Baralar Ve Bara Sistemleri.

BARALAR VE BARA SİSTEMLERİ
Bara, aynıgerilim vefrekanstaki elektrik enerjisinin toplandığı ve dağıtıldığıünitedir/Baralarelektrik enerjisininkontrol vekumanda edilmesinde kullanılan ünitelerin birbirleriyle irtibatlarınısağlayaniletkenlerdir Bara malzemeleribakırve alüminyumdan olmak üzere değişik metallerden yapılırlar:
Bakır veya alüminyum lama
Bakır veya alüminyum boru
Çelik özlü(St-Al)alüminyum iletken
Lama şeklindekibaralar çoğunlukla iç (dahilî) tesislerde, boru ve iletkenbaralar ise dış(haricî) tesislerde kullanılırlar İç tesislerde kullanılanbaralar, fazsıralarım belirlemek, malzemelerin oksitlenmesini önlemek ve akımyoğunluğunu artırıp soğutmayı sağlamakamacıyla değişik renklerde boyanırlar
R-Sarı
S-yeşil
T-mor
Açık hava salttesislerinde çelik özlü alüminyum iletkenliharalarda, bara fleşinin (sehim)sıcaklık değişimlerindedeğişmemesi içinuçlarına ağırlıklar bağlanır
Çeşitlibara sistemleriiçinde en uygun olanının seçiminde şu faktörlere dik-kat etmek gerekmektedir
1Yüküncinsi ve miktarı,
2Kullanılacağıyerinözelliği,
3Beslemekaynaklarının sayısı
4Beslemenin sürekliliği,
5Ekonomikdurum,
6Emniyet

Bara ve çeşitleri
Üretimmerkezlerinde üretilen elektrik enerjisi iletim ve dağıtımtesislerine baralaryardımıyla iletilir Santrallerde, trafo merkezlerinde, salt sahalarında,ölçme merkezlerinde,tablo ve panolarda baralar kullanılır Baralar yükün durumunagöre aşağıdabelirtilen çeşitli şekillerde tesis edilirler:
• Tek bara sistemi
• Çift bara sistemi
• Yardımcı bara sistemi
• Santral içi ihtiyaç haraları
Elektrik şebekesinden çekilen yükün durumuna göre baraçeşidinin tespitedilmesinde; yükün cinsi, miktar;,kullanıldığı yerin özelliği,besleme kaynaklarının sayısı ve enerjininsürekliliği dikkate alınmalıdır
Tek bara sistemi
Tesis maliyeti ucuz fakat arıza sırasında sisteminenerjisiz kalmasısebebiyle emniyetli değildir Bu bara şeklinde giriş veçıkışlar aynı barayamüşterek olarak bağlanır Sistemde veya kesicide meydanagelebilecek bir arıza nedeniyle enerjinin sürekliliği sağlanamaz



Şekil 439'dagörüldüğü gibi tek baralı sistemde bara veby-pass ayırıcısı kullanılarak baralarbölümlere ayrılabilir Baranın bölümlereayrılmasıyla arızalı fider devredenayrılarak enerjinin sürekliliği sağlanabilir

Çift barasistemiÇift bara sistemi, bir merkezdendarbeli yük çeken müşterilerin düzenliyük çeken müşterileri olumsuz bk şekildeetkilemelerini önlemek için tesisedilir Çift bara sisteminde güç trafolarıayrı ayrı baralardan beslenir Gereklizamanlarda her iki barayı paralel bağlamaimkânı sağlar
Enerjinin sürekliliğininözellikle istendiği işletmelerdeçift baralı sistemler tercih edilir Şekil440'da görüldüğü gibi çift baralı sistemdeana bara çalışırken transfer barayaenerji veren ayırıcılar açıktır Anabaradan transferbaraya enerjiyi aktarmakiçin transfer bara ayırıcıları kapatılır Daha sonra datransfer ana baraayması açılır
Ayırıcıların açılıpkapatılması sırasında yanlışlıkyapılmaması için biri açıldığı zaman diğerikapanabilen ayırıcılar kullanılır



Yardımcı barasistemi
Elektrikenerjisine çok sık olarak açma ve kapama işleminin yapıldığıişletmelerdekullanılan bara çeşididir İşletme emniyetinin sağlanmasıiçin yardımcıbaralı tesisler özellikle tercih edilir Yardımcı baralısistemlerde üç barakullanılır İki ana baraya yardımcı olarak kullanılan üçüncübaraya yardımcıbara denir
Şekil 441'de görüldüğügibi l numaralı kesici diğerkesicilere yedek olarak kullanılır 2,3 ve 4 nolu kesicilerinbirinde bir arıza olursa devre dışı edilir Bunun yerine lnumaralı kesicidevreye alınır ve daha önce arızalanan kesicinin beslediğidevreyi besler Buşekilde enerjinin sürekliliği sağlanmış olur



Santral içi ihtiyaç baraları
Elektrik santrallerinde üretiminsürekliliğinin sağlanması, yardımcıünitelerin elektrik enerjisinin devamlılığıileyerine getirilebilir Enerjinin üretimine etkili olan yardımcıünitelerinelektrik enerjisinin sürekliliğiiçin santral içi ihtiyaçbaraları kurulur Santralin üretiminin herhangi birnedenle kesildiği zaman tekrardevreyealınabilmesi için bazı sistemlerin çalışmalarını devam ettirmesigerekir Buyardımcı ünitelere örnekolarak;ızgara, kömür değirmeni, konveyör bantları, yakıt ısıtma sistemleri vekazanbesleme suyu pompalan gösterilebilir

Santrallerdeüretim normal devam ettiği sırada yardımcıüniteler için gerekli olan enerjiihtiyacı ana baradansağlanır Olabilecek bir arıza sonucunda ise santral içi ihtiyaçbaralarındanfaydalanılır
Şekil 442'de görüldüğügibi ana veyardımcı haralar arasında transfer yapılarak enerjinin sürekliliği sağlanır
Santrallerde meydana gelebilecekbir arıza sonucunda, yardımcı ünitelerinçalışabilmesi için santral içi ihtiyaçbaralamaenerjinin verilmesi çok önemlidir Bunun için santrallerde bazıönlemlerinalınması gerekir Bu önlemleriçin diğer santrallerle bağlantı sistemiyapılmalı ve yedek olarakdizel-generatör grubu bulunmalıdır