Ayastefanos Antlaşmanın Sonuçları, Rumeli Haritası, Doğu Rumeli Sorunu Hakkında

ayastefanos antlaşmanın sonuçları, rumeli haritası, doğu rumeli sorunu Hakkında
ayastefanos antlaşmanın sonuçları, rumeli haritası, doğu rumeli sorunu Hakkında
Tarih yönünden uzak başlangıcı olsa bile, Doğu Buhranı, Avrupa devletleri ve Osmanlı Devleti arasında, Napoleon Bonaparte'ın 1798'de Mısır'a girmesiyle ve 1815'de Viyana Kongresi'nde adlandırıldıktan sonra, 1918'de Osmanlı Devleti'nin parçalanması ile yerini Yakın Doğu veya Uzak Doğu Buhranı terimleriyle anlatılan sorunlara bırakarak, bir tarih terimi ve sorunu olarak varlığını devam ettirdi Bu genel düşünce çerçevesinde Doğu Sorunu adı altında tarihe mal edilmiş olan olaylar sırasıyla şunlardır: 1798'de Napoleon Bonaparte'ın Mısır'a girmesi, 1821'de Yunan Ayaklanması, 1830'da Mısır Valisi Mehmet Ali Paşa'nın Ayaklanması, 1853-1856 Kırım Savaşı, 1858 Cidde ve Suriye isyanları, 1857-1861 Eflâk ve Boğdan isyanları, 1858-1870 Sırbistan olayları ve 1859-1869 Süveyş Kanalı Meselesidir Bütün bu olaylar Osmanlı Devleti'nin iç sorunu olarak başladıkları halde, 1856 Paris Antlaşması'nı imzalamış olan Avrupa devletlerinin araya girmeleri ile birer devletlerarası sorun karakteri kazanmışlar ve ilgili bölgelerin özerklik haklarının genişletilmesi ile son bulmuşlardı

Doğu Buhranı 1875'te yeni bir safhaya girdi Maliyeyi düzenlemek amacıyla 1875'te, Bâb-ı Âli a'şar vergisini dörtte bir arttırdı Bu karar Hersek'te Sırp Ayaklanması'nın çıkmasına sebep oldu Ayaklanma 13 Nisan 1875'te Hersek'in birkaç küçük köyünde başladı Sırplar'in vergi toplayıcılarına saldırmaları Vilâyet garnizonlarının müdahalesine yol açtı Ayaklanan Sırp köylülerinin çoğu Karadağ'dan aldıkları silâh ve cephaneyle yolları kestiler, köprüleri ele geçirdiler Ayaklanma kısa zamanda Bosna ve Hersek'in diğer yerlerine de yayıldı Böylece hem iç hem dış diplomatik bunalımı başlatan bu ayaklanma esasta 1878 yılına kadar sürecek olan "Büyük Doğu Buhranı'nı başlattı

Bosna ve Hersek Ayaklanması'nın başlamasından sonra Sadaret'e Mahmud Nedim Paşa getirildi Yeni idareciler grubu istenilen ıslâhatları destekliyor, yalnızca siyasî dengeyi kendi lehine çevirmek istiyordu Göreve gelir gelmez yeni Hükümet valilerin vilâyetlerdeki yönetimleriyle ilgili değişmeler yaptı Bir süre sonra, aşara eklenen ek vergiyi kaldırdı, çok sayıda çiftçinin ödenmemiş borçlarının bir kısmını affetti Bundan başka 20 Ekim 1875'te getirilen İrade ve 12 Aralık 1875'te getirilen Fermanla vergi ve hukuk düzenlerinde Osmanlı Devleti'nde genel ve temelli ıslâhatların yapılacağına söz verdi Bu çabalara rağmen ayaklanma yine devam etti

Bosna ve Hersek Ayaklanması, Osmanlı Devleti'ne karşı, Bulgar Ayaklanması'nı başlatmak için kurulan Bulgar ihtilâlci komitelerini teşvik etti Bu durumdan faydalanan Bulgarlar Nisan 1876 yılında Filibe ve Pazarcık yakınlarında Balkan Dağları'nda bir ayaklanma hareketine girdiler Bulgarlar, ayaklanma sırasında orada yaşayan Türkler'e katliam ve soykırım yaptılar Türkleri Bulgarlaştırmaya ve Hristiyanlaştırmaya çalıştılar
Bosna ve Hersek'te emelleri olan Sırbistan, ayaklanan köylülere her çeşit yardım yapmaktan başka, Rus desteğini sağlayarak Karadağ ile bir antlaşma imzaladıktan sonra 1 Temmuz 1876'da Osmanlı Devleti'ne savaş ilân etti Böylece Birinci Balkan Buhranı başlamış oldu

Bosna ve Hersek Buhranı, Bulgar Ayaklanması ve Osmanlı-Sırp-Karadağ Savaşı, Avrupa devletlerine Osmanlı Devleti'nin iç işlerine karışma fırsatı verdi Balkan Yarımadası'nda kendilerini en alâkalı gören Avusturya-Macaristan ve Rusya, aralarında bir ihtilâfın veya silâhlı çatışmanın çıkmaması için Osmanlı-Sırp-Karadağ Savaşı'nın başlamasından bir hafta sonra Balkan Bunalımı ile ilgili gereken önlemlerin alınması veya görüş birliğine varılması ihtiyacını duydular Kendi tepkilerini ifâde etmek ve amaçlarına ulaşmak için Rus Çarı II Aleksandr ve Avusturya-Macaristan Çarı Frans Joseph 8 Temmuz 1876'da Avusturya'nın Reichstat Kasabası'nda Reichstat Antlaşması'nı imzaladılar

Reichstat Antlaşması, aslında, daha sonra, Osmanlı Devleti'nin Avrupa bölgelerinin Rusya ve Avusturya-Macaristan ve geri kalan bölgelerin ise İngiltere ve Fransa arasında paylaşmasının temellerini atmış oldu Böylece "Reichstat Antlaşması'yla Doğu Buhranı uluslararası diplomatik değer kazandı Türk ordularının Ağustos 1876'da Aleksinats'da Sırpları felâkete uğratmaları Doğu Buhranı'na yeni boyutlar kazandırdı Rusya'nın Osmanlı Devleti'ne gönderdiği ültimatom Sırpları ezilmekten kurtardı Sırp yenilgisini bahane ederek, fakat çoktandır Karadeniz'i bir Rus gölü haline getirmek, Boğazları ve Balkan Yarımadası'nı kendi kontrolü altına almak ve Doğu Akdeniz'e inmek hevesine kapılmış olan Rusya'nın, Balkan Yanmadası'nda bir müdahalede bulunma ve Osmanlı Devleti'ne karşı savaş açma ihtimali artmış oldu Rusya'nın Balkan politikasının gerçek amacı Balkan Yarımadası'nda Türk ve Müslüman olmayan unsurların çıkarlarını korumak değildi Onun esas amacı kendi istilâcı, ekonomik ve siyasî çıkarlarını korumaktı Rus Çarlığı sözü edilen dönemde dünyaya hâkim olmak istiyordu

Doğu Buhranı'nın başlamasıyla Balkan devletçikleri Sırbistan, Yunanistan, Karadağ, 1878'den sonra Bulgaristan da Osmanlı Devleti'nden "kalacak olan" mirastan pay istiyorlardı: Sırbistan, Bosna, Güney Sırbistan ve Makedonya'yı; Bulgaristan-Makedonya, Doğu ve Batı Trakya'yı; Yunanistan ise "Megali İdea" uğrunda Tesalya, Epir, Makedonya, Girit, Batı Trakya, Selanik ve Doğu Trakya'yı işgal edip İstanbul'a inmek istiyordu

Türk-Sırp-Karadağ Savaşı durdurulduktan sonra, barışı hazırlamak için diplomatik çalışmalar başladı İngiltere'nin önerisi üzerine 1856'da Paris Barışı'nı imzalamış olan devletlerin temsilcilerinin katılmasıyla İstanbul'da bir konferansın toplanması kabul edildi Bu Konferans tarihte İstanbul veya Tersane Konferansı olarak bilinmektedir 23 Aralık 1876'da Konterans'ta görüşülecek noktalar gündemi tartışılırken dışardan dehşetli bir surette toplar atılmaya başladı Bunun üzerine Osmanlı Devleti'nin Dışişleri Bakanı Saffet Paşa hitaben: "Efendiler Devletimiz'de yürürlükte olması gerekli görünen Anayasa bütün Osmanlı uyruklarının kişisel hürriyetlerini garanti altına aldığından ötürü toplantımız gereksizdir" dedi Tersane Konferansı'nın başarısızlığından sonra, Osmanlı Devleti'nin Avrupa devletleri tarafından verilecek kararları reddetmesi, kendi "sessiz parçalanmasını" Berlin Kongresi'ne kadar ertelemiş oldu Fakat Rusya ile savaşın kaçınılmaz olduğunu da iyi biliyor ve bu savaşı karşılamaya hazırlanıyordu Türk Ordusu savaş için çok iyi hazırlanmıştı Türk kuvvetleri Silistre ve Rusçuk'u modern savunma hatlarıyla çevrelemişlerdi Bunun dışında, Türk Ordusu oldukça güçlü bir donanmaya da sahipti Tarihin kaydettiğine göre Türk donanması İngiltere donanmasından sonra dünyada en güçlüydü ve Karadeniz'e tamamen hâkim durumdaydı Bu denizi bir Türk Gölü'ne dönüştürmüştü Türk Ordusu Rus-Sırp-Karadağ ve Romanya ordularına ve binlerce Bulgar ve başka Hristiyan çetecilerine karşı yürütülecek olan savaşa iyi hazırlanmış ve en iyi silâhlarla donatılmış durumda giriyordu Bu yüzden bütün dünyanın gözleri Türk Ordusu'na dikilmişti Çünkü, onun, sözü edilen devletlerin ordularını ve özellikle Rus ordularını yenmesi, aslında Avrupa'da durumun değişmesine, saldırgan Panislavizm Hareketi'nin ve Ruslar'ın durdurulmasını etkileyecekti

1876 Osmanlı Anayasası'nın ilânı Avrupa devletlerinden hiç birisinin işine gelmedi Kendi devletlerinde bile henüz kurulmamış demokrasi rejiminin Osmanlı Devleti'nde yürürlüğe konulabileceğine ihtimal vermeyen Avrupa devletleri 1876 Osmanlı Anayasası'na "çocuk oyuncağı" dediler Avrupa devletleri 31 Mart 1877'de Londra'da imzaladıkları bir protokol ile Osmanlı Devleti'ndeki Hristiyanlar'in durumu, Avrupa barışının ve status quo'sunun korunması için uğraşmaya devam edeceklerini bildirdiler Bâb-ı Âli'nin bu protokolü de iç işlerine karışma sayıp reddetmesi üzerine, Rusya hemen genel seferberlik ilân etti ve 24 Nisan 1877'de Osmanlı Devleti'ne karşı savaşa başladı Rusya'nın müttefikleri olarak Osmanlı Devleti'ne Karadağ 29 Nisan, Romanya 22 Mayıs, Sırbistan ise 14 Aralık 1877'de savaş ilân ettiler Böylece Türk orduları Balkan Yarımadası'nda Rus, Romen, Sırp, Karadağ ve Bulgar gönüllülerine ve kuzeydoğu Anadolu'da Kars, Ardahan, Beyazıt ve Batum taraflarında Rus ordularına ve Ermeniler'e karşı savaşmak zorunda kaldılar

Türk-Rus Savaşı'nın başlamasıyla, Avrupa devletleri tarafsızlıklarını ilân ettiler Yalnız kalan ve dört devlete karşı iki büyük cephede savaşan şanlı Türk Ordusu düşman ordularını birkaç defa yendi Devleti Avrupa devletlerinin ikiyüzlülüğü ve bütün Slav ve Hristiyan dünyasının karşısında yalnız kalan Osmanlı devleti savaşı kaybetti ve Rusya ile 31 Ocak 1878'de Edirne Ateşkes ve 3 Mart 1878'de Ayastefanos (Yeşilköy) Antlaşması'nı imzalamak zorunda kaldı "Ayastefanos Antlaşması ile Balkan Yarımadası'nın haritası istilâcı Rusya'nın siyasî emellerine göre çizildi"

Çatalca'ya kadar ilerleyen Ruslar'ın İstanbul'a girme tehlikesi karşısında Avrupa devletleri, başta İngiltere ve Avusturya-Macaristan olmak üzere tepki gösterdiler Avusturya-Macaristan Edirne Ateşkes Antlaşması'nın maddeleri konusunda Rus Çarı II Aleksandr'a protesto gönderirken, İngiliz donanması Çanakkale Boğazı'nı geçip İstanbul'un önünde demirledi Böylece, İngiltere ve Rusya, İstanbul Sorunu yüzünden Kırım Savaşı'ndan sonra bir kez daha karşı karşıya geldiler ve savaş eşiğinde bulundular

Ayastefanos Antlaşması, Edirne Ateşkes Antlaşması'na dayanıyor ve temelinde Panslavizm ideolojisinin ve taraftarlarının emellerini yerine getiriyordu Antlaşmayla, Sırbistan, Karadağ ve Romanya, Osmanlı Devleti'nden ayrılıyorlardı Osmanlı Devleti, Romanya'ya bir miktar savaş tazminatı ödeyecek, Rusya'nın Güney Besarabya ilhakını kabul edecek ve Romanya'ya Dobruca'nın bir bölümünü verecekti Sırbistan savaşta olan katkısı nedeniyle güneyde sınırlarını genişleterek, Drina Vadisi, Niş ve Yenipazar Sancağı'nın bir bölümünü alacaktı Bosna ve Hersek özerk bölge olarak tanınacaktı En önemli maddelerden biri de Bulgaristan'a ilişkindi: Bulgaristan, kendi prensi, ordusu ve yönetimiyle Osmanlı Devleti'nin hâkimiyetinde özerk devlet statüsüne sahip olacaktı Bulgaristan, Makedonya'nın bir bölümünü, bütün Rumeli'yi ve Sırp şehirleri Vranye ve Pirot'u da alarak, topraklarını Tuna'dan Ege Denizi'ne kadar uzatacaktı Böylece Kavala'yı içine alarak, kuzeyde Rodop Dağları'ndan, doğuda sınırı Lüleburgaz'ın yanından geçerek, İskeçe'yi içine alıp, Edirne'yi Osmanlı Devleti'ne bırakarak Karadeniz'de Midya Şehri'ne kadar uzanıyordu
Bulgaristan, Ayastefanos Antlaşması'nın 6 maddesi uyarınca Güney Sırbistan, Arnavutluk ve Makedonya'nın büyük bir bölümünü kendi hudutları içine aldı Bu "Devlet'in" yüzölçümü 163000 km2 nüfusu ise dört milyon oldu Doğu'da, Batum, Kars, Ardahan ve Beyazıt Rusya'ya geçecekti Hotur ve civarı ise İran'a bırakılacaktı Bundan başka, Sultan II Abdülhamit Rusya'ya 30 milyon lira savaş tazminatı ödemeyi kabul ediyordu Rusya, dikte ettiği Ayastefanos Antlaşması'yla Avrupa devletlerini, özellikle Avusturya-Macaristan'ı ve İngiltere'yi bir oldubittiye getirmek istedi Fakat çok yanıldı Bu antlaşmanın doğuracağı Avrupa tepkisini ve tehlikesini hesaplayamadı Tepki sadece sözü edilen devletlerden gelmedi Tepki Balkan devletçikleri Sırbistan, Karadağ ve Yunanistan'dan, hattâ Rusya'nın müttefiki sayılan Almanya'dan bile geldi Bu devletler Ayastefanos Antlaşması'nın sonuçlarını değerlendirmek için bir Avrupa konferansının toplanmasını istediler Rusya bunu kabul etmediği takdirde, Avrupa devletleri ve Rusya arasında bir savaş kaçınılmaz olabilirdi Savaştan yıpranmış halde çıkan Rusya bu durumun farkındaydı Bu yüzden, Alman Çarı Bismark'ın konferansın Berlin'de yapılması yolundaki önerisini Rusya kabul etmek zorunda kaldı Böylece Berlin Kongresi hazırlıklarına başlandı
Berlin Kongresi başlamadan önce Avrupa devletleri bir dizi diplomatik oyunlara giriştiler Yalnız kalan Osmanlı Devleti'ne ve Türklük aleyhine bir dizi gizli antlaşmalar imzaladılar Osmanlı Devleti'ni ve Türklüğü imha etmeye çalıştılar

Avusturya-Macaristan, Doğu Avrupa'daki Rus gücünün azalması için Bulgaristan'ın küçültülmesini istiyordu Rusya, Bosna ve Hersek'in Avusturya-Macaristan'a ilhakını kabul etmek zorunda kaldı Bunun karşılığında Avusturya-Macaristan, İngiltere'nin şart koştuğu talepleri eskisi kadar desteklememeye başladı Bunun üzerine İngiltere doğrudan doğruya Rusya'ya dönerek yeni kurulan Bulgaristan'ın Balkan Dağlarının kuzeyindeki bölgeyle sınırlandırılmasını kabul ettirdi Bölgenin geri kalan bölümü Osmanlı Devleti'ne iade edilerek Doğu Rumeli Vilâyeti adı altında özerk bölge olacaktı ve Osmanlı Devleti bu bölgede hemen ıslâhatlara başlayacaktı Makedonya ise Osmanlı Devleti'ne bırakılıyordu Doğu Anadolu'nun bir bölümü de Osmanlı Devleti'ne iade edilecekti Ancak Kars, Batum ve Güney Besarabya yine Rusya'da kalacaktı

Ayastefanos Antlaşması'm olduğu gibi bırakmak tehditleri üzerine 4 Haziran 1878'de Osmanlı Devleti ve İngiltere arasında Kıbrıs Antlaşması imzalandı Antlaşma'ya göre, İngiltere Kıbrıs'ı işgal edecek ve Padişah adına idare edecekti İngiltere de Ruslar saldırdığı takdirde Doğu Anadolu'yu savunmak için gerekli yardımı yapmaya söz veriyordu Kıbrıs Antlaşması'yla, aslında, İngiltere'nin Berlin'deki son zaferi için temeller atıldı Böylece, Berlin Kongresi başlamadan önce Ayastefanos Antlaşması'nın değiştirilecek maddelerinin planı yapılmış oldu Bu dönemde, Avrupa devletlerinin yaptıkları diplomatik oyunlarla ve imzaladıkları gizli antlaşmalarla Berlin Kongresi'ne gitmeden önce en önemli sorunlar için aralarında anlaştılar

Berlin Kongresi 13 Haziran-13 Temmuz 1878 tarihleri arasında toplandı Kongre kararlarıyla Rusya'nın Ayastefanos'ta düşlediği Büyük Bulgaristan ve Ege Denizi üzerinden Akdeniz'e inme emelleri suya düşüyordu Büyük Bulgaristan ise üçe bölünüyordu Özerk Bulgaristan Tuna'dan Balkan Dağları'na kadar uzanacak, Osmanlı Devleti'nin hâkimiyetinde kalacak, başında Hristiyan bir prens bulunacak, ayrı ordu ve yönetimi olacak ve Padişah'a yıllık vergi verecekti

Büyük Bulgaristan'dan geri kalan topraklar ikiye bölünüyordu Balkanlar'ın güneyinde kalan bölge Doğu Rumeli Vilâyeti olarak Osmanlı devletinin yönetiminde kalıyordu Burası siyasî ve askeri bakımdan doğrudan doğruya Osmanlı Devleti'nin kontrolünde kalıyordu Niş ve Yunan sınırı arasındaki Makedonya Bölgesi, ıslâhatlar yapılmak şartıyla yeniden Osmanlı Devleti'ne iade ediliyordu Berlin Antlaşması'nın 23 maddesi uyarınca Osmanlı Devleti Girit, Epir, Tesalya, Makedonya ve geri kalan bölgelerde ıslâhatlar yapmak zorunda kalıyordu
Osmanlı Devleti'nin idaresinde olmalarına rağmen Bosna ve Hersek, Avusturya-Macaristan ordusu tarafından işgal edilecek ve iki, devlet arasında daha sonra başlayacak görüşmelerle hazırlanacak olan bir düzenlemeye kadar Avusturya-Macaristan memurları tarafından süresiz olarak idare edilecekti

Karadağ ve Sırbistan bağımsız devletler oluyordu Sırbistan, Güneyde Niş'e, doğuda ise Pirot'a kadar genişleniyordu Fakat hem Sırbistan, hem Karadağ bunun karşılığında Osmanlı Devleti'nin borçlarının bir bölümünü ödeyeceklerdi Romanya 1856 Paris Antlaşması'yla aldığı Besarabya topraklarını Rusya'ya iade edecek Tuna adalarıyla Dobruca'yı alacak ve bağımsız bir devlet olacaktı Osmanlı Devleti doğuda Kars, Ardahan ve Batum'u Rusya'ya bırakacaktı Batum serbest liman olacak, Doğu Beyazıt ise Osmanlı Devleti'ne iade edilecekti Karadeniz ve Boğazlar konusunda 1856 ve 1871 antlaşmalarının maddeleri yürürlükte kalacaktı

ayastefanos antlaşmanın sonuçları, rumeli haritası, doğu rumeli sorunu, makedonya haritasi, 1875 te ne oldu, makedonya karadeniz antlaşmaları ve tarihleri, berlin kongresi 1878, osmanlı makedonya haritası, büyük makedonya haritası, bulgaristan ayaklanması ayastefanos antlaşmasının maddeleri,, berlin kongresi maddeleri berlin antlaşmasının başlattığı sorunlar ,1876 osmanli devletine karsi ayaklanan ermeniler, 1878 berlin kongresinde bağimsiz olan devletler