Doğu Hint Adaları, Doğu Hint Adaları Doğal Yapısı, Ekonomisi, Nüfusu, Tarihi

DOĞU HİNT ADALARI




Doğu Hint Adaları,Felemenkçe COSTINDIE,Fransızca INDES ORIENTALES,İngilizce EAST INDIES,İspanyolca INDIAS ORIENTALES,Asya anakarası ile Avustralya arasında,Ekvator"u çevreleyen yaklaşık 6100 km'lik bir kuşak boyunca uzanan ve Malay Takımadalarına bağlı adaların büyük bölümünü oluşturan adalar Brunei,Endonezya,Malezya ve Papua Yeni Gine"nin yanı sıra Filipinler"in küçük bir kesimini kapsarAsya"dan Malakka Boğazı ve Güney Çin Denizi,Avustralya'dan ise Torres Boğazı ile ayrılırGrubu oluşturan adaların en büyükleri Borneo,Selebes ,Cava,Yeni Gine ve Sumatra'dırGeçmişte Hollanda Doğu Hint Adaları ( bugün Endonezya) ile eşanlamlı olarak kullanılan Doğu Hint Adaları terimi,zaman zaman bütün Malay Takımadalarını ya da Güneydoğu Asya ve Hindistan"ı da içine alan bölgeyi belirtmek için de kullanılmıştır

DOĞAL YAPI

Hint Okyanusu ile Büyük Okyanus arasında dev dalgakıranlar biçiminde uzanan Doğu Hint Adaları ,iki ayrı grup altında toplanabilirSumatra,Borneo,Cava ve Yeni Gine gibi adaların oluşturduğu birinci grup,bütünüyle ya da kısmen kıta sahanlıkları üstünde yer alırBuna karşılık batıda Bali ile Borneo ,doğu da da Aru ile Yeni Gine arasında kalan adalar ,sualtında kalmış dağ sıralarına bağlı tekil doruklardan oluşmuşturBüyük adalar Sulu,Selebes,Bauda,Maluku,Sunda,Cava,Flores ve Savu iç denizlerini kuşatır

Doğu Hint Adaları yapısal olarak üç bölüme ayrılırSuhda Sahanlığı ,Sahul Sahanlığı ve bu ikisi arasında yer alan tektonik oluşum alanıGüneydoğu Asya'nın bir uzantısını oluşturan Sunda Sahanlığı sığ denizlerle kaplıdırDeniz düzeyinin bugünkünden yaklaşık 100 m daha alçak olduğu son dörtbüyük buzul çağında bütünüyle açıkta olan bu platform üstünde büyük akarsular bulunuyorduKara köprüleri hayvanların ve ilk insanların bölge içinde göç etmesine olanak veriyorduYaklaşık 17 bin yıl önce buz katmanlarının erimesi ve platformun kısmen sular altında kalması sıradağlar ve yüksek kesimler ada ve yarımada biçimini aldıBu çekirdeğin kenarlarında birbirini izleyen kıvrımlaşmalar ve Mezozoyik ( ikinci) Zamandaki ( y225-65 milyon yıl önce) dağ oluşumları sonucunda bölgenin öteki yüzey şekilleri ortaya çıktıKarmaşık bir jeolojik geçmişe dayanan Sunda platformundaki aşınmış dağlar,yaşlı başkalaşım kayaçlarından oluşmuştur

Yeni Gine ve çevresindeki adalar da benzer özellikler taşıyan ve Avustralya'nın bir uzantısı olan Sahul Sahanlığının bir bölümünü oluştururBu iki kıta platformu arasında dağ ve ada zincirleri biçiminde sıralanan,kırılma ve kıvrılmalarla oluşmuş,genç ve dik dağ sistemleri uzanırBuradaki dağ oluşumu yakın bir döneme değin sürdüğünden sık sık depremler görülür

Doğu Hint Adalarının egemen yüzey şekli birer belkemiği gibi uzanan sıradağlardırMyanmar'dan ( Birmanya ) başlayarak Andaman ve Nicobar adalarını izleyen ana yay,Sumatra ,Cava ve Küçük Sunda Adalarındaki sıradağları oluşturduktan sonra kuzeyde Filipinler'e ,doğuda Yeni Gine'ye doğru kıvrılırÖteki yaylar Filipinler'den Selebes'e ve Borneo'ya uzanırSelebes'i parçalanmış yayların ve aradaki kırık havzaların oluşturduğu karmaşık bir bölge çevrelerSunda Sahanlığı bölgesinde dağ yamaçları yumuşak bir eğimle inerken ,tektonik oluşum alanında yükseltiler düzensiz ve engebeli bir yapı gösterirDağ kıvrımları boyunca dağınık bir biçimde sıralanmış 200'ü aşkın yanardağ bulunurbunların çoğu 3000 m'yi geçerEndonezya'daki 70 kadar yanardağ son 150 yıl içinde püskürmüştürDeprem merkezleri genellikle yanardağların yakınındaki derin denizlerin altındadırSumatra"nın batı kıyısı açıkları ile Makassar Boğazı ve Flores Denizinde büyük mercan resifleri bulunurKüçük Sunda Adalarında mercan adaları ve küçük resifler yaygındırBuna karşılık Sumatra,Malezya ,Cava ve Borneo arasındaki denizlere bakan kıyılarda mercanlara rastlanmazBirçok adada ırmaz ağızlarının denizsularının altından kalmasıyla oluşmuş geniş haliçler vardırSumatra"nın doğu,Borneo'nun batı ve güney,Yeni Gine'nin güneybatı kesimlerinde olduğu gibi,sığ kıyıların çoğunda geniş bataklık alanları uzanırBu adaların başka kıyılarında daha iyi akaçlanan ve verimli alüvyonlarla kaplı olan düzlükler de vardır

Akaçlama sisteminin enbelirgin özelliği kısa ve dik eğimli ırmaklardırKıta sahanlıkları üstündeki adalarda ırmakların aşındırarak taşıdığı topraklar geniş deltalar ve taşkın ovaları oluştururCava'da olduğu gibi ince volkanik topraklarla örtülü ırmak havzalarında aşınma çok daha yüksektirMalakka Boğazına bakan Sumatra kıyıları gibi korunaklı alanlarda delta oluşumu son derece hızlıdır

Kaynak;AnaBritannica cilt 10 frmsinsinet için derlenmiştir

Bölgenin toprak dokusu oldukça değişken bir yapı gösterirYüzey şekillerinin oturmuş olduğu alanlarda verimsiz yaşlı topraklar egemendirSumatra'nın belirli yerleri,Cava'nın orta ve doğu kesimleri ,Selebes'in çeşitli alanlara dağılmış yöreleri zengin volkanik topraklar ve bunların türevi olan alüvyonlu topraklarla kaplıdırEkvator kuşağında,özellikle Malezya ve Borneo ile öteki Sunda Sahanlığı adalarında görülen lateritli topraklar tarımsal açıdan verimsizdirEndonezya'nın doğusundaki bazı kuru yerlerde toprak altındaki suların yüzeye doğru hareket etmesiyle,bazen tropik esmer topraklar içinde sayılan özgün bir toprak türü oluşmuşturEndonezya'nın büyük adalarında Sunda Sahanlığını çevreleyen geniş kıyı bataklıklarında ölü bitkilerin yüzeyde birikmesiyle oluşan örtü,potansiyel açıdan verimli olan bu topraklardan yararlanmayı büyük ölçüde güçleştirir



Ekvator kuşağı içinde kalan Doğu Hint Adalarının iklim koşulları son derece tekdüzedirAylık ortalama öğle sıcaklığının 26 derece dolayında olduğu Sumatra,Borneo,ve Selebes'in düzlük kesimleri ile Yeni Gine'nin kuzey kesiminde ,Ekvator'a özgü muson tipi bir iklim egemendirBuralarda bütün yıla dağılmış yüksek yağışlar görülürhava akımları ise ağırdırYeni Gine'nin güneyi,Borneo'nun kuzeyi ve Cava ile Bali ve Timor adalarında tropik bir muson iklimi hüküm sürerHavadaki nem oranı hemen her zaman yüksektir

Yıl içindeki sıcaklık farklılıklar genelde Ekvator'dan uzaklaştıkça artarOrtalama 2000 mm olan yıllık yağış miktarı Cava'da doğuya gidildikçe düşerBölgedeki iklimin önemli bir özelliği de Endonezya'nın en güneybatı kesiminde temmuz-kasım arasında sık sık görülen tayfunlardır

İklim koşullarının görece benzerliği,bütün düzlük kesimlerde benzer bir tarımsal yapının oluşmasına yol açmıştırDeltalarda verimli toprakların büyük bölümü pirinç ekimine ayrılmıştırKalıcı tarla açma sistemi daha çok Cava'da olmak üzere bölgenin yalnızca küçük bir kesiminde uygulanır





İklim yapısının yüksek yağış ve sıcaklık gibi çarpıcı özelliklerini yansıtan doğal bitki örtüsü oldukça değişkendirEndonezya'nın doğu kesiminde boyları 30 m'ye ulaşan yaprak dökmeyen ağaçların oluşturduğu yağmur ormanları görülürSelebes'in güneyi ile Küçük Sunda Adalarındaki ormanlar ise büyük ölçüde yaprakdöken ağaçlardan oluşmuşturAğaçların altında iç içe geçmiş tırmanıcı bitkiler görülürKıyı şeridi boyunca genellikle çeşitli palmiye türlerinden oluşmuş bataklık ormanları uzanırSunda ve Sahul paltformalarının büyük bölümünde ,mil birikintileriyle denize doğru genişlemiş olan topraklarda tipik Mangrov kuşakları oluşmuşturCava'nın orta ve doğu kesimi gibi daha az yağışlı yerlerde tik ve okaliptüs ağaçlarına rastlanırTortu birikmesinin görülmediği ,denizin etkisine açık kıyılarda Casuarina ve hindistancevizi ağaçlarının oluşturduğu dar orman şeritleri daha yaygındır

Bölgenin hayvan varlığı içinde Asya ve Avustralya'ya özgü türler önemli bir yer tutarBu türler çeşitli adalara dengesiz bir biçimde dağılmıştırSumatra ve Borneo'da orungutanlar,Sumatra,Cava ve Bali'de kaplanlar ,Sumatra'da filler,Sumatra veSumbawa'da yabanıl mandalar yaşarYeni Gine'de görülen kanguruların dışında Selebes ve Timor'a kadar yayılmış keseliler bulunurYöreye özgü türler arasında anoa denen yabanıl sığır ve Komondo ejderi sayılabilirDaha yaygın bir dağılım gösteren kuş ve böceklerin en ilginç örnekleri parlak tüylü kakadu cennetkuşu ve iri tekeböcekleri ile dev kelebeklerdirSunda Sahanlığının sığ ve sakin denizlerinde çok sayıda değişik deniz canlıları yaşar





Kaynak;AnaBritannica cilt 10 frmsinsinet için derlenmiştir

NÜFUS






Doğu Hint Adalarının bilinen ilk halkları Siyah topluluklarıyla Avustralya ve Melanezya ırklarından gelen topluluklardan oluşuyorduYaklaşık dört bin yıl önce Malakka Yarımadası üzerinden bölgeye göç eden Moğol kökenli Malaylar ,bu yerli toplulukları iç kesimdeki engebeli alanlara ve ıssız adalara çekilmeye zorladıGünümüzde bu topluluklar ,çoğunlukla bazı Endonezya adalarının iç kesimlerinde oturan dağlı halklar ile ırmak ve deniz kıyılarındaki düzlüklere yerleşmiş halklar olarak iki gruba ayrılırAda halkları arasında görülen kültürel farklılıklar ,büyük ölçüde Hinduizm,Budacılık ve Müslümanlıktan kaynaklanan kültürel etkilerin ürünüdür



Eski Malay köyleri ( kampong) kendine yeterli küçük birimler biçimindeydiKazıklar üzerine oturtulmuş saz damlı bambu evlerin oluşturduğu bu yerleşmelerin hemen çevresinde tarlalar ve koruluklar uzanırdıBaşlıca el sanatları dokumacılık,şapka ve sepet yapımı ,çanak çömlekçilik ve demir işçiliğiydiKöyleri yöneten köy başkanları ve yaşlılar meclisinin üzerinden herhangi bir örgütlenme yoktuTanrıların yanı sıra atalara ve ruhlara tapınmaya dayanan dinler çeşitli büyü ve adetlerin oluşturduğu zengin bir folklorla iç içeydi

19yüzyıl başlarında Avrupa devletlerinin bölgede giriştiği sömürgeci yayılma ekonomik,toplumsal ve siyasal alanlarda önemli değişikliklere de yol açtıBununla birlikte yeni açılan iş alanlarında yerel halkların rolü küçük ve önemsiz uğraşlarla sınırlı kaldıBöylece çok sayıda Çinli ve Hintli ticaret ve tefeciliğinin yanı sıra madencilik ve tarım sektörlerinde çalışmak üzere bölgeye akın ettiAma bu göçmen toplulukların etkisi belirli yörelerden öteye gidimedi

Kaynak;AnaBritannica cilt 10 frmsinsinet için derlenmiştir

EKONOMİ;



Bölge halkının çoğunluğu geçimini çifççilikten ya da buna dayanan ikincil sanayilerden sağladığından ,tarım sektörü ekonomide çok önemli bir yer tutarBununla birlikte kişi başına verimliliğin son derece düşük olması nedeniyle tarımın gayri safi yurt içi hasıla ( GSYİH) içindeki payı öteki sektörlere oranla çok küçüktürYüksek kesimlerdeki dağlı halklar dönüşümlü ekim yoluyla pirinç ve mısır gibi tüketime dönük tahıl yetiştirirlerYerleşik tarımın uygulandığı düzlük kesimlerde tahıl ekiminde sulamadan yaralanılırCava'nın orta ve doğu kesimlerinde yumrulu bitkiler önemli bir besin kaynağı oluştururYağlı tohumlar,elyaflı bitkiler,şekerkamışı,çay,kahve ,kakao,baharat ve Kauçuk gibi ticari ürünler daha çok küçük çiftliklerden elde edilir



iç tüketimi karşılamaya yönelik olan balıkçılık ve hayvan besiciliğinin önemi sınırlıdırDoğudaki Endonezya adaları dışında sürü besiciliği yok denecek ölçüdedirBaşlıca Büyükbaş hayvanlar manda ve sığırdırKoyun ve keçi besiciliğiyle genellikle Endonezya"daki Müslümanlar uğraşırToprağın sürülmesinde büyük ölçüde hayvan gücünden yararlanılırOrmanlardan elde edilen kereste,Sarawak,Sumatra ve Borneo"nun ihracat gelirlerine büyük katkıda bulunur


Dünya ticareti içindeki payı pek büyük olmayan Doğu Hint Adaları,belirli bazı ürünlerde ön sırada yer alırDünya kauçuk ihracatının yüzde 50"si ,kalay ihracatının yüzde 65"i ,bitkisel yağların yüzde 50"si ve pirinç ihracatının yüzde 20"si buradan karşılanırSon bir yüzyıl içinde bölgede ticarete konu olan mal sayısının yanı sıra ticaret hacmi de olağanüstü bir artış göstermiştirBölgedeki büyük kentlerin çoğunda havalanı vardırbununla birlikte taşımacılığın büyük bölümü hala deniz yoluyla yapılırEndonezya"da GSYİH"nin yalnızca onda biri imalat sektöründen sağlanırbu oran bölgenin öteki ülkelerinde de yüzde 15 ile 25 arasında değişirSanayi belirli yörelerle sınırlı olmakla birlikte,bütünüyle kentlerde yoğunlaşmamıştırKırsal kesimdeki başlıca sanayi dalları kauçuk ve palmiye yağı işletmeciliği ,küçük ölçekli pirinç işletmeciliği ve tuğla ve kiremit üretimidirKentlerde sanayi daha çok büyük ölçekli pirinç işletmeciliği ve kauçuk hammaddesi işletmeciliği,kalay ergitmeciliği,eğirmecilik ve dokumacılık ile otomobil ve elektronik parça montajına dayanırSon yıllarda kağıt,cam,sabun ve sigara gibi ürünlere dayalı hafif sanayi de gelişmiştirBununla birlikte kentlerde imalat sektörü hala sınırlıdırDüşük satın alma gücü nedeniyle pazar talebinin darlığı ile ulaşım olanakları enerji kaynakları ve öteki altyapı tesislerinin yetersizliği ,bölgedeki ekonomik büyüme hızını yavaşlatan başlıca etkenlerdir

Doğu Hint Adalarının büyük bölümü dünyanın en zengin maden yatağı kuşaklarından biri içinde kalırBölgede bol miktarda kalay,altın,bakır,çinko,gümüş,kurşun,demir cevheri,manganez ,krom,kobalt,vanadyum,molibden ve tungsten çıkarılırAyrıca geniş kireçtaşı,kalsiyum florür,alçıtaşı,kaolin,marn,silisli kum ve tuz yatakları da bulunurIIDünya Savaşı'ndan sonra bölgede yeni bağımsız devletlerin kurulması,geleneksel madenlerin üretiminin artırılmasının yanı sıra daha önce ihmal edilmiş olan petrol,demir cevheri,boksit,nikel ve bakır gibi çeşitli madenlerin işletilmesini sağlamıştırBaşlıca petrol üretim alanları Brunei ile Borneo"nun doğu kıyıları boyunca uzanırKalay madenleri daha çok Singkep,Bangka ve Belitung adalarında toplanmıştırBoksit yataklarının çoğu Borneo ve Riau"dadırNikel yatakları genellikle Selebes"te bulunurBölgedeki kentsel yerleşmelerin konumunu ve gelişmesini ve ulaşım ağının yapısını büyük ölçüde madenciliğin gelişmesi belirlemiştir



Kaynak;AnaBritannica cilt 10 frmsinsinet için derlenmiştir

TARİH




Bölgenin Tarihöncesi,yerleşimleri Pleyistosen Döneme ( y2,5 milyon - 10 bin yıl önce) değin uzanırİS1yüzyılda baharat bulmak için bölgeye giren Hintli tüccarlar ve bazı siyasal güçler çok geçmeden yerel topluluklara boyun eğdirdilerYerel aristokrat ailelerle yapılan evlilikler sonucunda yeni bir yönetici sınıf ortaya çıktıHindistan'dan gelen yönetim ve din anlayışı özellikle Cava ve Sumatara'da etkili oldu ve buralardan öteki adalara yayıldıHintli göçmenlerin çoğunun bağlı olduğu Hinduizmin yanı sıra Budacılık da bölgenin hülkürel yapısı üzerinde önemli izler bıraktıAynı dönemde bölgeye ulaşan Çinli tüccarlar ise pek etkili olamadı5-9 yüzyıllar arasında hüküm süren en güçlü iki krallık Şrivicaya ve Sailendra'ydıBaşkenti Sumatra'daki Palembang olan Şrivicaya,ticaret ve denizciliğe dayanan bir devlettiCava'nın orta kesiminde egemen olan Sailendra hanedanı bölgede Hint sanatının gelişmesinde önemli rol oynadıSonraki yıllarda Cava'nın orta kesiminde egemen olan Sailendra hanedanı bölgede Hint sanatının gelişmesinde önemli rol oynadıSonraki yıllarda Cava"nın doğusundaki krallık en güçlü devlet durumuna geldiKral Kritanagara 13yüzyılda Sumatra"nın bir bölümü ile Borneo,Bali ve bazı Maluku adalarını ele geçirdiKısa süreli bir iç savaşın ve Kubilay Han'ın gönderdiği bir Çin donanmasının müdahelesinin ardından 1294"te kral olan Vicaya,Macapahit İmparatorluğunu kurduGücünü deniz filosundan ve baharat ticareti üzerindeki denetiminden alan bu imparatorluk 15yüzyıl sonları ya da 16yüzyıl başlarında çöktü

Macapahitlerin çöküşünü hızlandıran bir etken de İslamın bölgede tüccarlar aracılığıyla yayılmasıydı Önce Sumatra"da etkili olan İslam,zamanla adaların çoğunda benimsendiHinduizm yalnızca Bali Adasında varlığını sürdürebildiBununla birlikte Hint kültürünün etkisi bütünüyle ortadan kalkmadıPortekizliler 16yüzyıl başlarında bölgeye ulaştığında ,İslam yerinden edilemeyecek bir yaygınlığa ulaşmış bulunuyordu

1511'de Portekiz kaşiflerinin baharat yollarını ararken Ternate'de 1514'te ilk Portekiz yerleşmesi kurulduPortekiz ve İspanya 1529"da imzaladıkları bir antlaşmayla 17 derece doğu boylamını etki alanlarının sınırı olarak belirledilerCava,Sumatra ve Selebes gibi adaların kıyılarında bir dizi kale inşa ederek ticari ilişkilerini geliştiren Portekizliler,gösterdikleri bozuk yönetim ve yerel devletlerle giriştikleri çatışmalar yüzünden zamanla güçlerini yitirdiler

Portekizli'lerin bölgeden getirdiği baharatı Avrupa pazarlarına dağıtan Felemenkliler,bir süre sonra bu alanda bir tekel oluşturmak amacıyla bölgenin denetimini ele geçirmeye yöneldilerİlk Felemenk filosu 1596'da Sumatra'ya ulaştı1602'de Hollanda Doğu Hindistan Kumpanyasını oluşturulmasından sonra Portekizlileri birdizi yenilgiye uğratan Felemenkliler 1600'de varılan bir anlaşmayla Portekiz'e bırakılan Timor dışında bölgeye egemen oldularBu arada İngiliz Doğu Hindistan Kumpanyası da adalarda etkinlik göstermeye başladı1611'den sonra şiddetlenen ticari rekabet üzerine iki kumpanya arasındaki görüşmelerle sağlanan işbirliği sürekli çatışmalar yüzünden 1637'de bozulduİki ülke arasında başgösteren savaşı sona erdiren Westminster Antlaşması'yla (1674) İngilizler bölgeyi Felemenklilere bırakmayı kabul ettiYerel halka karşı uygulanan baskıcı yöntemlerin Cava'da yol açtığı ayaklanmalar,acımasız bir biçimde bastırıldı1749'da bölgedeki Felemenk egemenliğini tam anlamıyla pekişti



Kaynak;AnaBritannica cilt 10 frmsinsinet için derlenmiştir

Napoleon Savaşlarının başlamasından sonra bölgeye güçlü bir donanma gönderen İngiltere ,1811'de Cava'yı ele geçirdiYönetim ve ticaret alanında girişilen bir dizi değişikliğe karşın,Viyana Antlaşması (1816) uyarınca adalar yeniden Felemenk'e geri verildiİngilizlerin 1819'da Singapur'u işgal etmesi Felemenklilerin ticaret tekeline önemli bir darbe vurdu1824'te sağlanan uzlaşma çervevesinde Felemenkliler Sumatra'da hareket serbestliği kazanırken,Malakka Yarımadası da İngiliz etki alanına girdi1830'da Hollanda Krallığını oluşturan Felemenkliler 19yüzyıl boyunca adalardaki yerel devletlerle çeşitli savaşlara girişerek egemenlik alanlarını genişlettilerBu arada öteki devletlerin adalara karşı ilgisi de arttıÇin ve Japonya'dan göçler hızlandıİngilizler 1841'de Borneo'nun kuzeybatısını ele geçirdi1885'te Yeni Gine İngiltere,Almanya ve Hollanda arasında bölündü1898 İspanyol-Amerikan Savaşı Filipinler'in ABD'ye bırakılmasıyla sonuçlandıAvustralya ve Japonya'nın bölgedeki ticari ilişkileri önemli bir düzeye ulaştıHollanda'nın Timor'da Portekiz'le süregelen çekişmesi,1904'te imzalanan antlaşma sonunda adanın kesin sınırlarla bölünmesiyle çözüme bağlandıIDünya Savaşı'ndan sonra Yeni Gine'den çekilmek zorunda kalan Almanya'nın yerini Avustralya doldurdu

IIDünya Savaşı sırasında Doğu Hint Adalarının büyük bölümü Japon işgali altına girdiJaponya'nın teslim olmasından sonra 1945'te ilan edilen Endonezya Cumhuriyeti üzerindeki egemenlik hakkı 1949'da ABD'ye geçti ve 1950'de adaların büyük bölümünü içine alan Endonezya Cumhuriyeti kurulduHollanda'nın Yeni Gine'deki topraklarının yönetimi de 1963'te ,Japonya'ya geçtiEski İngiliz sömürgeleri Sarawak ve Kuzey Borneo 1963'te ,Malaya ve ve Singapurla birlikte Malezya Federasyonu'nu oluşturduSingapur sonradan bağımsız bir devlet olduPortekizlilerin elindeki Timor toprakları 1976'da Timor Timur (Doğu Timor ) adıyla Endonezya'nın bir ili olduPapua Yeni Gine 1975'te bağımsızlığını kazandıBrunei 1984'te bağımsız bir sultanlığa dönüştü



Kaynak;AnaBritannica cilt 10 frmsinsinet için derlenmiştir