Şark Ekspresi-Orient Express

Şark Ekspresinin çeşitli yıllardaki güzergahları

Şark Ekspresi, 1883 ile 1977 yılları arasında Paris İstanbul arasında sefer yapan tren

Vagon-Li Şirketi'ne ait olan Şark Ekspresi, Orient-Express orijinal ismi ile 1883 yılında Paris'ten ilk seferine başladı Şark Ekspresinin bu ilk seferine Fransız, Alman, Avusturyalı ve Osmanlı asıllı memur ve diplomatlar da katıldı Ayrıca katılanlar arasında The Times gazetesi muhabiri ile romancı ve seyyah Edmond About da bulunuyordu Edmond About bu gezi ile ilgili hatıralarını 1884 yılında De Ponteise a Stamboul isimli kitabında yayınladı The Times muhabiri de II Abdülhamit ile görüşmek amacıyla bir süre İstanbul'da kaldı

Şark Ekspresinin seferlerinin başlamasından sonra İstanbul'a gelenler şehirdeki çeşitli otellerde kalıyordu 1895 yılından itibaren ise İstanbul'a gelen yolcular treni işleten Vagon-Li Şirketi'nin satın aldığı Pera Palas'ta kalmaya başladılar 4 yıl süren (1914-1918) I Dünya Savaşı sırasında Şark Ekspresi seferleri yapılamadı Tren savaş sırasında istasyonda kaldı

İlginç bir tarihi olay



Şark Ekspresinin reklam posteri



Şark Ekspresi'nin son durağı, Sirkeci Tren Garı, İstanbul

I Dünya Savaşını sona erdiren mütareke İtilaf Devletleri ile Almanya arasında Paris yakınlarında Şark Ekspresinin 2419 numaralı vagonunda imzalandı Daha sonra bu vagon tarihi öneminden dolayı Fransızlar tarafından müzeye kondu

II Dünya Savaşı sırasında Almanya, Fransayı işgal edince Hitler Almanların I Dünya Savaşında teslim anlaşmasını imzaladığı tarihi vagonda bu defa Fransızların teslim anlaşmasını imzalamasını istedi Şark Ekspresinin 2419 numaralı vagonu müzeden çıkarıldı Bu tarihi vagonda bu defa Fransa'nın teslim anlaşması imzalandı Bu vagon daha sonra Almanya'ya götürüldü 1945 yılında Almanya'nın teslim olmasından kısa bir süre önce bu vagon bir SS birliği tarafından imha edildi Böylece Almanya ikinci defa bu tarihi vagonda anlaşma imzalama ihtimalinden kurtuldu

I Dünya Savaşı sonrası

1919'da yeniden seferlerine başlayan Şark Ekspresi 1905 yılında açılan simplon tünelinin ismiyle 'Simplon Orient Express' olarak anılmaya başlandı Şark Ekspresinin yeni sefer güzergahından I Dünya Savaşının mağlupları olan Almanya ve Avusturya'nın istasyonları çıkarıldı Böylece Şark Ekspresi, Paris Lozan Milano ve Venedik üzerinden 58 saatte İstanbul'a ulaşmaya başladı 1929'daki büyük ekonomik bunalım trenin yolcularının azalmasına yol açtı Şark Ekpresi çeşitli roman ve filmlere konu oldu Ünlü İngiliz polisiye roman yazarı Agatha Christie 'Şark Ekspresinde Cinayet' isimli romanını 1934 yılında yayınladı

Şark Ekspresi sadece yolcu treni değildi Tren, çeşitli ticaret eşyalarını karşılıklı olarak İstanbul'a ve Paris'e taşıyordu İstanbul'da Fransızca olarak yayınlanan La Patrie gazetesinde yayınlalanan haberlere göre 1925 Şapka İnkılabından sonra binlerce şapka ve kasket Şark Ekspresiyle İstanbul'a getirildi

II Dünya Savaşı (1939-1945) sırasında Şark Ekspresinin seferleri tekrar kesintiye uğradı II Dünya Savaşından sonra Trenin güzergahı üzerindeki ülkelerin bir kısmında sosyalist rejimler kuruldu Soğuk savaş sebebiyle çeşitli kısıtlamalarla karşı karşıya kalan ve gittikçe önemini kaybeden Şark Ekspresi son seferini 27 Mayıs 1977 tarihinde gerçekleştirdi Trenin vagonları Montecarlo'da satıldı Agatha Christie'in 'Şark Ekspresinde Cinayet' isimli romanınına konu olan trenin iki vagonu bir İngiliz tarafından satın alındı Vagonlardan bazıları Fas Kraliyet Sarayı Müzesi tarafından satın alındı Society Expeditions isminde bir kuruluş tarafından düzenlenen ve sembolik bir anlam taşıyan, Şark Ekspresinin 100 yıl seferine dünyanın değişik ülkelerinden gelen 100 kadar ünlü katıldı

Günümüzde senede bir kez eylül ayında olmak üzere seferlerine devam etmektedir

Popüler kültürde şark ekspresi

Agatha Christie Şark Expresinde Cinayet adlı eserini yazdığı Hotel Pera Palas'ın odası



Sırlara, entrika ve gizli aşk maceralarına buluşma yeri olarak hizmet eder

Graham Greene'in İstanbul treni adlı kitabı diğer Şark Expresi servisinde yer alırken; Agatha Christie'nin Şark Expresinde Cinayet adlı romanı Simplon Şark Expresinde geçer

Şark Expresi filmi ilk defa 1934 de gösterilir Alman filmi Şark Expres 1944 de yapıldı ve 8 Mart 1945 de arz edildi Muhtemelen son gün bir yeni film Nazi Almanyası'nda gösterildi Ayni zamanda bir 2000 filmi vardır Ölüm, aldatma ve alın yazısı Şark Expresinde seyehat ve 2004 versiyonunda Dünya Etrafında 80 Günde Devri Alem, MrFogg İstanbul trenine biner James Bond'un problemli kaçışı Rusya'dan Sevgilerle trende yer alır Sir Henry Paget Flasman trenin ilk seyehetinde misafir bir gazeteci Henri Blowitz olarak Geoerge Mac Donald Fraser'in Flaş adam ve Kaplan kitabında yer alır

Özel çalışan trenler

1982'de Venice-Simplon Orient Express (Özel demir yolu şirketi-Lüks tren hizmeti veren sirketler bu adı alır) kuruldu Londra ve New York dan aldığı yolcuları Venedik'e taşıyordu Bu hizmet bugün Orient Express günlerinde yılda bir defa verilir Ve kesinlikle zamanı bol olan seyehatçileri hedefler Londra'da Venedik'e bir yolcunun bilet maliyeti 1,200 Pound un üzerindedir

Amerikan Express Birleşik Devletler'in batısında çalışır Lüks seyehat gemisi ve 5 yıldızlı bir otel kombinasyonu şeklinde reklamını yapar Geçenlerde ismini Grand Luxe Rail Journey (çok lüks demir yolu seyehati) olarak değiştirdi