Akdeniz Bölgesi'nin Kurtuluş Savaşındaki Yeri Ve Önemi

Adananın Kurtuluş Savaşındaki Önemi

1915'te Avrupa Devletleri arasında başlayan 1 Dünya Savaşı kısa sürede tüm kıtalara yayılmış ve Osmanlı Devleti de bir şekilde bu savaşın içinde yer almak zorunda kalmıştır

Yıllarca süren savaşın sonunda ittifak devletlerinin yenilgisiyle, zaten çökme sürecinde bulunan Osmanlı Devleti de yenilmiş sayılmış ve bu savaştan toprak kaybederek çıkmıştır Diğer yenilen ülkelerin aksine Osmanlı Devleti topraklarında savaş bitmemiş ve eskinin imparatorluğu, yerini parçalanmış ve işgal altında bir Osmanlı'ya bırakmıştır Galip devletlerden Fransa, Adana ve çevresini işgal planları kurmuştur 1915'te yaşanan karmaşayı fırsata çevirerek Doğu Anadolu'da isyan çıkartan, bu isyan yüzünden çıkartılan Tehcir Kanunu sebebiyle Suriye'ye zorunlu göç eden Ermeniler'den 150000'e yakını, 1918'de Adana ve Çukurova'yı işgal eden Fransız birliğinde yer alarak -Fransız eliyle- Adana ve çevresine yerleştirilmişlerdir 1918, 1919 yıllarında Adana'da çok canlar yanmış, cinayetler ve toplu katliamlar yaşanmıştır Sadrazam İzzet Paşa'nın, grup komutanı Limon Van Sanders'e gönderdiği bildiride "elindeki tüm komuta ve koordinasyon yetkisini Suriye Cephesi Yıldırım Orduları Komutanı Mustafa Kemal'e devretmesi" gerektiği yazıyordu Bu bildiri üzerine 31 Ekim 1918'te görevi devralmak için Adana'ya gelen Mustafa Kemal, Kurtuluş Savaşı'nın başlayacağı sinyalini o tarihte Adana'da vermiştir Alman Komutan Limon Van Sanders'in "Yenildik Bizim için her şey bitti" şeklindeki sözlerine; "Müttefikler için bitmiş olabilir ama bizi ilgilendiren savaş, kendi istiklalimizin savaşı, ancak şimdi başlıyor" sözleriyle karşılık veren Mustafa Kemal, gelecekten umutlu olduğunu ve kararlılığını bu konuşmayla göstermiştir 11 gün Adana'da kalan ve gözlemlerini, fikir ve uyarılarını Genelkurmay Başkanlığı'na bildiren Mustafa Kemal, Kurtuluş Savaşı'nın ilk emrini de Adana'da vermiştir Verilen emir ise: "İskenderun'a çıkartma yapmayı düşünen İngiliz ve Fransızlar'a ateşle karşılık verileceği"dir Adanalılar, İstanbul Hükümeti'nin 23 Kasım 1918'de aldığı "Adana ve çevresinin boaşltılması"nı zorunlu kılan karara şiddetle karşı çıkmıştır İşgalci güçler tarafından hunharca öldürülen, toplu katliamlara kurban giden binlerce Adanalı ve onlar gibi Kurtuluş mücadelesinde şehit düşen yüzbinlerce şehidimizi saygı ve rahmetle anıyoruz Kurtuluş Savaşı şehit ve gazilerine şükran ve minnet borçluyuz Verilen kayıplar rağmen yılmayan Adanalılar düşmana baş kaldırmış, çok büyük mücadeleler sonucu 5 Ocak 1922 tarihinde Fransızlar ve yanlarında getirdikleri Ermeniler Çukurova'dan kovularak, Adana düşman işgalinden kurtulmuştur O günden bu yana her 5 Ocak'ta Büyük Saat ile Ulu Cami arasına büyük bir bayrak çekilir ve her taraf bayraklarla donatılarak Adana'nın Kurtuluşu tüm Adana'da coşkuyla kutlanır Milli Mücadele başarıyla sonuçlanmış, ülke kurtulmuş, İstiklal Savaşı kazanılmış ve Mustafa Kemal Paşa 15 Mart 1923'te Adana'ya gelmiş ve şu sözleri sarf etmiştir: Bende bu vekayiin ilk hiss-i teşebbüsü bu memlekette, bu güzel Adana'da vücut bulmuştur Atatürk'ün bu sözleri, Kurtuluş Savaşı'nın ilk tohumlarının Adana'da ortaya atıldığının en önemli kanıtıdır

Kahramanmaraşın kurtuluş savaşındaki yeri için Kurtuluş Savaşı, özellikle Türk-Fransız Cephesi ve Maraş Savunması makalelerinde anlatılmaktadır Kurtuluş Savaşı`nda kahramanca düşmanlara saldırmış ve onları yenmişlerdirAtatürk ise bu davranışa karşılık Maraş iline şimdiki adı ile Kahramanmaraş adı vermiştir

Halkı direnişe sevk eden olaylar şöyle gelişti:Fransız işgalinin ilk günlerinde Maraş kalesinden Türk bayrağı indirildiFakat,halk tekrar astı Sütçü İmam Olayı:Yolda Müslüman kadınlara taciz eden 3 Ermeni asker civardaki kahvelerden birinin müdahalesiyle karşılaştıKahvedekilerden 1 kişi öldürüldü, 1'i de yaralandı Fakat, Sütçü Ali Hoca (Sütçü İmam) olaylara müdahale ederek 2'sini öldürdü Direnen Maraş halkı 1920 yılında işgalden kurtuldu 1921 yılında Ankara Antlaşmasını imzalayan Fransa Antep, Urfa ve Maraş'a ünvan verdi

Mondros Ateşkes Andlaşması'nın koşullarına aykırı olarak İngilizler Musul, İskenderun, Kilis, Antep, Maraş ve Urfa'yı işgal ettiler Fransızlar ise Adana, Mersin ve Osmaniye'yi işgal ettiler

Fransa ile İngiltere 15 Eylül 1919'da ikili bir antlaşma yaparak Ortadoğu'yu nasıl paylaşacaklarını belirlediler Irak ve Filistin İngiliz Mandası, Suriye, Lübnan da Fransız Mandası altına sokuldu Antep, Maraş, Urfa da el değiştirerek Fransa'ya geçtiFransızlar buralara yerleştikleri gibi Suriye ve Mısır'dan getirdikleri Ermenileri teşkilatlandırıp Türklere saldırtıyorlardı

Ermeni saldırılarına karşı başlayan direniş hareketlerine, Sivas Kongresi'nde bu yöre için Kuvayı Milliye kurulmasına karar verilerek, halkın da katılımı sağlanmıştır

Maraş'ta, Sütçü İmam'ın önderliğini yaptığı mücadeleye tüm Maraş halkı katıldı Maraş'ta tutunamayan düşman şehri terk etmek zorunda kaldı (12 Şubat 1920) Maraş adı TBMM kararı ile 1973'te Kahramanmaraş olarak değiştirildi

Urfa şehrinde Ali Saip(Ursavaş) Bey tarafından teşkilatlandırılan Türk direnişi başarıyla sonuçlandı Fransızlar 11 Nisan 1920'de şehri boşalttılar Urfa'ya TBMM kararı ile 1984 yılında Şanlıurfa adı verildi

Antep halkı 1 Nisan 1920'de Fransızlara karşı ayaklandı Üsteğmen Salih'in ?Şahin' takma adıyla Kuvayı Milliye Komutanlığına atanması halkı daha da örgütlü bir güç haline getirdi Hiçbir yerden yardım alamayan Anteplilerin Fransızlara karşı direnişi yaklaşık 1 yıl sürdü Antep şehri, tüm olanaksızlıkları yaşadıktan ve altı bin şehit verdikten sonra onurundan taviz vermeden 9 Şubat 1921'de düşmana teslim olmak zorunda kaldı TBMM Antep'in direnişini ödüllendirmek için kente ? Gazi' ünvanı vererek adını Gaziantep olarak değiştirdi

Fransızlar halkın direnişleri sonucunda askeri harekatlarını durdurduktan sonra SakaryaAnkara Antlaşması'nı yaptılar ve işgal ettikleri yerleri boşalttılar Zaferi'nin arkasından TBMM ile

Antalya, Isparta ve Konya'yı işgal eden İtalyanlara karşı cephe açılmamıştır Türk ordusunun Batı Cephesi'nde kazandığı zaferler İtalyanları etkilemiş, Sakarya Meydan Muharebesi'nden sonra Anadolu'yu tamamen terk etmişlerdir

Sonuç:

Ulusal Kurtuluş Savaşımızın Güney Cephesi'ndeki başarıları halk direnişleriyle kazanılmıştır