![]() |
Etik Kurallar |
![]() |
![]() |
#1 |
yesimciwciw
|
![]() Etik KurallarEtik Kurallar TEMEL İLKELER PDR elemanlarının benimsemeleri gereken başlıca ilkeler; (1) yetkinlik, (2) dürüstlük, (3) duyarlı ve saygılı olma, (4) bireysel ve kültürel farklılıklara duyarlılık, (5) sosyal sorumluluk, (6) mesleki ve bilimsel sorumluluk olmak üzere altı madde olarak belirlenmiştir ![]() Yetkinlik ( yeterlilik, ehliyet ) PDR elemanları hizmetlerini en üst düzeyde yeterlilikte yürütmeyi amaçlarlar ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Dürüstlük PDR elemanları; kişilerarası ilişkilerinde, bilimsel ve mesleki çalışmalarında, özellikle danışma sürecinde dürüstlüğü, doğruluğu gerçekçiliği ön plana alırlar ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Duyarlılık ve Hoşgörü PDR elemanları; meslek ilişkilerinde, özellikle de danışanlarına karşı duyarlı ve kabul edicidirler ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Bireysel ve Kültürel Farklılıklara Duyarlılık PDR elemanları; toplumda değişik kesimlerin ihtiyaç ve sorunlarının farkında olmaya ve çalışmalarında kullandıkları yöntem ve teknikleri onların ihtiyaçlarına göre uyarlamaya çalışırlar ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Toplumsal Duyarlılık PDR; temelde insana yönelik bir hizmetler bütünüdür ![]() ![]() ![]() Ancak birey toplumdan soyutlanamaz ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Mesleki ve Bilimsel Sorumluluk PDR elemanları; etik davranış standartlarına bağlı olmayı, görev ve rollerini iyice kavrayıp bunlara uygun davranma sorumluluğunu yüklenmişlerdir ![]() ![]() ![]() ![]() Etik standartlar GENEL STANDARTLAR Genel standartlar; bu dokümanda yer alan psikolojik danışma, ölçme ve değerlendirme, müşavirlik hizmeti verme gibi PDR elemanlarının tüm etkinlikleri için geçerlidir ![]() a) Yetkinlik Sınırları PDR elemanları ancak eğitimini gördükleri, yeterince gözetim altında uygulama yaparak gereken biçimde yetiştirildikleri uzmanlık alanlarında hizmet verebilir, öğretim yapabilir ve araştırmaya girişebilirler ![]() ![]() ![]() b) Uzmanlık Alanlarında Sürekli Olarak Gelişme Psikolojik danışma, ölçme ve değerlendirme, araştırma, müşavirlik hizmeti verme gibi çeşitli alanlarda çalışan PDR elemanları; çağdaş ve bilimsel mesleki bilgileri, kullanılan tekniklerdeki yenilikleri izlerler ![]() ![]() c) Bireysel Farklılıklar Yaş, cins, ırk, etnik köken, din, dil, sosyo – ekonomik düzey, sakatlık durumları gibi bireysel ayrılıklar PDR çalışmalarını önemli ölçüde etkileyebilir ![]() ![]() d) Toplumun Değerlerine Törelerine Saygı PDR elemanları mesleklerini uygularken, kendilerinkinden farklı olsa bile, bulunduğu yörenin değer yargılarına, tutumlarına, kanılarına ve törelerine duyarlı ve hoşgörülü davranırlar ![]() e) Ücret İlişkileri Verilen PDR hizmetleri için ücretler saptanırken, hem danışanların parasal durumu hem de bulunulan yörede bu tür hizmetlere uygulanan ücretler dikkate alınır ![]() ![]() ![]() ![]() f) Duygusal – Cinsel Yakınlık PDR elemanları, danışanları ile duygusal – cinsel ilişkilere girmez ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() g) Başkalarına Zarar Vermeme PDR elemanları birlikte çalıştıkları kimseleri tedirgin etmekten, yaşları, cinsiyetleri, milli ya da etnik kökenleri, sosyo – ekonomik düzeyleri bakımından küçümsemekten kaçınırlar ![]() ![]() h) Gizli Bilgiler PDR elemanları her tür mesleki çalışmalarında danışanlarına ilişkin olarak özel bilgileri korumak sorumluluğu taşırlar ![]() ![]() i) Profesyonel Kimlik PDR elemanları; mesleki kimliklerini, çalıştıkları kurumdaki statülerini ve bu kurumların amaç, işlev ve niteliklerini gerçekte olduğu gibi tanıtırlar ![]() ![]() ![]() Psikolojik Danışma İLİŞKİLERİ Bu bölümde belirtilen maddeler hem bireysel hem de grupla psikolojik danışma ilişkilerinde geçerlidir ![]() (1) Psikolojik danışma ilişkisi ancak danışanın gönüllüğü ile mümkündür ![]() ![]() ![]() (2) Danışma süreci içerisinde danışman danışanın kişisel bütünlüğüne saygı göstererek onun iyiliği ve huzuru için çalışmaktan sorumludur ![]() ![]() (3) Danışman, danışma ilişkisinden elde edilen bilgi ve kayıtların saklanması, başkalarına verilmesi ya da yok edilmesinde etik kurallara uygun davranır ![]() ![]() ![]() (4) Eğer danışan aynı zamanda bir başka profesyonel kişi ile ilişkideyse, danışman o kişi ile temas kurarak onun onayını almaksızın, bu bireyle danışma ilişkisine girmez ![]() ![]() (5) Danışanın durumu gerek kendisi gerekse başkaları için açık ve yakın bir tehlike oluşturuyorsa, danışman bu tehlikeyi önleyebilecek, mantığa uygun bir tedbir alır veya ilgililere bu tehlikeyi bildirir ![]() ![]() (6) Danışma ilişkisi ile ilgili tüm kayıtlar ( görüşme notları, test verileri, yazışmalar, bant kayıtları, elektronik veriler ve diğer dokümanlar ) danışanın çalışmakla yükümlü olduğu kurumun malı değildir ![]() ![]() (7) Danışma ilişkisinden elde edilen veriler danışman eğitimi veya araştırma amacıyla kullanılacağı zaman, ilgili danışanın kimliği gizli tutulur ![]() (8) Danışman danışana, danışma ilişkisinde iken veya bu ilişkiye başlamadan önce ilişkiyi etkileyebilecek amaçlar, hedefler, teknikler, danışma sürecinin kuralları ve sınırlılıkları hakkında bilgi verilir ![]() (9) Danışman rüştünü tamamlamamış veya kendi başına karar veremeyecek durumdaki danışanlarının çıkarlarını en iyi şekilde korur ![]() (10) Danışman, danışanı ile ilgili olarak mesleki açıdan yetkili olan diğer bir meslektaşı ile konsültasyon yapabilir ![]() (11) Danışman kişisel ya da mesleki yetersizliği yönünden danışana yardımcı olamayacağını anladığında ilişkiyi başlatmadan sakınır ya da ilişkiyi keser ![]() ![]() ![]() (12) Danışman, kendisinin objektif olmasını engelleyecek yönetim, denetim ya da değerlendirme ilişkisi içinde olduğu bir kişi ile danışma ilişkisine girmez, bu durumda başka bir danışmana gönderir ![]() ![]() ![]() (13) Danışman, danışanla herhangi bir cinsel – duygusal yakınlıktan kaçınır ![]() ![]() (14) Psikolojik danışma yardımı ile birlikte bilgisayar kullanıldığı zaman danışan, (a) zihinsel, duygusal ve bedensel açıdan bilgisayar çalışmasını yürüyecek kapasitede olmalı, (b) programın amacı hakkında bilgilendirilmeli, (c) bilgisayar programı danışanın ihtiyacına uygun olmalı ve (d) danışan bilgisayarı kullanırken, yanlış anlama ya da uygunsuz kullanma gibi problemleri gidermek ve daha sonraki ihtiyaçları belirlemek için izlenmelidir ![]() (15) Bilgisayarda bilgi saklanacaksa, sadece hizmet için gerekli olan bilgi saklanır ![]() ![]() ![]() Ölçme ve Değerlendirme Ölçme ve değerlendirme ile ilgili maddeler gerek test gerekse test dışı teknikleri kapsayacak şekilde yorumlanmalıdır ![]() (1) Testi veren, testin uygulanmasından önce ve test sonrasında test ve testin amacı ile sonuçlarının kesin olarak nerede kullanılacağı hakkında testi alana bilgi verir ![]() ![]() (2) Bir danışana uygulanmak üzere test seçilirken testin geçerli, güvenilir ve danışan için hem yasal hem de meslek ahlakı açısından uygun olmasına dikkat edilir ![]() (3) Testi veren kişi, uygulanan testler ve sonuçları hakkında halka bilgi verirken, yanlış iddia ve algılamaya neden olmayacak şekilde, doğru bilgi verir ![]() (4) Farklı testleri uygulama, puanlama ve yorumlama için farklı yetenek ve hazırlığa ihtiyaç vardır ![]() ![]() (5) Testler standardize edilirken, belli standart koşullar sağlanmalıdır ![]() ![]() (6) Testlerin posta aracılığıyla uygulanması gibi, yeterince kontrol edilemeyen bir uygulama, meslek etiğine aykırıdır ![]() ![]() (7) Test sonuçlarının geçerli olması için test güvenliğinin sağlanması gerekir ![]() ![]() ![]() (8) Eldeki araçlara ait sınırlılıkların olması durumunda, danışman zaman zaman araçları gözden geçirerek güncelleştirir veya bunları amaca uygun hale getirir ![]() (9) Testi veren, bireye ve gruba ait test verilerini açıklarken yeterli yorumu yapar ![]() ![]() (10) Test sonuçlarına dayanarak karara verme sorumluluğunu taşıyan uzman, eğitsel ve psikolojik ölçme araçları, geçerlik ölçütleri ve testlerin araştırmalarda kullanılması gibi konular hakkında yeterli bir anlayış ve bilgiye sahip olmalıdır ![]() (11) Hakkında yeterli teknik bilgi bulunmayan araştırma araçlarının sonuçları yorumlanırken dikkatli olunmalıdır ![]() ![]() (12) Uzman, eski test sonuçlarının güncelliğini kaybetmiş olabileceğini göz önünde bulundurarak, eski test sonuçlarına dayalı olarak yorumlar yapmaz ![]() ![]() (13) Yazar veya yayınlayıcının onayı ve izni olmadan, yayınlanmış testlerin bazı kısımlarının değiştirilmesi, yeniden basılması ve başkasına mal edilmesi engellenir ![]() (14) Testlerin bilgisayar aracılığı ile kullanılmasında testi verenin (a) yorumlama yaparken ölçülen kavram ve kullanılan araçla ilgili olarak eğitilmiş olması, (b) uygulama ve puanlama programlarının doğru sonuç verecek şekilde uygulanması sorumluluğunu taşıması ve (c) kullanılan bilgisayar programının dağıtımı yapılmadan önce yorumlamaların geçerliliğinin usulüne göre belirlendiğinden emin olması gerekir ![]() araştırma ve yayın Bu bölümde psikolojik danışmanların araştırma ve yayın konusunda uymaları gereken etik ilkeler belirtilmiştir ![]() (1) PDR elemanları araştırmalarını düzenleme, yürütme ve rapor etme sırasında, bilimsel yeterlilik ve ahlak ilkeleri konusundaki standartlara uyarlar ![]() (2) PDR elemanları araştırmalarını, sonuçların yanıltıcı olma olasılığını en alt düzeyde tutacak şekilde planlarlar ![]() (3) PDR elemanları araştırmaya katılan ve araştırmadan etkilenen insanların haklarının korunmasından ve huzurlarının sağlanmasından sorumludurlar ![]() (4) Araştırma için yanlış bilgi verme veya bilgi vermemenin gerekli olduğu durumlar dışında, araştırmaya katılan kişiler araştırmanın amacından haberdar edilirler ![]() ![]() (5) Araştırmaya katılanlar gönüllü olmalıdırlar ![]() ![]() (6) Araştırma sonuçları rapor edilirken, araştırma sonucuna veya verilerin yorumuna etki edebilecek, araştırmacının bildiği tüm değişkenler ve koşullardan açıkça söz edilir ![]() (7) PDR elemanları, araştırmasını tekrar etmek veya çalışmasını incelemek isteyen ehliyetli ( yeterli ) diğer kişilere yardımcı olurlar ![]() (8) Araştırma sonuçlarını rapor etmede veya orijinal verileri sağlamada, deneklerin kimliklerinin gizli tutulması için gereken özen gösterilir ![]() ![]() (9) Araştırmanın yürütülmesi ve raporun yazılmasında psikolojik danışman, konu üzerinde daha önce yapılmış çalışmalar hakkında bilgi toplar ve bunları kaynak olarak gösterir, aynı zamanda telif haklarıyla ilgili kanunlara dikkat eder ve hak eden herkese şeref payı verme ilkesine uygun davranır ![]() (10) PDR elemanı mesleki veya bilimsel değeri olduğuna karar verilen herhangi bir araştırma sonucunu meslektaşlarına aktarır ![]() (11) Yayınlanacak yazısı olan uzmanlar aynı yazıyı veya kapsam bakımından benzer bir yazıyı, aynı zamanda yazılmak üzere incelenmesi için, birden fazla dergiye göndermezler ![]() (12) PDR elemanı araştırmaya veya yayına önemli katkısı bulunanlara yazar ortaklığı, teşekkür, dipnotlar veya diğer uygun yollarla şeref payı verir ![]() (13) PDR elemanları araştırma veya yayınlamada diğer kişi veya kişilerle birlikte çalışmayı kabul etmişse, işe zamanında başlayıp işin bitimine kadar ilgilenmek ve gerekli olan bilginin doğruluğunu ve tamamlığı gibi konularda söz verildiği gibi işbirliği yapmak zorundadırlar ![]() (14) Araştırmanın etiğe uygun olarak uygulanmasından araştırma yürütücüsü sorumludur ![]() ![]() müşavirlik ( konsültasyon ) Müşavirlik yapma, yardım edecek bir uzman ile kendi meslek çalışmalarında yardıma ihtiyacı olan kişi, grup ya da kurum arasında gönüllü bir yardım ilişkisidir ![]() ![]() (1) Müşavir olarak görevi kabul eden bir uzman, müşavirlik yapacağı kişi ve kurumlarla ilgili bir değişikliği içeren yardım ilişkisine girerken; kendi değerleri, bilgi, beceri ve ihtiyaçları hakkında bilinçlidir ve ilişkisinde kişi ya da kişilerden çok, çözülecek sorunun kendisine odaklaşır ![]() (2) Müşavir ve yardım isteyen kişi arasında mevcut problemin tanımlanması, amaçlanan değişiklik ve önerilen çözüm yolları ile, ilgili anlayış ve uyuşmanın olması gerekir ![]() (3) Müşavirlik ilişkisi, yardım alanın kendi kendine yönetme yönünde uyum sağlamasını ve gelişimini teşvik edici olmalıdır ![]() ![]() (4) Müşavir, hizmet için hazır olduğunu ilan ederken mesleğin etik standartlarına titiz bir şekilde bağlı kalır ![]() (5) Müşavir, kurumlarda görev aldığında müşavirlik hizmetlerinden yararlanmaya hakkı olan kişilerden ayrıca bir ücret almaz ![]() (6) Müşavir, gerek kendisi ya da kurumu, gerekse yardım isteyen taraf açısından çözülecek olan sorunun gerektirdiği bilgi, beceri ve kaynakları dikkate alınır ![]() mesleğe hazırlık Bu bölümde başkalarını eğitmekle sorumlu PDR elemanlarının etik sorumlulukları sıralanmıştır ![]() (1) Eğitim programlarından sorumlu olan kişilerin hem öğretici hem de uygulayıcı olarak beceri sahibi olmaları gerekir ![]() (2) Öğretim elemanları; bilgi, beceri ve kendini anlama yönünde geliştirici, yeterlilik ve uygulama açısından kabul edilmiş programlar düzenlerler ![]() (3) Öğretim elemanları hazırladıkları programlar aracılığıyla öğrencilerin gelecekteki çalışmalarını engelleyebilecek kişisel sınırlılıklarına dikkat etmelidirler ![]() ![]() (4) Öğretim elemanları, mesleğin etik sorumluluk ve ilkeleri hakkında öğrencileri bilgilendirir ![]() (5) Öğrencilerin karşılaştırma yapabilmeleri ve yönelecekleri alanları seçme olanağına sahip olabilmeleri için eğitimciler farklı kuramsal görüşler ve anlayışlar hakkında öğrencileri bilgilendirirler ![]() (6) Öğretim elemanları, eğitim programlarını mesleğin güncel kural ve ilkelerine uygun olarak yürütürler ![]() (7) Hazırlanan programlar, öğrencilerin bireylere ve topluma hizmet sunmak idealine değer vermelerini teşvik eder, parasal düşüncelerin mesleki ve insani ihtiyaçlara gölge düşürmesine izin vermez ![]() (8) Öğretim elemanları kendi eğitim kurumları içerisinde öğrencileri eğitim programlarına yerleştirirken hem toplumun gerekleri hem de öğrencilerin ilgi, yetenek ve ihtiyaçlarını dikkate alırlar ![]() özel çalışma (1) PDR alanında yetişmiş uzman elamanlar mevcut yasal ve idari kurallara uygun olmak ve ilgili makamlardan izin almak şartı ile özel çalışma yapabilirler ![]() (2) Özel çalışma yapan uzmanlar, ticari kazancın yanı sıra, PDR mesleğinin gelişmesine katkıda bulunduklarını ve doğrudan doğruya topluma hizmet verdiklerini bilirler ![]() (3) Özel uygulamalarda da PDR mesleği için geçerli olan ve bu dokümanda belirtilen etik ilkeler ve kurallar aynen geçerlidir ![]() (4) Özel uygulama yapan uzmanlar çalışmalarını tanıtmak amacı ile hazırlayacakları duyuru ve ilanlarda dürüst davranmak ve topluma doğru bilgiler vermek zorundadırlar ![]() ![]() ![]() (5) Özel çalışma ile ilgili olarak topluma bilgi verirken, özellikle, hizmet verecek uzman kişileri, bunların sahip bulunduğu derece ve sertifikaları, özel çalışma izninin alındığı kurum, tarih ve numarası, iş yerinin adresi, telefon numarası, çalışma saatleri ve verilen hizmetler ayrıntılı olarak bildirilmelidir ![]() (6) Özel çalışma, diğer uzman kişilerle bir araya gelerek ortaklık biçiminde de düzenlenebilir ![]() ![]() (7) Özel çalışma yapan PDR uzmanları çalıştıkları resmi kurumlar ile özel çalışma yerlerini birbirinden ayrı tutmalıdır ![]() ![]() (8) Özel çalışma yapan PDR uzmanları verdikleri hizmetler için alacakları ücreti belirlerken mevcut mesleki ve idari örgütlerin koydukları standartlara uymak zorundadırlar ![]() ![]() personel yönetimi (1) PDR elemanlarının çalıştığı kurumun amaç ve işlevleri hakkında yeterince bilgi sahibi olması ve kendi çalışmalarında bu amaç ve işlevlerin gerçekleştirilmesine yardımcı olması beklenir ![]() (2) PDR elemanları görevli oldukları kurumda birlikte çalıştığı iş arkadaşları ile iyi ilişkilere dayanan dengeli bir çalışma düzeni sağlamakla yükümlüdürler ![]() (3) Uzmanlar çalıştıkları kurumlarda kendi sorumluluk sınırlar içinde kalan işlerle ilgili her türlü bilgiyi tutmak, bu bilgilerin ve kullandığı çeşitli araç ve gereçlerin gizliliğini sağlamak zorundadırlar ![]() (4) Uzmanlar kendi çalışmalarını kısıtlayan durumlardan ya da kurum için yıkıcı ve zararlı olabilecek gelişmelerden bağlı bulunduğu üstlerini zamanında bilgilendirmekle yükümlüdürler ![]() (5) Çalıştığı kurumlarda yönetim görevi alan uzmanlar, sorumlu olduğu birimle ilgili her türlü çalışmayı planlamak, programlamak ve gerekli olan personeli sağlamak ve böylece birimin en verimli bir biçimde çalışması için gerekli girişimlerde bulunmak zorundadırlar ![]() (6) Yönetici olan uzmanlar, birlikte çalıştıkları personelin her türlü mesleki gelişimini sağlamak ve teşvik etmek üzere gerekli önlemleri almalıdırlar ![]() (7) Yönetici olan uzmanlar bütün çalışmalarında, üstleri ve astları ile olan iş ilişkilerinde meslek etik kurallarına uymayan, kanunsuz ve insanlık dışı olan uygulamalara asla katılmamalı, bunları kesinlikle desteklememelidirler ![]() (8) Yönetim görevi alan PDR elemanları sorumlu olduğu birimle ilgili plan, program, proje, uygulama ve gelişmeler hakkında çalışma arkadaşlarına bilgi vermek zorundadırlar ![]()
__________________
|
![]() |
![]() |
|