İnsan ve Yurttaş Haklan Bildirgesi

İnsan ve yurttaş haklan bildirgesi

başlangıç; Fransız halkının, Ulusal meclisi oluşturan temsilcileri, halkın mutsuzluklarına ve hükümetlerin yozlaşmasına tek neden olarak, insan haklarının bilinmemesini, unutulmasını ve çiğnenmesi™ gördüklerinden, insanın doğal, vazgeçilmez ve kutsal haklarını resmi bir Bildirge ile açıklamaya karar verdiler; ta ki bu Bildirge, bütün toplum üyelerinin zihninde yer ederek, onlara her an haklarını ve görevlerini hatırlatsın; ta ki, yasama gücü ile yürütme gücünün bütün tasarruflarını, her kurumun kendi amaçlarıyla kıyaslamaya her an olanak vererek bu tasarruflara daha iyi uyulmasını sağlasın; ta ki, bundan böyle yalın ve tartışılmaz ilkelere dayanacak olan yurttaş şikâyetlerine, her durumda anayasanın korunması ve herkesin mutluluğu doğrultusunda bir çözüm getirilmesine ışık tutsun

Dolayısıyla, Ulusal meclis, Yüce varlığın huzurunda, insan ve yurttaş haklarını şu şekilde saptar ve açıklar:

madde 1 insanlar, hukuksal olarak, doğuştan özgür ve eşittirler ve öyle kalırlar; toplumsal farklılıklar ancak ortak yarara dayanabilir

madde 2 Her siyasal topluluğun amacı insanın doğal ve vazgeçilmez haklarının korunmasıdır Bu haklar özgürlük, mülkiyet, güvenlik ve baskıya karşı direnme haklarıdır

madde 3 Her tür egemenlik ilkesi, temel olarak millete dayanır; hiçbir organ, hiçbir birey açıkça milletten kaynaklanmayan bir yetkiyi kullanamaz

madde 4 Özgürlük, başkasına zarar vermeyen her şeyi yapabilmek demektir O halde her insanın doğal haklarının kullanılması ancak, toplumun öteki üyelerine sağladığı aynı nitelikteki haklarla sınırlanır Bu sınırlar ancak yasayla belirlenebilir

madde 5 Yasa, yalnızca topluma zarar verici eylemleri yasaklar Yasa tarafından yasaklanmayan hiçbir şeye engel olunamaz ve hiç kimse yasanın emretmediği bir şey yapmaya zorlanamaz

madde 6 Yasa genel iradenin ifadesidir; tüm yurttaşların doğrudan ya da temsilcileri aracılığıyla, yasa yapmaya katılma hakkı vardır; yasa, korurken ve cezalandırırken, herkes için aynı olmalıdır Yasa önünde eşit olduklarından, tüm yurttaşlar her tür yüksek görev, mevki ve kamu görevi almada eşit durumdadırlar; erdem ve yeteneklerinden başka aralarında bir ayrım yapılamaz

madde 7 Hiç kimse yasada belirlenen durumlar ve yasada öngörülen biçimler dışında suçlanamaz, tutuklanamaz ve alıkonamaz Keyfi emirler verilmesini isteyen, bu emirleri veren, uygulayan ya da uygulattıran kişiler cezalandırılır; buna karşılık yasaya uygun olarak çağrılan ya da yakalanan her yurttaş hemen boyun eğmelidir, karşı koyarsa suçlu olur

madde 8 Yasa ancak açık ve kesin olarak gerekli cezalar getirebilir; hiç kimse işlenen suçtan önce çıkarılarak ilan edilen ve usulüne göre uygulanan bir yasaya dayanmadan cezalandırılamaz

madde 9 Bir insan suçlu olduğu açıklanıncaya kadar masum sayılır Tutuklanması gerektiğinde, elde tutmayı sağlamak için gerekli olmayan her türlü şiddet yasaca ağır bir biçimde cezalandırılır

madde 10 Hiç kimse, dinsel inançları dahil, inançlarından dolayı rahatsız edilemez; elverir ki bu inançların açıklanması yasa tarafından sağlanan kamu düzenini bozmasın

madde 11 Düşünce ve inançların başkalarına özgürce iletilmesi insanın en önemli haklarından biridir; her yurttaş özgürce konuşabilir, yazabilir ve bunları basıp yayabilir; bu özgürlüğün kötüye kullanılmasından ancak yasaca belirlenen durumlarda sorumlu olur

madde 12 insan ve yurttaş haklarının güvence altına alınması bir kamu gücünün varlığını gerektirir; bu güç, onları emaneten ellerinde tutanların kişisel yararları için değil herkes için kurulmuştur

madde 13 Kamu gücünün sürdürülmesi ve idarenin giderlerini karşılamak için herkesçe ödenecek bir vergi zorunludur; bu vergi yurttaşların yeteneklerine göre eşit olarak alınmalıdır

madde 14 Tüm yurttaşlar, doğrudan doğruya kendileri ya da temsilcileri aracılığıyla, vergilerin gerekliliğini özgürce onamak, bunların nasıl kullanıldığını izlemek, vergi miktarını, matrahını, toplanışını ve süresini saptamak hakkına sahiptirler

madde 15 Toplum, idare örgütünün her memurundan hesap sorma hakkına sahiptir

madde 16 Hakları güvence altına alınmamış, kuvvetlerin ayrılığı belirlenmemiş toplumların anayasaları yok demektir

madde 17 Mülkiyet, dokunulmaz ve kutsal bir haktır Yasaca belirlenen kamu hizmetleri için açıkça gerekli görülmedikçe, adil ve peşin bir tazminat ödenmedikçe, hiç kirfıse bu haktan yoksun bırakılamaz