Yurtdışındaki Tarihî Türk Eserlerinin Tespiti Projesi Hakkında Bilgiler Nelerdir?

Yurtdışındaki Tarihî Türk Eserlerinin Tespiti Projesi Hakkında Bilgiler Nelerdir?
Yurtdışındaki Tarihî Türk Eserlerinin Tespiti Projesi Hakkında Bilgiler Nelerdir?
1998 Malî Yılı Bütçesi Yatırım Programı'nda yer alan proje çalışmaları için, Proje Yürütme Kurulu, öncelikle çalışma yapılacak bölgeleri, Balkanlar, Ortadoğu ve Afrika, Macaristan ve Avusturya, Kırım Yarımadası başta olmak üzere, Karadeniz'in kuzey sahilleri olarak belirlemiş, ekipler oluşturulmuş; ve 1999 yılında çalışmalara başlanılmıştır Bu çerçevede olmak üzere:
Kırım Yarımadası, Karadeniz'in kuzey sahillerindeki Türk eserleri:
Prof Dr Bozkurt Ersoy ve ekibi, 1999 yılında, Kırım Yarımadası başta olmak üzere, Karadeniz'in kuzey sahilleri boyunca sıralanan Türk eserlerinin tespiti ile ilgili çalışmalara başlamıştır Akkerman'da başlayan çalışmalara, 2000 - 2002 yıllarında Sivastapol, İnkerman, Balıklıova, Çorgun, Gözleve, Simferepol, Kokoz, Bahçesaray, Salacak, Eskiyurt ve Çufutkale'de devam edilmiş, 70 yapı tespit edilmiştir Tespit çalışmaları tamamlanmış, kataloglama çalışmaları sürdürülmektedir
Balkanlardaki Türk eserleri:
Bulgaristan
YrdDoç Dr Mehmet Z İbrahimgil ve ekibi, Balkanlardaki Türk eserlerinin tespiti çalışmalarına, 2000 yılında, aciliyeti nedeniyle Bulgaristan'da başlamıştır Çalışmalar, Sofya, Filibe ve Şumnu olmak üzere üç ana merkezde yürütülmüş; Sofya merkezli olarak , Vidin, Belogradcık, Montana, Berkovica, Vraca, Mezdra, Bela Slatina, Pernik, Köstendil, Samakov, Dupnica, Kostenec, Dolna Banya, Blagoevgrad, İhtiman ve Novi Han; Filibe merkezli olmak üzere, Pazarcık, Asenovgrad, Kırcali, Momçilgrad, Haskovo, Yanbolu, Kazanlık ve Eski Zağra, Şumnu merkezli olarak da Razgrad, İsperih, Tırgovişte, Omurtag, Balçık, Dobriç, Varna, Burgas ve Aytos şehirlerine bağlı kasaba ve köylerde 200'e yakın yapı tespit edilmiştir 2000 yılında çalışmaların % 85'ini tamamlayan ekip, 2001 yılında Bulgaristan'ı bitirmeyi plânlamış, ancak Bulgaristan'ın 2001 yılında vize vermemesi nedeniyle bu plân uygulanamamış, 2001 yılında çalışmalarını Kosova'da yürütmüştür 2003 ve 2004 yıllarında Bulgaristan'daki çalışmalara devam edilmiştir 2003 ve 2004 yılında yapılan çalışmalarla Bulgaristan envanteri tamamlanmış, tespit edilen eser sayısı 500'e yaklaşmıştır Bu eserlerin % 90'ı ilk defa bilimsel yayınlara girecektir Tespit edilen eserlere ait dosyalar hazırlandıkça Kurumumuza teslim edilmektedir
Kosova
YrdDoçDrMehmet Zİbrahimgil ve ekibi, 2001 yılında Kosova'da Priştine, Prizren, İpek (Peç), Cakova (Yakova), Gilan, Vushtri (Vuçetırn), Mitroviça, Ferizoviç (Ferizaje-Urişevac), Kaçanik, Dragaş, İstok, Deçan, Novo Bırdo şehir ve köylerinde 229 yapının envanterini yapmıştır Buradaki çalışmalar tamamlanmış

eserlere ait dosyalar teslim edilmiştirBu çalışma ile ilgili olarak:



Mehmet Z İBRAHİMGİL - Neval KONUK (yayına hazırlayanlar) tarafından Kosova'da Osmanlı Mimarî Eserleri adlı eser yayımlanmıştır
Makedonya
2002 yılında çalışmalar Batı, Doğu ve Orta Makedonya olmak üzere 3 ana bölgede yapılmıştır Batı Makedonya'da Üsküp, Kumanova, Kalkandelen (Tetovo), Gostivan, Kırçova (Kiçevo), Zayaz, Resne, Kruşevo, Demir Hisar, Debre, Struga ve Ohri Şehir merkezleri ve köylerinde, Doğu Makedonya'da Valandova, Ustrumca (Strumiça), Gölgeli (Gevgeli), Eski Doyran (Stari Doyran), Basko, Radoviş, Delçevo, Berovo, Kratova ve Viniçe şehir merkezleri ve köylerinde, Orta Makedonya'da Köprülü (Veles), Negotino, Kavadar, Koçani, Manastır (Bitola), Pirlepe, Kabrinçi ve İştip şehir merkezleri ve köylerinde 409 eser tespit etmiştir Envanter çalışmaları tamamlanmış, eserlere ait dosyalar hazırlanmaktadır




Bu proje kapsamında:
Kosova'daki bütün eserlerin restorasyon durumları tespit edilmiş, Prizren'de Fatih Sultan Mehmet dönemine ait Namazgâh'ın restorasyonu yapılmıştır Bu çalışma ile ilgili olarak:
Prof Dr Hakkı Acun ve Y Doç Dr Mehmet Zİbrahimgil tarafından "Kosova-Prizren Fatih Sultan Mehmet Namazgâhı (Kırık Cami) Kazı ve Restorasyon Çalışmaları ile Şehit Başçavuş Hüseyin Kutlu Parkı [Germimet Dhe Restaurimet e Namazxhaut ( Xhamia e Thyer) Kosova- Prizren Fatih Sultan Mehmet Dhe Parku İ Deshmorit ( Başçavuş) Hüseyin Kutlu]" adlı eser Türkçe ve Arnavutça olarak yayımlanmıştır

Ortadoğu ve Afrika'nın kuzeyindeki Türk eserleri:
Mısır
ProfDr Abdüsselâm Uluçam başkanlığındaki ekip, 2000 yılında, Mısır'da çalışmalarına başlamış, Mısır Anıtlar Kurulu ile ortaklaşa hazırlanan program çerçevesinde, Kahire (5 bölge), Tanta, Fevva, Reşit, İskenderiye, Asvan ve Luksor'da 311 eser tespit etmiş, Mısır'da bilinen ve umulanın üzerinde Türk eserinin bulunduğunu saptamıştır Mısır'da daha uzun süreli ve kapsamlı çalışmalar sürdürülecektir
Tunus
Prof Dr Abdüsselam Uluçam başkanlığındaki ekip, 2001 yılında, Tunus'ta (Tunus, Zaghouan, Hammamet, Sousse, Monastır, Mahdia, Sfax, Cerbe, Gabes, Kairouan, Em Kef, Tabarka, Beja, Bizerte) envanter çalışması yapmış, 190 eser tespit etmiştir Buradaki çalışmalar tamamlanmıştır Eserlere ait dosyalar tamamlandıkça Kurum'a gönderilmektedir
Ürdün
ProfDr Abdüsselam Uluçam başkanlığındaki ekip, 2002 yılında çalışmalarını Ürdün'de Amman (merkez), Cizre, Azrak, Ceraş, Aclun, Deyr Alla, Ağvar, Tabakat Fahl (Pella), Cize, Dab'a, Zarka, Kufrance, Katrane, Kerek, Tafila, Şavbek, Petra, Udruh, Maan, Akaba, Anize (Unayza) Cirfu'd Deraviş, Hasa, Salt Madaba, İrbid, Ummu Kays ve Mafrak'ta sürdürmüş, 72 Türk eseri tespit etmiştir; bu eserlere ait dosyalar hazırlanmaktadır
Suriye
Aynı ekip 2002 ve 2003 yılında Suriye'de envanter çalışmaları yapmış, 564 eser tespit etmiştir; bu eserlere ait dosyalar hazırlanmaktadır
Orta Avrupa' daki Türk eserleri
Macaristan
Prof Dr Bekir Deniz ve ekibi Macaristan'daki çalışmalarına 1999 yılında başlamış, 40 kadar eser tespit etmiştir Prof Dr Bekir Deniz'in sağlığı nedeniyle 2000 yılında çalışma yapılamamış; 2001 yılında yapılan çalışma ile Macaristan'daki envanter çalışması tamamlanmış, eserlere ait dosyaların yazım işlemleri sürdürülmektedir
Avusturya
Prof Dr Bekir Deniz başkanlığındaki ekip, Avusturya'daki çalışmalara 2001 yılında başlamıştır Zaman darlığı nedeniyle ancak Viyana ve Insburg'daki eserler incelenebilmiştir; çalışmalara devam edilecektir
Romanya
ProfDr Bekir Deniz 2003 yılında Romanya'da çalışmış, 87 eser tespit etmiştir Envanter çalışmalarına devam edilecektir
Kazakistan'daki Türk eserleri
Prof Dr Bekir Deniz 2004 yılında Kazakistan'da envanter çalışmalarına başlamıştır
Kırgızistan'daki Türk eserleri


YrdDoçDrRüstem Bozer başkanlığındaki ekip 2002 yılında Kırgızistan'da envanter çalışmalarına başlamış ve 2003 yılında devam etmiştirIssık-Göl, Narın, Çuy, Talas, Celal-Abad ve Oş'ta 45 eser tespit etmiştir Kırgızistan'daki çalışmalar tamamlanmıştır
Bu çalışma ile ilgili olarak: Ortaçağ'da Aktöbe = Aktöbe in the Medieval Ages = Orta gasırdagı Aktöbe / Metin V ŞALEKENOV - N O ALDABER GENOV; Resim ve altyazılar R BOZER isimli eser yayınlanmıştır

KAYNAK: ttkorg