İslamda Muaşeret (Güzel Geçinme) Adabı

İslamda Muaşeret (Güzel Geçinme) Adabı
Hakkında İslamda Muaşeret (Güzel Geçinme) Adabı




Islam dini, insanlarin muaseretine (birbiriyle görüsüp konusmalarina, toplum halinde medeniyet üzere yasamalarina) büyül bir önem vermistir
Müslümanlarin birbirileriyle geçinmelerinde samimiyet, tevazu, sadelik, zorlanmama, karsilikli yardim, nezaket, saygi, sevgi ve hayirseverlik bir esastir
Islâmda halk ile geçinmenin çesitli yönleri ve dereceleri vardir Bunlarin bir kismi sunlardir:
1) Herkese karsi tatli dilli, güler yüzlü, açik kalbli olmak: Bir müslüman daima güleryüzlü bulunur Hiç bir kimseyi asik bir yüzle karsilamaz Bir hadis-i serifde buyurulmustur: “süphe yokki, ALLAH yumusak huylu, açik yüzlü kimseyi sever”
2) Herkesle güzel sekilde görüsmek, insanlara eziyet vermekten kaçinmak: Bir hadis-i serifde buyurulmustur: “Müslüman odur ki, dilinden ve elinden müslümanlara selamette bulunur”

3) Insalarin eziyetlerine katlanmak, kötülüge karsi iyilik yapmak Bir hadis-i serifde buyurulmustur: “Siddiklarin (özü sözü dosdogru olanlarin) derecelerine geçmek istersen, senden ilgiyi kesene baglan, senden esirgeyene sen ver, sana zulmedenide bagisla”

4) Darginliga hemen son vermek Müslümanlar arasinda bir darginlik olursa hemen barisirlar, birbirilerinden üç günden ziyade ayri kalmazlar Müslümanlarin gönüllerinde düsmanlik ve kin duygulari yasanmaz Efendimiz (sav) bir hadiste söyle buyurmustur: “üç günden ziyade kardesine dargin kalmak bir müslümana helal olmaz”

5) Darginlarin arasini düzeltmeye çalismak Bir müslüman, iki din kardesi arasinda her nasilsa bir darginlik oldugunu görünce aralarini bulmaya ve o küskünlügü gidermeye çalisir Bir hadis-i serifde buyurulmustur:
“Sadakanin en faziletlisi, darginlarin aralarini bulup düzeltmektir”

6) Insanlarin kusurlarini arastirmamak ve yaymamak, aksine örtmeye çalismak Müslümanlar kimsenin kusurlarini arastirmazlar Kimsenin ayibini ve kusurunu arastirip ortaya çikarmaya be göstermeye çalismazlar Buna aykiri hareket dinde yasaktir Bir hadis-i serifde buyurulmustur:
“Bir kul bir kulun kusurunu öterse, ALLAH Teala Hazretleri de onu kiyamette örter (günahlarini açiga vurmaz)”

7) Dostlari arkalarindan savunma: Bir müslüman gerektiginde dostlarini, din kardeslerini arkalarindan savunur Onlar hakkindaki yanlis fikirleri düzeltmeye çalisir Bir hadis-i serifde buyurulmustur:
“Bir kul kardesine yardimda bulundukça, kendisine de ALLAH daima yardim eder”

8 ) Insanlarin kalblerini kötü zandan korumak için sakincali yerlerden uzak
durmak Buna aykiri davranmak birçok kimselerin günaha girmesine sebeb olur, insanlar arasinda dedi-koduya ve nefrete yol açar Bir hadis-i serifde söyle buyurulmustur:
“Töhmet yerlerden kaçiniz”

9) Degisik halk siniflari ile makamlarina göre sohbet edip iliski kurmak Herkese kabiliyet ve durumuna göre hitab etmeli Bir alimden, bir zahidden, bir zenginden beklenen vasiflari, bir cahilden, bir fasikdan, bir fakirden beklememelidir

10) Yaslilara hürmet, çocuklara, düskünlere merhamet ve sefkat göstermek Islamda büyüklere karsi saygi, küçüklere karsi sevgi bir esastir Bu esas, aileler arasinda bir kat daha önemlidir Anaya-babaya pek ziyade hürmet etmek bunun bir örnegidir Bunlarin adlari ile çagirmak terbiyeye aykiridir Bir kadinin kocasini adi ile çagirmasi da edebe aykiri oldugundan mekruhtur Bir hadis-i serifin anlami söyledir: “Bir genç bir yasliya sadece yasindan dolayi hürmeti etti mi, ALLAH da ona mükafat olmak üzere, ihtiyarligi zamaninda hürmet edecek bir kimseyi muhakkak yaratir” Bu mübarek hadis, yaslilara saygi gösteren gençlerin sevab kazanacaklarini ve çok yasayacaklarini müjdelemektedir Artik ihtiyarlari bir yük kabul eden gençler, bunu biraz düsünmelidirlera