Madde Ve Enerji

**Prof. Dr. Sinsi** · 10-09-2012

Madde

• Kütlesi ve hacmi olan her şeye madde denir

o Taş, toprak, su, demir, tahta, ve hava birer maddedir

• Dünyada bunlara benzer bir çok madde bulunur

• Maddeler özelliklerine göre çeşitli işlerde kullanılır

(Ev, eşya,yol, besin vs

) Ayrıca maddelerin enerjilerinden de yararlanılır

Maddelerin Sınıflandırılması

• Maddeler hallerine göre;

o Katı,

o Sıvı,

o Gaz maddeler olarak üç gruba ayrılır

• Maddeler oluşumlarına göre ise iki grupta incelenir:

o Saf maddeler

o Karışımlar

Madde Örnekleri

• Toprak karışık bir maddedir

• Toz şeker ve kükürt saf bir maddedir

Saf Maddeler

• Saf maddelerin içinde yabancı madde bulunmaz

• Örnek;

o Kükürt

o Demir tozu,

o Tuz saf maddelerdir

• Saf maddeler elementler ve bileşikler olmak üzere iki gruba ayrılır

Elementler

• Kendisinden başka saf maddelere ayrıştırılamayan saf maddelere elemen denir

o Demir,

o Bakır,

o Kükürt,

o Oksijen birer elementtir

• Dünyada 109 tane element bulunur

Bileşikler

• Değişik elementlerin birleşmesiyle oluşan saf maddelere bileşik denir

o Şeker,

o Tuz ,

o Su,

o Kireç birer bileşiktir

• Dünyada milyonlarca çeşit bileşik madde bulunur

• Bileşikler çeşitli yollarla kendilerini oluşturan elementlere ayrılabilir

Karışımlar

• Karışımlarda değişik element ve bileşikler bulunur

Fakat bunlar birleşme olmadan, yani kendi özelliklerini değiştirmeden bir arada bulunur

o Toprak,

o Hava,

o Deniz suyu,

o Kayalar karışımdır

• Adi karışım ve çözelti olmak üzere iki gruba ayrılır

Adi Karışımlar

• İçindeki her madde kendi özelliğini taşır

Karışım miktarları eşit değildir

• Adi karışımlara heterojen karışım da denir

o Kükürt - demir tozu,

o Un - tuz

• Karışımları adi karışımlardır

Çözeltiler

• Çözeltilere homojen karışımlar da denir

Çünkü çözünen maddenin molekülleri çözücü maddenin her damlasında eşit olarak bulunur

o Şekerli su bir çözeltidir

Çünkü çözünen şekerin molekülleri suyun her damlasında eşit miktarda bulunur

• Şekerli suda su çözücü , şeker çözünendir

o Tuzlu su , gazoz birer çözeltidirler

Derişik Çözelti

• Bir çözeltiye daha çok çözünen eklenirse derişik çözelti olur

o Örnek: şekerli çayın tadı azsa tekrar şeker katılır

Bu bir deriştirmedir

• Çözeltiler , çözücüyü buharlaştırılarak da derişik duruma getirilebilir

o Üzüm suyu kaynatılınca pekmez olur

Seyreltik Çözelti

• Bir çözeltiye daha çok çözücü eklenirse seyreltik çözelti elde edilir

• Örnek:

o Tuzlu suyun içine normal su eklenirse tuzluluk azalır

o Şekerli çaya çay ilave edilirse tadı azalır

Karışım

Bileşik

Element

Bir çeşit atomdan oluşur

Kendi özelliğini taşıyan en küçük taneciği atomdur

Çeşitli atomların birleşmesinden oluşur

Molekül yapılı bileşiklerin kendi özelliğini taşıyan en küçük taneciği moleküldür

Çeşitli elementlerin veya bileşiklerin yan yana gelmesinden oluşur

İçindeki her madde kendi özelliğini taşır

Maddenin Yapı Taşları

• Elementlerin kendi özelliklerini taşıyan en küçük taneciklerine atom denir

• Atomun milyonlarcası bir toplu iğnenin başına sığabilir

Gözle ve mikroskopla görülmez

Maddenin Yapı Taşları

• Atomlar bütün maddelerin yapı taşlarıdır

• Her element bir çeşit atomdan oluşur

• Dünyada element çeşidi kadar atom çeşidi vardır

Atomun Yapısı

• Atomda bir çekirdek bir elektron bulunur

• Çekirdek:

o Atomun ortasındadır

Çapı ve kütlesi elektrondan çok büyüktür

o Proton ve nötrondan oluşur

o Proton ve nötron sayıları atom çeşidine göre değişir

Atomun Yapısı

• Elektron:

o Çekirdeğin çevresinde dolanır

o Çekirdekten küçüktür

o Kütlesi yok denecek kadar azdır

o Her elementin atomunda proton sayısı kadar elektron bulunur

Çeşitli Atom Örnekleri

Atomların birleşmesiyle molekül,

Moleküllerin birleşmesiyle madde

oluşur

Çeşitli Molekül Örnekleri

Molekül

• Atomlar birleşerek molekülleri oluşturur

• Bir molekülde aynı cinsten ya da başka cinsten atomlar bulunabilir

Atom sayıları da değişik olabilir

• Molekül çok küçük atom kümeleridir

Çıplak gözle görülmez

• Aynı cins moleküllerin birleşmesiyle maddeler meydana gelir

Molekül - Madde

• Atomların birleşmesiyle molekül, moleküllerin birleşmesiyle madde oluşur

Örnekler:

• Bir oksijen atomu, iki hidrojen atomu ile birleşir, su molekülü oluşur

Su molekülleri de suyu oluşturur

• Bir karbon atomu, iki oksijen atomu ile birleşir, karbondioksit molekülü oluşur

Karbondioksit moleküllerinden karbondioksit gazı meydana gelir

Örnekler :

• İki oksijen atomu birleşir, oksijen molekülü oluşur

Oksijen moleküllerinden de oksijen gazı meydana gelir

• Duvar yaparken tuğlalar ya da taşlar üst üste dizilir

Sonunda ev , apartman , iş yeri ortaya çıkar

Maddelerin yapı taşları olan atomlar da, bunun gibi çeşitli maddeler oluştururlar

10-09-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Madde Ve Enerji Madde • Kütlesi ve hacmi olan her şeye madde denir o Taş, toprak, su, demir, tahta, ve hava birer maddedir • Dünyada bunlara benzer bir çok madde bulunur • Maddeler özelliklerine göre çeşitli işlerde kullanılır(Ev, eşya,yol, besin vs) Ayrıca maddelerin enerjilerinden de yararlanılır Maddelerin Sınıflandırılması • Maddeler hallerine göre; o Katı, o Sıvı, o Gaz maddeler olarak üç gruba ayrılır • Maddeler oluşumlarına göre ise iki grupta incelenir: o Saf maddeler o Karışımlar Madde Örnekleri • Toprak karışık bir maddedir • Toz şeker ve kükürt saf bir maddedir Saf Maddeler • Saf maddelerin içinde yabancı madde bulunmaz • Örnek; o Kükürt o Demir tozu, o Tuz saf maddelerdir • Saf maddeler elementler ve bileşikler olmak üzere iki gruba ayrılır Elementler • Kendisinden başka saf maddelere ayrıştırılamayan saf maddelere elemen denir o Demir, o Bakır, o Kükürt, o Oksijen birer elementtir • Dünyada 109 tane element bulunur Bileşikler • Değişik elementlerin birleşmesiyle oluşan saf maddelere bileşik denir o Şeker, o Tuz , o Su, o Kireç birer bileşiktir • Dünyada milyonlarca çeşit bileşik madde bulunur • Bileşikler çeşitli yollarla kendilerini oluşturan elementlere ayrılabilir Karışımlar • Karışımlarda değişik element ve bileşikler bulunur Fakat bunlar birleşme olmadan, yani kendi özelliklerini değiştirmeden bir arada bulunur o Toprak, o Hava, o Deniz suyu, o Kayalar karışımdır • Adi karışım ve çözelti olmak üzere iki gruba ayrılır Adi Karışımlar • İçindeki her madde kendi özelliğini taşır Karışım miktarları eşit değildir • Adi karışımlara heterojen karışım da denir o Kükürt - demir tozu, o Un - tuz • Karışımları adi karışımlardır Çözeltiler • Çözeltilere homojen karışımlar da denir Çünkü çözünen maddenin molekülleri çözücü maddenin her damlasında eşit olarak bulunur o Şekerli su bir çözeltidir Çünkü çözünen şekerin molekülleri suyun her damlasında eşit miktarda bulunur • Şekerli suda su çözücü , şeker çözünendir o Tuzlu su , gazoz birer çözeltidirler Derişik Çözelti • Bir çözeltiye daha çok çözünen eklenirse derişik çözelti olur o Örnek: şekerli çayın tadı azsa tekrar şeker katılır Bu bir deriştirmedir • Çözeltiler , çözücüyü buharlaştırılarak da derişik duruma getirilebilir o Üzüm suyu kaynatılınca pekmez olur Seyreltik Çözelti • Bir çözeltiye daha çok çözücü eklenirse seyreltik çözelti elde edilir • Örnek: o Tuzlu suyun içine normal su eklenirse tuzluluk azalır o Şekerli çaya çay ilave edilirse tadı azalır Karışım Bileşik Element Bir çeşit atomdan oluşur Kendi özelliğini taşıyan en küçük taneciği atomdur Çeşitli atomların birleşmesinden oluşur Molekül yapılı bileşiklerin kendi özelliğini taşıyan en küçük taneciği moleküldür Çeşitli elementlerin veya bileşiklerin yan yana gelmesinden oluşur İçindeki her madde kendi özelliğini taşır Maddenin Yapı Taşları • Elementlerin kendi özelliklerini taşıyan en küçük taneciklerine atom denir • Atomun milyonlarcası bir toplu iğnenin başına sığabilir Gözle ve mikroskopla görülmez Maddenin Yapı Taşları • Atomlar bütün maddelerin yapı taşlarıdır • Her element bir çeşit atomdan oluşur • Dünyada element çeşidi kadar atom çeşidi vardır Atomun Yapısı • Atomda bir çekirdek bir elektron bulunur • Çekirdek: o Atomun ortasındadır Çapı ve kütlesi elektrondan çok büyüktür o Proton ve nötrondan oluşur o Proton ve nötron sayıları atom çeşidine göre değişir Atomun Yapısı • Elektron: o Çekirdeğin çevresinde dolanır o Çekirdekten küçüktür o Kütlesi yok denecek kadar azdır o Her elementin atomunda proton sayısı kadar elektron bulunur Çeşitli Atom Örnekleri Atomların birleşmesiyle molekül, Moleküllerin birleşmesiyle madde oluşur Çeşitli Molekül Örnekleri Molekül • Atomlar birleşerek molekülleri oluşturur • Bir molekülde aynı cinsten ya da başka cinsten atomlar bulunabilir Atom sayıları da değişik olabilir • Molekül çok küçük atom kümeleridir Çıplak gözle görülmez • Aynı cins moleküllerin birleşmesiyle maddeler meydana gelir Molekül - Madde • Atomların birleşmesiyle molekül, moleküllerin birleşmesiyle madde oluşur Örnekler: • Bir oksijen atomu, iki hidrojen atomu ile birleşir, su molekülü oluşur Su molekülleri de suyu oluşturur • Bir karbon atomu, iki oksijen atomu ile birleşir, karbondioksit molekülü oluşur Karbondioksit moleküllerinden karbondioksit gazı meydana gelir Örnekler : • İki oksijen atomu birleşir, oksijen molekülü oluşur Oksijen moleküllerinden de oksijen gazı meydana gelir • Duvar yaparken tuğlalar ya da taşlar üst üste dizilir Sonunda ev , apartman , iş yeri ortaya çıkar Maddelerin yapı taşları olan atomlar da, bunun gibi çeşitli maddeler oluştururlar