Van'ın Yaşayan Efsanesi Akdamar

**Prof. Dr. Sinsi** · 10-07-2012

Akdamar Adası Türkiye'nin Van ve Bitlis illeri arasında bulunan Van Gölü'nün içinde yer alan en büyük adadır

Van'ın Gevaş ilçesi sınırları içerisinde yer alan Akdamar Adası'nda Ermeniler´den kalma bir kilise bulunur

Yüzölçümü 70,000 metrekare olan adanın toplam kıyı uzunluğu 3 kilometreyi bulmaktadır

En yüksek noktası deniz seviyesinden 1912 metre yüksekte bulunan adanın batı uçlarında yüksekliği 80 metreye ulaşan dik kayalıklar vardır

İsminin efsanesi şöyledir:

Adanın adının nereden geldiğine dair yaygın halk hikâyesine göre, zamanında bu adada yaşayan Ermeni baş keşişin güzelliği dillere destan Tamar adında bir kızı vardır

Adanın çevresindeki köylerde çobanlık yapan bir genç bu kıza âşık olur

Bu genç Tamar'la buluşmak için her gece adaya yüzer

Tamar ise ona gece karanlığında yerini belli etmek için onu bir fenerle bekler

Bundan haberdar olan kızın babası, fırtınalı bir gecede elinde fenerle adanın kıyısına iner ve sürekli yer değiştirerek gencin boşuna yüzüp, gücünü yitirmesine neden olur

Yüzmekten gücünü yitirip, yorulan genç çoban boğulur ve boğulmadan önce son nefesiyle "Ah Tamar!" diye haykırır

Bunu duyan kız da hemen ardından kendini gölün sularına bırakır

O günden sonra ada Ah Tamar! ismi ile anlatılır

Bu hikâye Ermeni sair Hovhannes Tumanyan anlatımıyla efsaneleşmiştir

Adın Türkçeleştirilmiş biçimi olarak Akdamar kullanılmaktadır

Akdamar Kilisesi

Akdamar Adası’ndaki Surp Haç Kilisesi, Kudüs'ten İran'a kaçırıldıktan sonra 7

yüzyılda Van yöresine getirildiği rivayet edilen Hakiki Haç'ın bir parçasını barındırmak maksadıyla Kral I

Gagik'in emriyle 915-921 yıllarında Mimar Manuel tarafından inşa edilmiştir

Adanın güney doğusuna kurulmuş olan kilise, mimari açıdan Ortaçağ Ermeni sanatının en parlak eserleri arasında sayılır

Kızıl andezit taşından inşa edilmiş olan kilisenin dış cephesi, alçak rölyef şeklinde işlenmiş zengin bitki ve hayvan motifleriyle ve Kutsal Kitap'tan alınma sahnelerle bezenmiştir

Kilise bu özelliğiyle de Ermeni mimari tarihi içinde eşsiz bir konuma sahiptir

10-07-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Van'ın Yaşayan Efsanesi Akdamar Akdamar Adası Türkiye'nin Van ve Bitlis illeri arasında bulunan Van Gölü'nün içinde yer alan en büyük adadır Van'ın Gevaş ilçesi sınırları içerisinde yer alan Akdamar Adası'nda Ermeniler´den kalma bir kilise bulunur Yüzölçümü 70,000 metrekare olan adanın toplam kıyı uzunluğu 3 kilometreyi bulmaktadır En yüksek noktası deniz seviyesinden 1912 metre yüksekte bulunan adanın batı uçlarında yüksekliği 80 metreye ulaşan dik kayalıklar vardır İsminin efsanesi şöyledir: Adanın adının nereden geldiğine dair yaygın halk hikâyesine göre, zamanında bu adada yaşayan Ermeni baş keşişin güzelliği dillere destan Tamar adında bir kızı vardır Adanın çevresindeki köylerde çobanlık yapan bir genç bu kıza âşık olur Bu genç Tamar'la buluşmak için her gece adaya yüzer Tamar ise ona gece karanlığında yerini belli etmek için onu bir fenerle bekler Bundan haberdar olan kızın babası, fırtınalı bir gecede elinde fenerle adanın kıyısına iner ve sürekli yer değiştirerek gencin boşuna yüzüp, gücünü yitirmesine neden olur Yüzmekten gücünü yitirip, yorulan genç çoban boğulur ve boğulmadan önce son nefesiyle "Ah Tamar!" diye haykırır Bunu duyan kız da hemen ardından kendini gölün sularına bırakır O günden sonra ada Ah Tamar! ismi ile anlatılır Bu hikâye Ermeni sair Hovhannes Tumanyan anlatımıyla efsaneleşmiştir Adın Türkçeleştirilmiş biçimi olarak Akdamar kullanılmaktadır Akdamar Kilisesi Akdamar Adası’ndaki Surp Haç Kilisesi, Kudüs'ten İran'a kaçırıldıktan sonra 7 yüzyılda Van yöresine getirildiği rivayet edilen Hakiki Haç'ın bir parçasını barındırmak maksadıyla Kral I Gagik'in emriyle 915-921 yıllarında Mimar Manuel tarafından inşa edilmiştir Adanın güney doğusuna kurulmuş olan kilise, mimari açıdan Ortaçağ Ermeni sanatının en parlak eserleri arasında sayılır Kızıl andezit taşından inşa edilmiş olan kilisenin dış cephesi, alçak rölyef şeklinde işlenmiş zengin bitki ve hayvan motifleriyle ve Kutsal Kitap'tan alınma sahnelerle bezenmiştir Kilise bu özelliğiyle de Ermeni mimari tarihi içinde eşsiz bir konuma sahiptir