19. Yüzyılın Siyasi Olayları,19. Yüzyılın Siyasi Olayları Nelerdir,19. Yüzyıl

19 Yüzyılın Siyasi Olayları,19 Yüzyılın Siyasi Olayları Nelerdir,19 Yüzyıl
19 Yüzyılın Siyasi Olayları,19 Yüzyılın Siyasi Olayları Nelerdir,19 Yüzyıl
19YÜZYIL SİYASİ OLAYLARI 1
Sırp İsyanı: Fransız ihtilalinin yaymış olduğu milliyetçilik akımının etkisiyle ve bu bölgede çıkarı olan Avusturya ve Rusya’nın kışkırtmalarıyla ve Sırpların yaşadığı bölgelerdeki Yeniçerilerinin halka kötü davranmaları Sırpların isyan etme lerinde etkili olmuşturSırplar ilk kez 1804 yılında Kara Yorgi başkanlığında ve 1815 yılında Miloş Obronoviç önderliğinde isyan ettiler
***Sırplar Osmanlı Devleti’ne ilk isyan eden millet olmuşlardır
***Sırplar 1829 Edirne antlaşması ile yarı bağımsız bir devlet oldular1878 Berlin antlaşması ile tam bağımsız olmuşlardır
Yunan İsyanı:Yunanlıların isyan etmesinde başta Fransız ihtilalinin yaydığı milliyetçilik akımı olmak üzere , Rusya’nın kışkırtması, 1814 yılında kurulan Etnik-i Eterya Cemiyeti’nin faaliyetleri etkili olmuşturYunanlılar 1820’de Eflak ve Boğdan’da ayaklandılar daha sonra 1821’de Mora’da isyan ettilerIIMahmut isyanı bastıramayınca Mısır valisi MAli Paşa’dan yardım istediVe isyan kısa sürede bastırıldı(1827)
*Doğu Akdeniz’de Kavalalı MAli Paşa gibi güçlü bir valinin varlığını istemeyen Fransa,İngiltere ve Rusya aralarında anlaşarak Yunanistan’a bağımsızlık verilmesini istedilerIIMahmut bunu iç işlerine müdahele sayarak reddettiBunun üzerine bu üç devletin donanması Navarin limanında Osmanlı donanmasını yaktılar(Navarin Baskını 1827)
*Osmanlı Devleti yanan donanmanın masraflarını bu üç devletin ödemesini istedi Rusya bu isteğe savaş açarak karşılık verdiRuslar doğuda Erzurum’a kadar batıda ise Edirne’ye kadar ilerlediler bunun üzerine Osmanlı Devleti barış istemek zorunda kaldılar
Edirne Antlaşması (1829)Buna göre;
-Yunanistan bağımsız bir devlet oldu
-Sırbistan iç işlerinde bağımsız, dış ilişkilerinde Osmanlı Devletine bağlı bir krallık haline geldi
-Eflak ve Boğdan’a imtiyazlar verildi
***Yunanistan Osmanlı Devletinden bağımsızlık kazanan ilk devlettir

Kavalalı MAli Paşa İsyanı:Yunan isyanı sırasında Osmanlı Devleti’ne yardım eden MAli Paşa Mora valiliğinin kendisine verilmesini istemiştiFakat Edirne antlaşmasıyla Yunanistan bağımsız olunca Mora Osmanlı Devleti’nin elinden çıktıBunun üzerine MAli Paşa Suriye valiliğini istedi IIMahmut bu isteği reddedince savaş çıktı ve MAli Paşa’nın ordusu Kütahya’ya kadar ilerlediZor durumda kalan IIMahmut Rusya’dan yardım istediRusya’nın Osmanlı üzerinde etki kurmasından korkan Fransa ve İngiltere hemen araya girerek bir antlaşma yapılmasını sağladılar

Kütahya Antlaşmasına göre(1833);
- MAli Paşaya Mısır valiliğine ek olarak Suriye valiliği ,
-oğlu İbrahim Paşa’ya Cidde valiliğine ek olarak Adana valiliği verilmiştir
*** Osmanlı Devleti’nin kendi valisiyle bile başa çıkamayacak kadar güçsüz olduğu görülmüştür

***IIMahmut MAli Paşa’nın tekrar saldırmasından korktuğu için Rusya’yla bir ittifak antlaşması yapmıştır

Hünkar İskelesi Antlaşmasına(1833)göre;
-Osmanlı saldırıya uğrarsa Rusya karadan ve denizden yardım edecek,
-Rusya bir saldırıya uğrarsa Osmanlı Devleti sadece Çanakkale ve İstanbul boğazlarını kapatacaktı
*** Bu antlaşmayla ilk kez boğazlar sorunu ortaya çıkmıştır

Kütahya Antlaşması iki tarafı da memnun etmemiştiIIMahmut MAli Paşa’ya ders vermek ve kaybettiği toprakları geri almak istiyorduMAli Paşa’da daha fazla toprak sahibi olmak hatta Osmanlı tahtına oturmak istiyorduBu nedenle iki ordu Nizip yakınlarında tekrar karşılaştı ve (Nizip Savaşı 1839) Osmanlı ordusu yenildi Bu durumda Hünkar İskelesi Antlaşmasına göre Rusya’nın yardım etmesi gerekiyordu İngiltere ve Fransa bundan korktuklarından Mısır meselesini görüşmek için İngiltere’nin önderliğinde Londra’da toplandılar

Londra Protokolü (1840)
-Mısır eyaleti hukuki yönden Osmanlı’ya bağlı kalmakla beraber, yönetimi MAli Paşa’ya bırakılacak
-Buna karşılık Mısır , her yıl 80 bin kese altın vergi verecek
-Suriye,Adana ve Girit Osmanlı Devleti’nde kalacak

*** Londra Protokolüyle Mısır meselesi kesin olarak çözüme kavuşturulmuşturMısır iç işlerinde bağımsız, dış işlerinde Osmanlı’ya bağlı hale gelmiştir
***Kavalalı’nın gücünü kıran İngiltere ve Fransa Akdeniz ve Hint Okyanusundaki ticari gelirlerini korudu

Mısır meselesini halleden Avrupalılar, boğazlar sorununu halletmek için harekete geçtiler

Londra Boğazlar Konferansı (1841): (Londra Sözleşmesi)

- Boğazlar Osmanlı Devletinin egemenliği altında kalacaktır
- Barış zamanında boğazlardan hiçbir savaş gemisi geçmeyecektir

*** Barış zamanında boğazlardan hiçbir savaş gemisinin geçmeyecek olması Rusya’nın Akdeniz’e inmesini engellemiştirBu da İngiltere ve Fransa’nın işine gelmiştir
*** Boğazların durumu uluslar arası bir durum kazandı

Kırım Savaşı (1853-1856)
Sebepleri:Rusya’nın Osmanlı Devleti üzerindeki bazı emellerinin olması Kırım Savaşının en önemli sebebidirRusya’nın başında bulunan Çar INikola İstanbul’u ve boğazları alarak Akdeniz’e inmek ve Rusya’nın himayesi altında Balkanlarda küçük devletler kurmak istiyorduBunun için İngiltere ile anlaşıp Osmanlı Devletini paylaşmak istiyorduİngiltere ise Osmanlı Devleti’nin parçalanmasını kendi menfaatleri açısından uygun görmüyorduÇar INikola bunun üzerine çeşitli bahaneler aramaya başladıKudüs ve çevresinde yaşayan Ortadoksların lehine ıslahat yapılmasını istediİstanbul’a gönderdiği elçi Prens Mençikof bazı istekler ileri sürdüOsmanlı Devleti bunları reddettiBunun üzerine Rusya Orduları Osman- lıya saldırdı ve savaş başladı Ruslar 1853’de Sinop’ta Osmanlı donanmasını yaktılar (Sinop Baskını 1853) İngiltere ve Fransa Rusya’nın boğazlara,Akdeniz’e egemen olmasından korktuklarından yardım ettiler Bunlara Piyomento devletide katıldı ve Rusları yendilerSavaşın sonunda barış yapıldı

Paris Antlaşması(1856):
-Osmanlı Devleti Avrupa Devleti sayıldı
-Osmanlı Devletinin toprak bütünlüğü Avrupalı Devletlerin garantisi altında olacak
-Karadeniz tarafsız olacak savaş gemilerine kapalı, ticari gemilere açık olacak
-Boğazlar 1841 Londra Protokolüne göre yönetilecek
-Eflak ve Boğdan’a yarı bağımsızlık verilecek

*** Osmanlı Devleti ,Paris Antlaşmasında Avrupalı Devletlerin azınlıkların haklarını bahane ederek iç işlerimize karışmalarını önlemek amacıyla Islahat Fermanını ilan etmiştir

*** Kırım Savaşı sırasında Padişah olan Abdülmecit’in İngiltere’den borç para almasıyla Osmanlı tarihinde ilk kez dış borçlanma süreci başlamıştır(1854)

1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı ( 93 Harbi)
Sebebi:Paris antlaşması Rusya’nın Osmanlı Devleti üzerindeki emellerini 1870’li yıllara kadar engel olabildiRuslar 1870’lerde Avrupa’nın içinde bulunduğu kargaşalıktan faydalanarak Paris antlaşmasının Karadeniz’le ilgili maddesini tanımadığını ilan ettiBalkanlarda Panslavizm(Slavcılık) propagandasına başladıBalkanlardaki milletler isyana başladılarAvrupalı Devletler Rusya ile Osmanlı Devletinin savaşma- sını istemediğinden İstanbul’da bir konferans topladılarTersane (İstanbul ) Konferansına (1878) katılandevletler başta Rusya olmak üzere Osmanlı Devletinden Sırbistan ve Karadağ’dan Türk askerlerinin çekilmelerini ve Bosna Hersek ve Bulgaristan’a özerklik verilmesini istediler Osmanlı Devleti bu istekleri reddettiBunun üzerine Rusya Osmanlı Devletine savaş açtıOsmanlı Devleti Kafkaslarda Gazi Muhtar Paşa ile Balkanlarda Plevne’de Gazi Osman Paşa ile çok başarılı savaşlar yaptılar ama Ruslar doğudan Erzurum’a kadar, batıdan Yeşilköy’e kadar ilerledilerÇok zor durumda kalan Osmanlı Devleti Avrupalı Devletlerinde araya girmesiyle barış istemek zorunda kaldıÖnce Ayestefanos (Yeşilköy) Antlaşması (1878) imzalandıBatılı devletlerin itirazıyla bu antlaşma yürürlükten kalktı ve yerine Berlin antlaşması imzalandı

Berlin Antlaşması(1878):
-Sırbistan,Karadağ ve Romanya bağımsız birer devlet haline geldi
-Bulgaristan Osmanlı Devletine bağlı bir prenslik haline geldi
-Kars,Ardahan ve Batum Rusya’ya bırakıldı
-Bosna Hersek’in yönetimi geçici olarak Avusturya’ya bırakıldı
-Rumeli ve Anadolu’da Ermenilerin oturduğu yerlerde ıslahatlar yapılmasına karar verildi
***Böylece ilk kez “Ermeni Meselesi” ortaya çıkmıştır
-Teselya bölgesi Yunanistan’a verildi
-Osmanlı Devleti Rusya’ya 60 milyon Türk lirası savaş tazminatı ödemesi kararlaştırıldı

IIAbdülhamit Devrinde:
-Fransızlar 1881’de Tunus’u
-İngilizler 1882’de Mısır’ı işgal ettiler
-1908’de Bulgaristan bağımsızlığını ilan etti
-1908’de Avusturya Bosna Hersek’i işgal etti
40 19Yüzyılda Yapılan Yenilikler ve Demokratikleşme Çabaları:
IIMahmut Devrinde Yapılan Yenilikler(1808-1839)
-Kaldırılan Nizam-ı Cedit ordusu yerine Sekban-ı Cedit ordusu kuruldu
-Senet-i İttifak’ın İmzalanması (1808):Bu dönemde Eyaletlerde güçlü olan Âyanlar(Valiler) merkezden kopmaya başlamışlar ve kendi başlarına hareket etmeye başlamışlardıBunun üzerine padişah IIMahmut’la Âyanlar arasında Senet-i İttifak imzalandı(1808) böylece padişah; -Âyanları tanıyacak, padişah yapacağı ıslahatlarda Âyanların fikrini alacaktı
·Sened-i İttifakla padişahın mutlak otoritesi ilk kez kısıtlanmıştır
·Osmanlı Devletinde ilk kez demokratikleşme hareketleri başlamıştır
-Yeniçeri Ocağı kaldırıldı(1826) Vaka-i Hayriye(hayırlı olay)
-Kaldırılan Yeniçeri Ocağı yerine Asakir-i Mansure-i Muhammediye adıyla bir ordu kuruldu
-Bu orduda ders vermek amacıyla Avrupa’dan subaylar getirildi
-Divan-ı Hümayun kaldırıldıYerine Nazırlıklar (Bakanlıklar) kurulduSadrazama Başvekil(Başbakan) denilmeye başlandı
-Devlet memurları Dahiliye (iç işleri) ve Hariciye (dış işleri) diye ikiye ayrıldı
-Memurlar için rütbe ve nişan kabul olundu
-Memurlara fes,ceket ve pantolon mecburiyeti getirildi
-Padişahın resmi devlet dairelerine asıldı
-Merkezi otoriteyi güçlendirmek için iller merkeze bağlandıÜlke Eyalet-Liva-Kaza şeklinde yeniden örgütlendi
-Suçluların mallarına el koyma olan müsadere usulü kaldırıldı
-İlköğretim mecburi hale geldi
-İlk kez Avrupa’ya öğrenci gönderildi
-Medreselerin yanında Avrupai tarzda mektepler açıldıRüştiye(Ortaokul) ve Mekteb-i Ulum-u Edebiye gibi orta dereceli okullar açıldı

-Devlet memuru yetiştirmek amacıyla Mekteb-i Maarif-i Adliye , Mekteb-i Tıbbiye, Mekteb-i Harbiye ve Mızaka-i Humayun (Bando okulu)
*Eğitimdeki bu ikilik ileriki yıllarda devlet içerisinde mektepli- medreseli çatışmasının çıkmasına neden olmuştur
-Takvim-i Vekâyi adıyla ilk resmi gazete çıkarıldı
-İlk defa nüfus sayımı yapıldı Askeri amaçlı olduğundan sadece erkek nüfus sayıldı
-Nüfus sayımı yanında mülk sayımı da yapıldıBöylece herkesin gelirine göre vergi alındı
-İlk kez karantina teşkilatı kurulduİstanbul’da bir hastahane yaptırıldı
-Yerli mallarının kullanımı teşvik edildi
-IIMahmut sarayda oturmayıp yurt gezilerine çıkmıştırHalkın durumunu yerinde görmüştür
-IIMahmut dışarıya para çıkmasını önlemek amacıyla devlet memurlarının ve askerlerin elbiselerini dışardan almayıp yerli kumaştan yapılması için çuha fabrikası kurdurdu
-Tüccar ve esnafa gümrük kolaylıkları sağlandı
*IIMahmut Dönemi, Osmanlı Devleti’nde Batılı anlamda ıslahatların en yoğun görüldüğü dönemdir
TANZİMAT FERMANI (3 Kasım 1839):
·IIMahmut’un ölümünden sonra yerine oğlu Abdülmecit geçtiO da babası gibi ıslahatçı bir kişiydiBu konudaki tüm yetkileri Dış işleri bakanı Mustafa Reşit Paşaya verdi
·Mustafa Reşit Paşa Avrupalı devletlerin iç işlerimize karışmalarına engel olmak için ,Mısır meselesinde Avrupalı devletlerin yardımını almak için ve devletin içine düştüğü sıkıntılı durumdan kurtarmak için Tanzimat Fermanını hazırladı(Gülhane Hattı Hümayunu da denir)Buna göre;
·Herkes kanun önünde eşit olacakBöylece Osmanlı Devletinde kanun gücünün üstünlüğü ilk kez kabul edildi
·Padişah ilk kez kendi gücünün de üstünde kanun gücü olduğunu kabul etti
·Müslüman ,hristiyan, musevi halkın can ve mal güvenliği sağlandı
·Askerlik süresi ömür boyundan 5 yıla indirildiHristiyanlarda askere gidebilecektir denildi
·Tanzimat Fermanıyla kanun önünde müslüman ve gayri müslimler eşitlendi
·Tanzimat Fermanı Osmanlı Devleti’nde batılı hukuk kurallarına geçişin ilk aşamasını oluştu
ISLAHAT FERMANI1856):
·Osmanlı Devleti’nin Kırım savaşından çıktığı ve Paris antlaşmasının imzalandığı sırada İngiltere ve Fransa Osmanlı Devletinden Osmanlı Devleti sınırları içinde yaşayan hristiyan azınlığa bazı ayrıcalıklar verilmesini istedilerOsmanlı Devleti de Paris antlaşmasına devletin uluslar arası alanda durumunu zora sokacak bir madde konulmaması için Hristiyan azınlığa bazı ayrıcalıklar verdiVe Islahat Fermanını ilan etti1856
·Bu ferman Tanzimat Fermanının genişletilmiş şeklidir
·Avrupalı Devletlerin baskısıyla ilan edilmiştir
·Bu fermanla azınlıklar , Müslüman halktan daha ayrıcalıklı hale geldiler

IMeşrutiyet'in İlanı(23 Aralık1876):
Namık Kemal ve Ziya Paşa gibi aydınların oluşturduğu gruba Genç Osmanlılar veya Jön Türkler denirdiBu grup yanlarına Mithat Paşa'yıda alarak Meşrutiyeti ilan etmesi koşuluyla IIAbdülhamit'i tahta çıkardılar23 Aralık 1976 'da Kanuni Esasi hazırlanarak IMeşrutiyet ilan edildi
Kanuni Esasi Osmanlı Devletinin Avrupai tarzdaki ilk anayasasıdır
Kanuni Esasiye göre iki tane meclis kurulduMeclisi Mebusan( Üyelerini halk seçecek),Meclisi Ayan(Üyelerini Padişah seçecek)
Not:IMeşrutiyetin ilanıyla Mutlakiyet dönemi sona ermiş Meşrutiyet dönemi başlamıştır

IIMeşrutiyet'in İlanı(1908):
Jön Türkler 1889 yılında İttihat ve Terakki cemiyetini kurdularBu örgüt IIMeşrutiyetin ilan edilmesi için IIAbdülhamit'e baskı yaptılarBaskılar sonundaIIAbdülhamit 24 Temmuz 1908 'de IIMeşrutiyeti ilan etti13 Nisan 1909'da Meşrutiyet yönetimine karşı olanlar büyük bir ayaklanma yaptılar(31 Mart Olayı) Ayaklanmayı İttihatçıların oluşturduğu ve MKemal'in Kurmay Başkanlığını yaptığı Hareket Ordusu bastırdıİttihatçılar bu ayaklanmadan IIAbdülhamit'i sorumlu tutarak tahttan indirdiler