de kapsar Beynin kendi morfin/eroininden (endorfinler) marihuannası (anadamid) ve beynin kendi nikotininden (asetilkolin) kokain ve anfetaminine (dopaminin kendisi) kadar tüm maddeler bu özelliği açıkça gösterir Doğada varolan ve kötüye kullanılan birçok psikotropik uyşturucunun sıklıkla, doğal yollarla ortaya çıkandan daha patlayıcı ve daha çok zevk veren şekilde, dopamin salgılanmasına neden olacak son bir yolu vardır Bu uyuşturucular, beynin kendi nörotransmiterlerini atlayıp, doğrudan kendi reseptörlerini uyararak dopamin salınımına yol açarlar Beyin, kötüye kullanılan uyuşturuculara benzeyen nötoransmitterleri kullandığı için, kişinin ödülünü doğal yoldan kazanması gerekli değildir Kısa vadede ve beynin sinir sistemi yoluyla elde edilen sarhoşluk yerine, istendiğinde uyuşturucu maddenin kötüye kullanılmasıyla çok yoğun bir ödül, elde edilebilir Ancak, doğal sarhoşluktan farklı olarak, uyuşturucu madde katkılı ödül, postsinaptik limbik dopamin 2 (D2) reseptörlerinin mükemmel bir şekilde dopaminle beslenmesine neden olur Akut Entoksikasyon Hafif öfori, Rahatlama, Zaman algısında şaşmalar, Sıradan duygusal deneyimlerin yoğunlaşması gibi algısal değişiklikler, Öznel bir yükseklik deneyimi, İstenmeyen etkiler : Anksiyete Panik Reaksiyon Depresyon Flasback deneyimleri Paranoya Görsel varsanlar Delirme korkusu Hafıza: Esrar kullanımından sonra en sık bozulan işlevlerden biridir Kazanma (öğrenme), depolama (hafıza) gibi değişik yetenekler incelenmiş ve esrarın en sık hafızayı etkilediği gösterilmiştir Kısa zamanlı hafıza (rakam testi) üstüne etkileri doza bağımlıdır Esrar ; bilgiyi öğrenmeyi, odaklamayı ve konsantrasyonu etkiler Esrar, kısa dönem hafızanın, uzun dönem hafızaya dönüştürülmesini etkiliyor görünmektedir Esrar yaratıcı düşüncede ve sanatsal yaratıcılıkta ilerleme sağlamaz Esrar Entoksikasyonu : Entoksikasyon DSM IV’ de bir sendrom olarak tanımlanmıştır ; esrar kullanımından hemen sonra ortaya çıkar ve taşikardi ve belirli psikolojik belirtilerin kullanımından 2 saat içinde görülmesi ile aynı süre içinde fiziksel belirtilerden en az ikisinin (konjuntival hiperemi, artmış iştah, ağız kuruluğu gibi) ile karakterizedir Entoksikasyon sırasında şekil, ses, tat, renklerin algıları değişir Fikirler birbirlerinden bağımsız olarak hızlı bir şekilde değişirler ve konudan konuya geçerler Kişi ya içine kapanık olur ya da daha konuşkan hale gelir Mizaç değişiklikleri belirgindir : hafif bir öforiden anksiyete ve depresyona kadar geniş bir kümelenme gösterir Sorunlar daha önemsiz gelir Sersemlik ya da aşırı hareketlilik gözlenir Zaman yavaş geçiyor gibi algılanır Kişiler esrar etkisi altında iken zamanlarını kitap okuyarak ya da müzik dinleyerek geçirirler Esrar Bağlı Görülen Diğer Psikiyatrik Tablolar: Flashback Sendromu: Flashback, madde etkisi altında yaşanmış deneyimlerin geçici olarak tekrar tekrar yaşanması ve duygusal içeriğin tekrar algılanmasını içermektedir Karakteri, şiddetli ve süresi değişkendir ; saniyelerden, saatlere varan sürede olabilmekte veya hoşa giden ya da korkutucu nitelikte olmaktadır Anksiyete Bozuklukları : Esrar için bildirilen en sık yan etkiler anksiyete reaksiyonları, panik ataklar ve değişen şiddette depresif epizodlardır ![]() Kronik Esrar Kullanımı (Amotivasyonel Sendrom) : Amotivasyonel sendrom esrar kullananlarda tanımlanmış geniş anlamıyla ilgisizlik, apati, ve asosyal davranışı içermektedir Bu etkilerin bir kısmı genel olarak diğer SSS depresanlarında da görülmektedir Bu yüzden esrara mal edilmiş bir amotivasyonel sendromdan bahsedilmesinin ne kadar doğru olduğu tartışılmalıdır Bu kişiler kronik olarak yüksek doz esrar kullanmakta ve bulgular olarak apati, amaca yönelik aktivitede de azalma, yeni sorunlarla başa çıkmalarında yetersizlikten bahsedilmektedir Bu kişilerin kendilerine özgü kişisel alışkanlıkları değişir, ilgileri çabuk kaybolur ve muhakeme bozukluğu ile ilişki kurma yetilerinde gerileme gözlenir Ergenlerde okul başarısı belirgin olarak düşmektedir![]() Yoksunluk Sendromu : Yoksunluk : Salivasyon, göz yaşarması, ishal, artmış vücut ısısı, anoreksi, kilo kaybı, tremor, terleme, uyku sorunları gözlenen yoksunluk bulgularıdır Bu yoksunluk bulguları son esrar içiminden 48 saat sonra belirgin olarak azalır ; ancak uyku bozuklukları haftalarca devam eder Kronik esrar kullanımından sonra ani kesilmesi ile mide bulantısı, kas ağrıları, huzursuzluk, sinirlilik, depresyon ve uykusuzluk görülmüştür ![]() |
|
|
|