Laos Demokratik Cumhuriyeti

laos demokratik cumhuriyeti

Laos, Güneydoğu Asya'da, Tayland'ın kuzeydoğusunda, Vietnam'ın batısında yer alan bir ülkedir Burma 235 km ,Çin 423 km, Vietnam 2130 km, Kamboçya 541 km ve Tayland'a 1754 km sınırı vardır

DEVLETİN ADI: Laos Demokratik Halk Cumhuriyeti
BAŞŞEHRİ: Vientiane
YÜZÖLÇÜMÜ: 236800 km2
NÜFUSU: 4409000
RESMİ DİLİ: Lao Dili
DİNİ: Budizm
PARA BİRİMİ: Kip

Güneydoğu Asya’da Çin Hindi Yarımadasında bulunan bir ülke Kuzeyinde, Çin; doğusunda, Vietnam; güneyinde, Kamboçya; batısında, Tayland ve Birmanya yer alır

Tarihi

Çin Hindi Yarımadasına göç eden Laos halkının asıl vatanı, Çin’dir Laos’un, 14 asırdan önceki tarihi hakkında vesika yoktur İlk Laos krallığı, 14 asır ortalarına doğru kurulmuştur 1453 senesinde Fraya Fa Ngum, Lanxang (milyonlarca fil) krallığını kurdu On altıncı asrın sonunda bu krallık, “İngiliz Milletler Topluluğu”nun bir üyesi (sömürgesi) oldu

Ülkede patlak veren bir iç savaş neticesinde krallık, Kraliyet Devleti ve Şampasak Prensliği olmak üzere ikiye bölündü On dokuzuncu yüzyıl başında Kraliyet devleti, Siyam’la birleşti 1893 yılında imzalanan, Fransız-Siyam Antlaşması ile Siyam’la birlikte Laos da Fransa’nın bir sömürgesi haline geldi

1942 senesinde Japonlar, Mekong Nehri ve çevresini ele geçirdi İkinci Dünya Harbi sonunda Japonya mağlub olunca, Mayıs 1946’da Laos, bağımsızlığını ilan etti Fransa buna engel olmak istediyse de başarılı olamadı 1953 yılında Fransa ve ABD, 1962 senesi Temmuz ayında yapılan Cenevre Milletlerarası Konferansında ise bütün ülkeler Laos’un bağımsızlığını tanıdı 1963 Nisanına doğru ülkede karışıklıklar başgösterdi Uzun koalisyon hükumetleri sonunda, komünizm yanlısı Potent-Lao, 1975’te Laos Demokratik Halk Cumhuriyetini kurdu Günümüzde hala komünist idare başta bulunmakta olup, sosyalist yönetime geçmesinden bu yana ilk seçim 1989 Martında yapılmıştır

Fiziki Yapı

Laos’un büyük bölümü ormanlık ve dağlıktır Doğuya doğru 2700 metre yüksekliğe ulaşan Anmamite Cordillerası (dağ silsilesi), kuzeydoğu hariç ülkenin Vietnam’la hududunu teşkil eder Güneydeki sıra dağlar, takriben 1500 metrelik bir yüksekliğe erişir Derin geçitler ve dar vadiler, dağları birbirinden ayırır Güneyde Balovenler Yaylası ve Luang Prabang yakınında Jarlar Ovası gibi bazı yüksek yaylalar bulunur

Mekong Nehri, ülkenin batı sınırının büyük bölümünü teşkil eder Bütün Laos, kuzeydoğu uç kısmı hariç, Mekong Havzası boyunca uzanır Bu nehir, Laos’un ulaşımında önemli bir yer tutar Mekong Nehrine karışan kollar, Nam Thai ve Nam Hai nehirleridir Mekong Nehri ve kolları etrafındaki ovalar, güneyde oldukça geniştir Her ne kadar Vientiane’de önemli bir ova bulunuyorsa da, nehrin orta kesimine yakın yerlerde ovalar daha sınırlıdır

İklim

Laos’un iklimi sıcak ve nemli olup, subtropikal ve tropikal iklim arasında değişir Mayıs ayından ekim ayına kadar muson yağmurları yağar Rüzgar, güneybatıdan estiği zaman, aylık yağış miktarı, 280-300 mm’dir Fakat, kışın rüzgar ters yönden estiği için, bu miktar 13 mm’ye düşer En fazla yağış Balovenler Yaylasında görülür Burada yıllık yağış miktarı, 4000 mm’nin altına düşmez

Sıcaklığın en fazla olduğu aylar, nisan ve mayıstır (32°C-38°C) Sıcaklığın en düşük olduğu ocak ayında kuzeydeki dağlarda ısı -3°C’ye kadar düşer

Tabii Kaynaklar

Laos, maden bakımından pek zengin olmamakla birlikte, kalay ve demir, önemli ölçüde çıkarılmaktadır Bundan başka bakır ve kurşun çıkarılan ülkede, antharasit ve petrol de bulunmaktadır

Laos, diğer tropikal iklim bölgesindeki ülkeler gibi ormanlarla kaplıdır Ülkenin % 70’i ormanlıktır Ormanlarda filler, leoparlar, kaplanlar, panterler, zehirli kertenkeleler, kobralar, timsahlar, çeşit çeşit kuşlar ve böcekler bulunur

Nüfus ve Sosyal Hayat

Nüfusu 4409000 olan Laos’un nüfus yoğunluğu, km2 başına 16’dır Laos halkının yarısını meydana getiren Lao asıllılar, komşu Tayland halkına, dil ve orijin bakımından benzerlik gösterirler Daha gelişmiş ve modern olan Mekong Nehri ovasındaki halk, kuzeyde olup, nüfusun % 15’ini meydana getiren Tal asıllı halktan hem yaşayış hem de şekil bakımından farklılık gösterir Nüfusun % 10 kadarı, Çin’in güney kesiminde yaşayan Meo ve Man halklarıyla aynı menşeye (köke) sahiptir Bunlar, Lao ve Tai halkına pek benzemezler 900 m yüksekliğindeki kuzey kısmın dağlık bölgesindeki tek tük köylerde yaşarlar Ülkenin geri kalan halkı, çeşitli topluluklardan meydana gelmiştir ve bir Kamboç şivesi olan, Mont-khmer şivesini konuşurlar Bunlar dağlık bölgelerde yaşarlar Ziraatle uğraşırlar Laos’taki diğer halk bunlara Kha (köle) demektedir

Budizm, Laos’un resmi dinidir Phi adındaki başka bir inanç da, ilkel kabileler arasında yaygındır Lao menşeli olmayanlar, genellikle Budist değildir

Halk, ekseriya kırsal kesimde yaşar Şehircilik geri durumdadır Vientiane en büyük şehir ve başkent olup, nüfusu 150000’dir Bütün gelişmiş bölgeler ve önemli şehirler, Mekang Nehri etrafında veya yakınındadır

Laos’un resmi dili, Lao dilidir Ülkede 1946 yılından beri eğitime önem verilmesine ve 1951’de mecburi eğitim konulmasına rağmen, eğitim seviyesi çok düşüktür

Siyasi Hayat

Laosluların çoğunun siyasi hayatla alakaları yok gibidir Siyasi faaliyetlerle, sadece yüksek tabaka ilgilenmekte ve partiler, liderlerin etrafında kümelenen insanların meydana getirdiği teşkilatlardan başka bir şey değildir Uzun süren siyasi istikrarsızlık sonucunda, Pathet Lao iktidarı ele geçirerek 1975’te Laos Demokratik Halk Cumhuriyetini kurmuştur Bu tarihten sonra ilk seçim 1989 Martı’nda yapılmıştır

Anayasaya göre yasama yetkisi mahalli hükumet organlarının seçtiği 264 üyeden meydana gelen Halk Temsilcileri Ulusal Kongresindedir

Siyasi hayatta en yüksek kademe, İçişleri Bakanı tarafından tayin edilen valilerin idare ettiği 20 eyaletten meydana gelen mahalli hükumettir Bazı durumlarda tayinler geleneklere göre yönetilen mahalli ailelerin üyelerine bırakılır Eyaletler Kantonlara, bunlar da birçok köylere ayrılmıştır Kabile hayatının sürdüğü yerlerde, köy liderleri genellikle mahalli otoritenin de başkanıdır ve özel idari kademelere tayin edilebilirler

Kuzeyde dağlık bölgelerde yaşayan Meo halkına, mecliste özel olarak temsil edildikleri gibi, özel mahalli otonom sistem verilmiştir

Ekonomi

Laos halkının % 90’ı tarımla uğraşan, tarımı yiyecek maddelerine ve özellikle pirince dayanan bir ülkedir Tarıma elverişli olan arazinin büyük bölümü pirinç tarlaları ile kaplıdır Yaklaşık 50000 tonun üzerinde pirinç üretilir Üretilen pirinç üreticiler tarafından tüketildiğinden dolayı, şehirli halk için pirinç ithal edilmektedir Pirinçten başka mısır, pamuk, kahve, tütün, kenevir, çeşitli baharat ve haşhaş üretimi yapılmaktadır Yağ ihtiyacı köylerde hindistancevizinden sağlanmaktadır

Laos’ta hayvancılık, gelişme imkanına sahip bir sektördür Güneyde sistemli olarak büyükbaş hayvan yetiştirilir Kümes hayvanları ve evcil fil de yetiştirilir Dağlarda vahşi hayvan avcılığı yapılır Mekang Nehri kıyısında oturanların bir kısmı balıkçılık yapmaktadır

Laos, bağımsızlığını ilan ettiğinden bu yana ticareti açık vermekte olan bir ülkedir Dış ticaret münasebetleri çok sınırlıdır Sadece komşu ülkelerle, Japonya ve ABD ile ticaret yapar Kalay, pamuk, deri, kereste, kakule, aselbent sakızı, ağaç lakı ve gri kahve ihraç eder İhracatının yarısını kalay teşkil eder Dışarıdan tekstil ürünleri, gıda maddeleri, tütün, petrol ve makina satın alır Gelirlerinin % 60’ını dış yardımlar meydana getirir Kaçakçılık, özellikle haşhaş kaçakçılığından 12 milyon dolara yakın bir gelir sağlamaktadır

Laos sanayi yönünden geri kalmış bir ülkedir Ülkede sadece el sanatları mevcut olup, bunlar da ilkel metodlarla yapılmaktadır Bununla birlikte, az da olsa sigara, kibrit ve sandal imalatı yapılmaktadır Dış yardımlarla 1971’de kurulan Nam-Ngum hidroelektrik santrali ve barajı ülkenin elektrik ihtiyacı için yetersizdir

Ulaşım: Laos’ta hiç demiryolu yoktur 7000 km’nin üzerinde olan karayollarının çoğu toprak olup, yağmurlu havalarda yolların çoğunda ulaşım mümkün olamamaktadır Akarsu ulaşımı daha çok kullanılmaktadır Büyük şehirlerde (Vientiane, Pakse, Luang, Prabang, Seno) bulunan havaalanları ile hava ulaşımı sağlanmaktadır